İstem Dışı Körlük

YGH Muayene, Temizleme ve Bakımları

YGH ve yere yakın ve de yerleşim yerlerinden uzakta dağlık ve ormanlık alanlarda yapılan uçuş operasyonları kendine has riskler içermektedir. Pilotlar sürekli alarm vaziyetinde olduklarından bu operasyonların yorgunluk katsayısı çok fazladır. Uzun süre aynı göreve odaklanan pilotlarda istem dışı körlük vakalarına rastlanabilir.

Ercan Caner, Sun Savunma Net, 25 Mayıs 2024

Yüksek gerilim hatlarının (YGH) muayene, temizleme ve bakım operasyonlarının helikopterlerle yapılması çok üst seviyede ustalık gerektiren bir iştir. Bütün bu faaliyetler elektrik kesilmeden, helikopterde harici yük olarak taşınan asma iskelelerden icra edilmektedir.

Kullanılan helikopterlerin güvenilir, uçuş ekibinin usta ve deneyimli ve muayene, bakım ve temizleme işlerini yapan personelin de tecrübeli ve bilgili olması gerekmektedir.

YGH ve yere yakın ve de yerleşim yerlerinden uzakta dağlık ve ormanlık alanlarda yapılan uçuş operasyonları ayrı ve kendine has riskler içermektedir. Pilotlar sürekli alarm vaziyetinde olduklarından bu operasyonların yorgunluk katsayısı çok fazladır. Uzun süre aynı göreve odaklanan pilotlarda istem dışı körlük vakalarına rastlanabilir.

İstem Dışı Körlük

Son yıllarda istem dışı körlük alanında birçok bilimsel çalışmalar yapılmıştır. İstem dışı körlük, bir insanın tamamen görüş alanında olan fakat beklemediği bir objeyi, dikkati başka bir işe odaklandığından, fark etmediği durumlarda görülür.

İnsanlar görsel dünyalarında dikkatlerini belirli bir obje veya işe odaklarında, orada olmasını beklemedikleri objeleri, gözlerinin tam önünde olmasına rağmen görememe eğilimindedir.

Yukarıdaki kartlardan bir tanesini seçin. Yazının sonunda seçtiğiniz kartın aralarında olmadığını göreceksiniz.

Bu alanda yapılan bilimsel çalışmalar; insanların ortamda olmasını beklemedikleri objeleri, direkt olarak baktıkları halde göremediklerini ortaya çıkarmıştır. Çok bilinen bir deneyde insanlardan basket oynayan bir grubu izlemeleri ve iki takımdan birinin yaptığı pasları sayması istenmiştir.

Deneklerin yaklaşık yarısı sayma işlemini yaparken bir gorilin basketbol oynayanların arasından geçtiğini fark edememiştir. İnsanlara ilave görevler verildiğinde tespit performansları düşmektedir.

Yapılan bilimsel araştırmalarda ortaya koyulan başka bir sonuç da pilotların tespit performansının, beklenmeyen çarpışmadan sakınma görevlerinde de düştüğüdür. Pilotlar diğer hava aracının varlığı ve yeri konusunda bilgi sahibi olduklarında, beklenmeyen durumlarda karşılarına çıkan diğer hava araçlarından sakınmaları çok daha kolay olmaktadır.

Helikopter ve Sistemler

Yüksek gerilim hatlarının muayene, temizleme ve bakımları için kullanılan helikopterlerin operatör el kitaplarında ‘‘Platform Hat Çalışmaları’’ başlıklı bir bölüm bulunmaktadır.

Helikopterin operatör talimnamesinde belirtilen limitler ve koşullara ilave olarak, Platform hat Çalışmaları başlıklı bölümde yer alan ilave gereksinimlere mutlaka uyulmalıdır. Helikopterlerle icra edilecek YGH çalışmaları öncesi kesinlikle kontrol  edilmesi gereken hususlar aşağıdadır:

Uçuş Öncesi Kontroller

• Platform uygun şekilde monte edilmiş ve bütünlüğü tam,
• Dahili konuşma sistemi faal, iletişim açık ve net,

NOT: Dahili konuşma sistemi arızalı ise operasyon iptal edilmelidir.

• Bakım personeli emniyet kemerleri uygun durumda ve doğru bağlanmış,
• Kabin içinde serbest malzeme yok,
• Operasyon gereksinimleri ve ağırlık merkezi (CoG) hesaplamaları tamamlanmış ve uygun.

Operasyonel Prosedürler

• Her bir görev için asgari emniyetli elektrik çalışma kleransları hesaplanmış olmalıdır,
• Operasyon süresi kesinlikle iki saati aşmamalıdır,
• Karıncalanma veya adele spazmları hissedildiğinde görev derhal iptal edilmelidir,
• Yüksek hava sıcaklıklarında mürettebat dehidrasyonu engellemek için yeterli su içmelidir,
• Paralel yapılar arasındaki asgari kleranslara özel dikkat gösterilmeli ve arka ile yan rüzgârına karşı dikkatli olunmalıdır,
• Yer ekibiyle iletişim sürekli olarak muhafaza edilmelidir,
• Çalışma sahası üzerinde trim mümkün olabildiğince az kullanılmalı, Sabit duruş esnasında yatay trim uygulamasından kaçınılmalıdır,
• Her bir platformun kendisine ait özel prosedürleri kullanılmalıdır.

İstem Dışı Körlük – Kontrol ederseniz, yukarıda altı kart arasından seçtiğiniz kartın buradaki kartların arasında olmadığını göreceksiniz. Yukarı gidip yeni bir kart seçerek bir kez daha deneyebilirsiniz. Aslında yaşadığınız; istem dışı körlükten başka bir şey değildir.

Bütün uçuculara emniyetli uçuşlar dilerim…