Uzayda İlk Kadın

Ey kahraman Türk kadını, sen yerde sürüklenmeye değil, omuzlar üzerinde göklere yükselmeye layıksın.
Gazi Mustafa Kemal ATATÜRK

Ercan Caner, Sun Savunma Net, 16 Haziran 2018

16 Haziran 1963 tarihinde, tam 55 yıl önce bugün, Sovyet Kozmonot Valentina Vladimirovna Tereshkova, uzaya çıkan ilk kadın unvanını kazanmıştır. Dünya yörüngesinde attığı 48 tur ve geçirdiği 71 saat ile Tereshkova, o tarihe kadar bütün ABD’li astronotların uzayda toplam kalış süresinden daha fazla uzayda kalmayı başarmıştır.

Valentina Vladimirovna Tereshkova, 1937 yılında Maslennikova’da, çiftçi bir ailenin kızı olarak dünyaya gelmiştir. 18 yaşında bir tekstil fabrikasında çalışmaya başlayan Tereshkova, ilk paraşüt atlayışını 22 yaşındayken, mahalli bir havacılık kulübünde gerçekleştirmiştir. Skydiving tutkusu, 1960’lı yılların başlarından itibaren bir kadını uzaya göndermeyi planlayan Sovyet uzay program yetkililerinin dikkatini çekmiştir.

Usta bir paraşütçü olan Tereshkova, Vostok uzay uçuşu ve atmosfere girişte, yaklaşık 20,000 feet irtifada kapsülden paraşütle atlayarak ayrılma için adeta biçilmiş bir kaftan gibidir. Şubat 1962’de diğer üç kadın paraşütçü ve bir kadın pilotla birlikte, kozmonot olmak için yoğun bir eğitime başlamak için seçilmiştir.

Tereshkova 1963 yılında, Vostok programı kapsamında Vostok 5 ve Vostok 6’nın katılacağı ikinci uçuşa katılmak üzere seçilir. 14 Haziran 1963 günü Vostok 5, Valeri Bykovsky komutasında uzaya gönderilir. Bykovsky dünya yörüngesinde hâlâ tur atarken, Tereshkova’nın komutasındaki Vostok 6 da 16 Haziran 1963 günü uzaya fırlatılır. İki uzay aracının yörüngeleri farklıdır, fakat bir noktada birbirlerine üç mil kadar yaklaşırlar ve iki kozmonot kısa bir konuşma yaparlar.

Paraşütle atladıktan sonra Sibirya’daki Altai Krai Bölgesine inen Valentina Tereshkova. Foto: Soviet.blogberth.com

Rus kadın kozmonot Tereshkova’nın uzay aracı tamamen otomatik kontrol sistemi tarafından yönetilmektedir ve Tereshkova asla uzay aracına kendisi kumanda etmez. 19 Haziran günü,  uzayda üç gün geçirdikten sonra Vostok 6 atmosfere yeniden giriş yapar ve Tereshkova 20,000 feet irtifada başarılı bir paraşüt atlayışı gerçekleştirir. Birkaç saat sonra, Bykovsky ve Vostok 5 de başarılı şekilde yeryüzüne inerler.

Bu tarihi uzay uçuşu sonrasında Valentina Tereshkova, Lenin Nişanı ve Sovyetler Birliği Kahramanı unvanına layık görülür. Kasım 1963’de, iddialara göre iki bekâr kozmonotun evlenmesini bir propaganda fırsatı olarak gören Sovyet lider Nikita Khrushchev’in baskıları sonucunda, meslektaşı Andrian Nikolayev ile evlenmiştir. Bir kız çocukları dünyaya gelen ikili daha sonra ayrılmıştır.

Tereshkova 1966 yılında Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği (SSCB) üyesi olur ve sayısız uluslararası kadın organizasyon ve faaliyetlerinde Sovyetler Birliğini temsil eder. Bir daha asla uzaya geri dönmez ve onun gerçekleştirdiği uçuş, 1980’li yılların sonuna kadar bir kadının yer aldığı tek uzay uçuşu olarak kalmaya devam eder.

Uzayda ilk kadın, Vostok 6, 16-19 Haziran 1963. Foto: icollector.com

Birleşik Devletler de 1959 ve 1960 yıllarında olası bir astronot eğitimi için kadın pilotları incelemiş, fakat sonradan astronot olabilmek için erkek olma zorunluluğunu uygulamaya koymuştur. Uzaya giden ilk kadın Amerikalı, astronot ve fizikçi Sally Ride olmuştur. Sally Ride 1983 yılında Challenger adlı uzay mekiğinde görev uzmanı olarak yer almıştır.

1963 yılında bir Sovyet kadının ve 1983 yılında bir Amerikalı kadının yaptığını, en kısa zamanda bir Türk kadınının da başarması dileğiyle…

Bir toplum, cinslerden yalnız birinin yüzyılımızın gerektirdiklerini elde etmesiyle yetinirse, o toplum yarı yarıya zayıflamış olur. Bizim toplumumuzun uğradığı başarısızlıkların sebebi, kadınlarımıza karşı ihmal ve kusurdur. Gazi Mustafa Kemal ATATÜRK.

First woman in space – Jun 16, 1963 – HISTORY.com

On June 16, 1963, aboard Vostok 6, Soviet Cosmonaut Valentina Tereshkova becomes the first woman to travel into space. After 48 orbits and 71 hours, she returned to earth, having spent more time in space than all U.S. astronauts combined to that date. Valentina Vladimirovna Tereshkova was born to a peasant family in Maslennikovo, Russia, in 1937.