Bir Demokrasi ve Hukuk Dersi

Kişinev Belediye Başkanlığı Seçimi

Ercan Caner, Sun Savunma Net, 30 Haziran 2018

Kişinev belediye başkanlığı için yarışan iki aday. Solda Ion Ceban ve sağda
Andrei Nastase Foto: Radio Free Europe Radio Liberty (RFERL)

Kişinev Belediye Başkanlığı Seçiminde Neler Oldu?

Kişinev belediye başkanlığı seçimi 20 Mayıs 2018 tarihinde yapılır. Seçime katılım oranı %35,5 oranında gerçekleşir. Seçimde Rusya yanlısı Ion Ceban ve Avrupa Birliği yanlısı Andrei Nastase yarışmaktadır. Ceban oyların yaklaşık %41’ini, Nastase ise %32’sini alır ve seçimler ikinci tura kalır.

3 Haziran 2018 günü yapılan Kişinev belediye başkanlığı ikinci tur seçimini ise, Onur ve Doğruluk Platformu (Dignity and Truth Platform) adayı Andrei Nastase kazanmış fakat rakipleri seçim sonucuna itiraz etmiştir. Kişinev Kent Mahkemesi de 19 Haziran günü verdiği kararda erken seçimin sonucunu geçersiz ilan etmiştir.

Moldova seçim yetkililerine göre; Avrupa yanlısı Onur ve Doğruluk Platformu adayı Andrei Nastase, 3 Haziran günü yapılan seçimlerin ikinci turunda, Moskova yanlısı Sosyalist Partiden rakibi Ion Ceban’ı yenilgiye uğratarak oyların %52,5’ini kazanmıştır.

Sosyalist Parti, seçim kurallarına aykırı hareket edildiğini öne sürerek Moldova Anayasa Mahkemesine başvurmuştur. Anayasa Mahkemesinin seçimi iptal etmesinin nedeni ise seçim yasaklarının başlamış olmasına rağmen, seçim günü her iki adayın da seçmenlere sosyal medyadan hitap etmeleridir. Anayasa mahkemesine göre adayların sosyal medya üzerinden seçmenlerle iletişim kurmaları seçimin sonucunu etkilemiştir. Moldova yasalarına göre Anayasa Mahkemesinin kararı kesindir ve Kişinev belediye başkanlığı görevini, 2019 yılında yapılacak bir sonraki seçimlere kadar belediye başkan vekili yürütecektir.

Moldova,  Avrupa’nın en fakir ülkelerinden bir tanesidir ve ülke Rusya yanlısı Başkan Igor Dodon ile Avrupa Birliği ve Birleşik Devletler ile daha yakın ilişkiler kurulmasını destekleyen hükümet yanlıları arasında ikiye bölünmüş durumdadır.

Kişinev’de bulunan Parlamento binası önünde toplanarak,  değiştirilen seçim yasasını protesto eden
Moldova halkı, 11 Haziran 2017. Foto: Dumitru Doru/EPA.

Kişinev’de bulunan Birleşik Devletler Büyükelçiliği, Moldova Anayasa Mahkemesinin seçimlerin iptali yönündeki kararı hakkında yaptığı açıklamada, kazananın açık bir şekilde belli olduğu bir seçim için beklenmeyen ve şeffaf olmayan bir karar değerlendirmesini yaparak gelişmelerin endişe verici olduğunu dile getirmiştir.

Moldova Anayasa Mahkemesinin, belediye başkanlığı seçiminin iptaline yönelik kararı, Avrupa Birliği ve Birleşik Devletlerin de tepkilerine neden olmuştur. Aşağıda; Moldova Anayasa Mahkemesinin kararı üzerine, ABD Dışişleri Bakanlığı ve Avrupa Birliği yetkilileri tarafından yapılan açıklamaları okuyabilirsiniz.

Birleşik Devletlerin Tepkisi

Moldova Anayasa Mahkemesinin, 3 Haziran 2018 günü yapılan belediye başkanlığı seçimlerinin geçersizliğini onaylayan şeffaf olmayan kararı, Moldova demokrasisi için bir tehdittir.

Kişinev belediye başkanlığı seçimlerinde kazanan aday oyların çoğunluğunu almıştır. Uluslararası gözlemciler, seçim sonuçlarının geçersizliğini haklı göstermeyen çok küçük çarpıklıklar tespit etmiştir ve seçime katılan taraflardan sonuçların geçersiz kılınması yönünde bir çağrı da yapılmamıştır. Mahkemenin alışılmadık ve yasal dayanağı olmayan kararı Moldova halkının seçim tercihine engel olmakta ve Moldova’nın hukukun üstünlüğüne saygı ve demokratik ilkelerine zarar vermektedir.

Dışişleri Bakanı Mike Pompeo’nun, 25 Haziran 2018 günü yapılan toplantıda Başbakan Pavel Filip’e vurguladığı gibi serbest ve adil seçimler demokratik bir hükümetin karakteristik özelliğidir ve politik müdahale olmaksızın ülke vatandaşlarının arzusunu yansıtmalıdır.

Avrupa Birliğinin Tepkisi

Avrupa Birliği Yüksek Temsilcisi Federica Mogherini ve Avrupa Komşuluk Politikası ve Genişleme Müzakereleri Komiseri Johannes Hahn da 27 Haziran 2018 günü Moldova Anayasa Mahkemesinin seçimin iptaline yönelik kararı hakkında bir açıklama yaparlar.  İkili, Moldova Anayasa Mahkemesi tarafından 25 Haziran günü verilen, Kişinev belediye başkanlığı seçiminin iptaline yönelik kararın şeffaf olmadığını ve Kişinev halkı ile demokratik şekilde seçilen belediye başkanı Bay Andrei Nastase’yi demokratik haklarından mahrum bıraktığını düşünmektedir.

“Bu karar Moldova halkının demokratik kurumlara olan güvenini zedelemektedir. Seçime katılan taraflardan hiç birisinin seçim sonuçlarının iptal edilmesine yönelik bir talebi olmamıştır.’’