Blackjack Projesi

ABD Ordusu Uzayda Yapay Zekâ ve Bulut Bilişim Peşinde

Pentagon; fizik biliminin makine öğrenmesi kabiliyeti olan yeterince güçlü bir bilgisayarı dünya yörüngesinde dönmesini şimdilik engellemesi nedeniyle, uzayda bir ağ inşa etmektedir.

Yazar: Patrick Tucker, Defense One, 27 Ocak 2021

Çeviren: Ercan Caner, Sun Savunma Net, 13 Mart 2021

Pentagon’un lider uzay ajansından yapılan açıklamada; uzayda makine öğrenmesinin gelecekte bir gün ABD ordusunun düşman kuvvetlerini izleme ve veriyi dünyanın her yerine ulaştırmasında bir devrim yaratabileceği, ancak mevcut fizik seviyesiyle yapay zekânın yörüngede eğitilmesinin dünyadakine nazaran çok daha zor olması nedeniyle, bu rüyanın gerçekleşmesinin muhtemelen on yıl süreceği ifade edilmiştir.

Uzay Geliştirme Ajansı Başkanı Derek Tournear yaptığı açıklamada; bilgisayarlar her yıl giderek küçüldüğünü ve çok daha güçlü hale geldiğini, ancak küçük ve hava geçirmeyen bir kutu içinde yapılabileceklerin de fiziksel sınırlamaları olduğunu dile getirmiştir.

Tournear, işlem merkezini soğutmak maksadıyla yeryüzünde bir hidroelektrik baraj veya nehirden faydalanmanın mümkün olduğunu, ancak uzayda her zaman yayılabilecek ısı ve toplanabilecek güç sınırlaması olacağını ifade etmiştir.

Uzayda makine öğrenmesi için yeteri kadar hesaplama gücünü bir araya toplamak için birçok düşük kapasiteli bilgisayarın alçak irtifa yörüngeye (LEO-Low Earth Orbit) yerleştirilmesi ve birbirine linklerle bağlanması gerekmektedir. Önümüzdeki iki yıl içinde Blackjack adlı DARPA (Defense Advanced Research Projects Agency-İleri Savunma Araştırma Projeleri Ajansı) programı ile kendi kendini organize eden bir yörüngesel örgü ağ oluşturulmak için kullanılabilecek kavramları kanıtlamaya çalışacaktır.

Blackjack Projesi – Alçak irtifa yörüngesinde küçük uyduları bir araya getiren örgü ağı.

DARPA Blackjack projesi; tasarım ve üretimi bugüne kadar mevcut olmayan ölçek ekonomileri sunabilecek geniş bant internet hizmetine yönelik alçak irtifa yörünge uydularının tasarımı dâhil, LEO ticari sektöründeki gelişmelerden faydalanmayı amaçlamaktadır. Proje ile uydu veri yolları ve faydalı yüklerin veri işlemcilerine entegrasyonu sağlanacaktır. Askeri alanda nihai hedef ise görüş hattı dışındaki hedef tespiti ve hipersonik hızdaki silahların izlenmesidir. 2022 yılına kadar 20 adet uydunun yörüngeye yerleştirilmesi planlanmaktadır.

Tournear,  önümüzdeki dört yıl içinde ustaca tasarlanmış hedef tanıma algoritmaları oluşturmayı, bunları yeryüzünde eğitmeyi ve ardından da yeni geliştirdikleri yörünge örgü ağına göndermeyi planladıklarını açıklamaktadır. Yani yapay zekâ ve makine öğrenmesi uzayda olmayacaktır, bunların güç ve ısı problemlerinin olduğu uzay yerine yeryüzünde yapılması gerekmektedir.

Tournear’e göre; belki de sonraki dört ile altı yıl içinde de yörüngeye yerleştirilen lazer tabanlı iletişim ağı, işin zor kısmını yapmak üzere hazır olacak ve o noktadan sonra uydu veya uzay aracının kendi üzerinde gerçek zamanlı olarak makine öğrenmesi ve algoritma geliştirme mümkün olabilecektir.

Uzay Geliştirme Ajansı, önümüzdeki yıl veri aktarmayı gerçekleştirmek maksadıyla 20 adet uydu ve füzeleri izleyebilmek maksadıyla da sekiz uyduyu yörüngeye yerleştirmeyi planlamaktadır. 2024 yılına kadar 150 adet ilave uydu daha alçak irtifa yörüngeye oturtulacaktır. Uzay Geliştirme Ajansı bu sistemin oluşturulmasına yardımcı olacak, lazer iletişimden şifrelemeye kadar inovatif teknolojiler arayan kapsamlı bir duyuru yapmıştır.

Airbus firması tarafından geliştirilen SpaceDataHighway (Uzay Veri Otoyol) sistemi, lazer iletişim teknolojisi kullanan dünyanın göklerdeki ilk optik fiber iletişim teknolojisidir. Kaynak: Airbus.

ABD Uzay Kuvvetleri Uzay ve Füze Sistemleri Merkezinden Albay Russell Teehan, bir uzay aracı üzerinde daha fazla programlama gücü ve hatta makine öğrenmesi imkân ve kabiliyetinin, Birleşik Devletleri; Rusya veya Çin uydularından kaynaklanan tehditlerin ilerisinde olmasına da yardım edecektir. Albay Teehan, her şeyi işleyebilen ve nokta çözümleri için geri gönderebilen derin uzay saha farkındalığı üzerinde çok sıkı çalıştıklarını ifade etmektedir.

Albay Teehan, Tournear’ın bütün söylediklerinin yanı sıra yükseklerde, uzayın derinliklerinde de verileri süratle aktarabilen yüksek bir iletişim mimarisine sahip, kararlar alabilen ve bu bilgileri hızlandırmak için çapraz işaretleme özelliğine sahip bilgi toplama maksatlı yüksek manevra kabiliyetli uzay sahası toplama araçları yapmak istediklerini dile getirmektedir.

NASA Uzay Teknoloji Görev Direktörlüğünün başmühendisi Jeff Sheehey de yaptığı açıklamada; belki de insan beynini taklit edebilecek yeni bilgisayar yonga mimarilerinin yörüngede dönen bir makine öğrenme ağı oluşturulmasını hızlandırabileceğini ifade etmektedir. NASA Uzay Teknoloji Görev Direktörlüğü, günümüzün uzay araçlarında kullanılan radyasyona dayanıklı işlemcilerden 100 kat daha güçlü işlemciler imal etmektedir. Sheehey, bunun yanı sıra, daha az geleneksel entegre devreler gibi çalışan ve daha çok insan beyninin sinir sistemi gibi hareket eden yeni nöroformik işlemciler aradıklarını dile getirmektedir. Sheehey’e göre insanlık uzayda sürekli kalmak istiyorsa, insanların uzun süre gözetiminde olmadan çalışabilecek kendi kendine yeterli sistemlerin geliştirilmesi gerekmektedir. Çünkü insanlar uzayda uzun süreler değil, ancak aralıklı olarak kalabilecektir.

Çevirenin Notları: Yazı aslına sadık kalınarak çevrilmiştir,  orijinal yazıya aşağıdaki link üzerinden erişebilirsiniz.

https://www.defenseone.com/technology/2021/01/military-eyes-ai-cloud-computing-space-decade/171692/