‘TEPELERİNE BOMBA YAĞDIRIN’

ABD Sonunda Bütün Bombaların
Anasını Kullandı!

Amerika’nın envanterindeki en büyük konvansiyonel bomba, yıllardır raflarda bekledikten sonra Pentagon tarafından Afganistan’da kullanıldı.

YAZARLAR: DAVID AXE, KIMBERLY DOZIER, 13 Nisan 2017

ÇEVİREN: ERCAN CANER, SUN SAVUNMA NET, 14 NİSAN 2017

FOTO ÇİZİM: SARAH ROGERS/THE DAILY BEAST

ABD Savunma Bakanlığı yetkililerinin The Daily Beast’e yaptıkları açıklamaya göre; ABD Özel Kuvvetleri, 13 Nisan 2177 günü Afganistan’ın doğusunda, ISIS savaşçıları üzerine, envanterindeki nükleer olmayan dünyanın en güçlü bombalarını yağdırdı.

Askeri yetkililer, sivillerin yakınında kullanmayacaklarını belirtseler de, bu müthiş bombaların kullanılması, çok daha fazla sivili, şimdiye kadar görülmemiş bir tehlikeye sokan, Amerika’nın Afganistan’daki savaşının şok edici bir şekilde tırmanacağının göstergesi olabilir.

ABD Özel Kuvvetlerine ait MC-130 modeli komando nakliye uçağı, Afganistan’ın doğusundaki Nangarhar eyaletinde bulunan Achin bölgesine, yerel saatle 19.32’de, ‘‘Muazzam Havada Patlayan Mühimmatı’’[1] bıraktığında, yerdeki Amerikan kuvvetleri çok iyi bir şekilde mevzilenmiş ISIS savaşçılarını inlerinden çıkarmak maksadıyla mücadele etmekteydiler.

Pentagon sözcüsü Adam Stump, Afganistan’da tahmini olarak 600-800 civarında ISIS savaşçısı olduğunu, bunların çoğunun Achin bölgesinde konumlandığını, bombanın da terör örgütünün hareket serbestisini kısıtlama maksadıyla kullanıldığı açıklamasını yaptı.

Patlama esnasında görülen GBU-43/B Massive Ordnance Air Blast – Bütün Bombaların Anası 

Bir ABD komandosu 8 Nisan 2017 günü çıkan çatışmada hayatını kaybetmiş fakat yetkililer yaptıkları açıklamada bombanın kullanılmasının intikam maksadıyla yapılmadığını ifade etmişlerdir. ABD askeri sözcüsü Denizci Yüzbaşı Bill Salvin Kabil’de yaptığı açıklamada operasyonun ABD’li komandonun ölümü öncesinde planlandığını ifade etmiştir.

Pentagon yetkilileri, geçtiğimiz Ocak 2017 ayından itibaren, Afganistan’daki generallere ellerinde bulunan her türlü mühimmatı kullanma yetkisinin verildiğini, fakat Başkan Donald Trump’ın,  teröre karşı yapılacak saldırılarda, yeni bir uygulama olan, karar verme yetkisini devretmesindeki rahatlığının dünyanın nükleer olmayan en öldürücü bombasını kullanma kararlarında kesinlikle etkili olduğunu açıkladılar. Slavin’in ifade etiğine göre; Obama Yönetimi zamanında, bombanın 2016 yılı bahar ve sonbahar aylarında Afganistan’da süren şiddetli çatışmalarda kullanılması emrini General John ‘‘Mick’’ Nicholson vermiş, fakat bombanın kullanılması 2017 Ocak ayında gerçekleşmiştir.

Bombayı kullanma yetkisi olmasına rağmen General Nicholson’un, kullanım öncesinde üstlerine bilgi vermesi muhtemeldir, fakat bilgilendirmenin hangi seviyelere kadar çıktığı bilinmemektedir.

Bütün Bombaların Anasının Kullanıldığı Yer

ABD Merkezi Kuvvetler Komutanlığı sözcüsü Albay John Thomas, The Daily Beast’e gönderdiği e-posta mesajında uygun yerlere bilgi verildiğini ve bombanın kullanılmasının kesinlikle yeni bir politika ve yetki olmadığını kesin bir dille yazmıştır. Bomba saldırısını ilk haber veren CNN okuyucularına, Afganistan’daki askeri yetkililerin Bütün Bombaların Anasının sivillerin hayatlarının riske atılmadan kullanılabileceği hususunda emin olduklarını açıklamıştır.

ABD yetkilileri masum sivillerin korunması maksadıyla gerekli bütün tedbirleri aldıklarında ısrar etmektedirler. Slavin, hedefin vurulmasından uzun bir süre önce ve bölgede hiçbir sivilin olmadığının kesin olarak belirlenmesi maksadıyla keşif ve gözlem faaliyetlerini kapsayan yoğun bir planlama yapıldığını ifade etmektedir. Fakat bölge mağaralar ile kaplı olduğundan Slavin’in söylediklerinin doğruluğunu tespit etmek imkânsızdır.

Bütün Bombaların Anası, 30 feet uzunluğunda ve 11 tondan daha ağır bir konvansiyonel bombadır. Hedefe çarptığında önce ortama yanıcı bir gaz yaymakta ve sonra bu gazı tutuşturmaktadır. ABD birlikleri bu tip bombaların eski versiyonlarını, yıllar önce Vietnam Savaşı esnasında, geniş ormanlık alanları, helikopter iniş alanları açmak için dümdüz etmek maksadıyla kullanmışlardır. Bush Yönetimi de en az bir kere, GBU-43/B MOAB ilk örneğini, yine Afganistan, Tora Bora’da El Kaide teröristleri üzerinde, Osama Bin Laden ve savaşçılarını inlerinden çıkarabilmek maksadıyla kullanmıştır.

Bütün Bombaların Anası yere çarptığında yayılan gaz yer altına ve hatta mağaraların içine de nüfuz edebildiğinden, yerin altındaki yüzlerce feet çapındaki bir alandaki bütün tünelleri de imha edebilmektedir. Bir Rus bilim adamının Military Knowledge dergisinde yazdığına göre; tahrip gücü göz önüne alındığında GBU-43/B MOAB, küçük çaplı bir nükleer bombaya benzetilebilir.

Pentagon, Bütün Bombaların Anasını geliştirmeye, Irak işgalinde kullanabilmek maksadıyla 2003 yılının ilk aylarında başlamış, fakat bombanın Irak’ın yoğun nüfuslu yerleşim birimlerinde kullanılması gereksiz ve aşırı derecede riskli olarak değerlendirilmiştir. GBU-43/B MOAB 13 Nisan 2017 tarihine kadar kullanılmak üzere raflarda beklemiştir.

Bağımsız bir mühimmat uzmanı olan David Hambling’e göre ABD ordusu tarafından bomba psikolojik ve kinetik etki oluşturmak maksadıyla kullanılmıştır. Hambling’in The Daily Beast’e yaptığı açıklamalara göre; GBU-43/B MOAB modeli bomba mağaraların tahrip edilmesinde ilk akla gelen seçenek değildir. Belirli bir derinliğe kadar yoğun bir yüksek basınç dalgası oluşturan bomba öldürücü bir etkiye sahiptir, fakat mağara ve tünellerin imha edilmesinde, genellikle daha küçük olan BLU-128 modeli bombalar tercih edilmektedir.

BLU-1B Napalm Bombası

Pentagon kesinlikle Bütün Bombaların Anasının ürkütücü gücünden faydalanmak istemektedir. Bombalamanın gerçekleşmesinden saatler sonra Savunma Bakanlığı saldırının ayrıntılarını ve ISIS mevzilerindeki etkilerini açıklayan bir basın bildirisi yayımlamıştır. General Nicholson da yaptığı açıklamada, engelleri ortadan kaldırmak ve taarruzun hızını sürdürebilmek maksadıyla kullanılacak en uygun mühimmatın; GBU-43/B MOAB olduğunu ifade etmiştir.

Dış İlişkiler Konseyinden Micah Zenko attığı Twitter mesajında; ABD tarafından son beş yılda Afganistan’a atılan 12.000 adet bombadan, basın bildirisi ile atıldığı kamuoyuna bildirilen ilk bomba olma onurunun, Bütün Bombaların Anasına nasip olduğu esprisini yapmıştır.

Bütün Bombaların Anasının kullanılması ters tepkilere de neden olabilir. Sivil kayıpları azaltmak maksadıyla hava saldırılarının yıllarca asgariye indirilmesi sonrasında General Nicholson, görünüşe göre Trump’ın verdiği ‘‘Pislikleri Bombalama’’ sözünü yerine getirmiştir.

Pentagon artık şüpheli militanları Obama Yönetimindeki Beyaz Saraya nazaran daha hızlı ve az inceleme ile vurmaktadır. ABD hava saldırıları sonucu Mart 2017 ayı içinde Irak’ın Musul kentinde yüzlerce masum sivil hayatlarını kaybetmiş, Iraklı yetkililer ise ölen sivillerin sorumluluğunun, yoğun yerleşim bölgelerine patlayıcılar yerleştiren ISIS terör örgütüne ait olduğunu ileri sürmüşlerdir. Trump, Somali’deki ABD birliklerine de Washington D.C’deki yetkililerden izin almadan hava saldırıları yapma yetkisini vermiştir.

Pentagon’dan bir yetkili isminin gizli kalması koşulu ile The Daily Beast’e yaptığı açıklamada; 13 Nisan 2017 tarihinde kullanılan Bütün Bombaların Anasının, kesinlikle Trump yönetiminin ISIS’e karşı yürüttüğü mücadeleyi genişletmek anlamına gelmediği ve sadece komutanın uygun görmesi nedeniyle kullanıldığı açıklamasını yapmıştır.

CENTCOM sözcüsü Albay Thomas gönderdiği e-posta mesajında çevrede sivillerin olması durumunda bombanın kesinlikle kullanılmayacağını ve hedefin vurulması öncesinde yeteri kadar keşif ve gözlem yapıldığını ifade etmektedir.

En az bir barış savunucusu ikna olmadığını söylemektedir. New York merkezli Pakistan-ABD İlişkileri Konseyi başkanı barış savunucusu Zeshan Hamid, The Daily Beast’e yaptığı açıklamada; ‘‘Bütün Bombaların Anasını Afganistan’da atmaya gerek var mıydı?’’ diye sormaktadır.

Rusya hükümeti tarafından yayımlanan fotoğrafta, Bütün Bombaların Babası patlama esnasında. Russian Government Photo

Zeshan Hamid’e göre barışın hüküm sürdüğü teröristlerden arınmış bir Afganistan hem ABD hem de Pakistan açısından en uygun ve en iyi çözümdür, bununla birlikte böylesine ürkütücü ve büyük çaplı bir saldırı birçok sivilin de ölmesine neden olacaktır demektedir.

Bütün Bombaların Anasını muharebe sahasında kullanan Birleşik Devletler, aralarında Rusya, Irak ve Suriye’nin bulunduğu ‘‘Kötüler Kulübüne’’ katılmış oldu. Suriye Devlet Başkanı Bashar Al Assad, 2013 yılı başında elinde bulunan kimyasal silahların çoğunu teslim etmiş ve sivillere karşı Şeytanın Annesi olarak adlandırılan havadan atılan TriAcetone TriPeroxide (TATP) bombaları kullanmaya başlamıştır.

2013 yılı Eylül ayında rejim uçakları tarafından Raqqa kentine bir napalm bombası atılmış, meydana gelen patlamada 12’si çocuk olmak üzere 14 kişi hayatlarını kaybetmiştir. Bir Human Rights Watch araştırmacısına göre; patlamada hayatlarını kaybedenlerden bazılarının cansız bedenleri oluşan blast etkisiyle çevredeki duvarlara yapışmış durumdadır.

Rusya, yerden atılabilen benzer türde bir bombayı Afganistan ve Çeçenistan’da kullanmış, militanların yanı sıra masum siviller de meydana gelen patlamalarda hayatlarını kaybetmişlerdir. Irak da bu tahrip edici silahları envanterine katmış ve ISIS terör örgütüne karşı yürüttüğü mücadelede kullanmıştır.

Rusya ayrıca, ABD tarafından geliştirilen ve ABD envanterindeki en büyük konvansiyonel bomba olan Bütün Bombaların Anasına karşılık Bütün Bombaların Babasını (FOAB- Father of All Bombs) geliştirmiştir. Termobarik bir bomba olan Bütün Bombaların Babasının etkili yarıçapı yaklaşık olarak 1.000 feet uzunluğundadır ve patlama etkisi 44 ton TNT’nin patlama değerine eşittir. Rusya tarafından 2007 yılında geliştirilen Bütün Bombaların Babası, havada patlayarak önce yanıcı bir gaz yaymakta ve sonra bu gazı ateşlemektedir. Yarattığı blast etkisiyle binaları yıkmak ve canlı hedefleri buharlaştırmak üzere tasarlanmıştır. Putin’in Bütün Bombaların Babası, Trump’n Afganistan’da 36 ISIS militanını öldüren Bütün Bombaların Anasından dört kat daha güçlüdür. Bütün Bombaların Anası ebat olarak Bütün Bombaların Babasından daha büyüktür, fakat Putin’in bombasının gücü ve yakma sıcaklığı daha fazladır.

Ana ve Babanın Karşılaştırılması

Human Rights Watch tarafından 2000 yılında yayımlanan Rus hava-yakıt bombaları hakkındaki bir raporda, blast etkisi nedeniyle masum sivillerin bu bombaların etkilerinden kurtulabilmesi aslında imkânsızdır.

Afganistan’da görevli ABD kuvvetlerinin sivilleri riske attıkları izlenimi dahi Amerikan askerlerinin destek maksadıyla kullandığı insanları yabancılaştırma ve onlardan uzaklaştırma riski taşımaktadır. 2009 yılında Afganistan’daki ABD kuvvetlerine komuta eden General Stanley McChrystal’a göre kaybetmeyi göze alamayacakları en büyük risk Afgan halkının desteğini kaybetmektir.

Rusya yapımı Bütün Bombaların Babası

General Joseph Votel de 2015 yılında bir Amerikan savaş uçağı yanlışlıkla, Kunduz’da bulunan Sınır Tanımayan Doktorlar kliniğini vurduğunda ve 12 tıp ekibi dâhil toplam 42 kişinin ölümlerine neden olduğunda, McChrystal’ın söylediklerini tekrarlamıştır. General Votel yaptığı açıklamada; ‘‘Sizi temin ederim ki bu trajediden gerekli dersi aldık ve gelecek muharebe operasyonlarında sivil kayıpları en aza indirmek için elimizden geleni yapacağız’’ ifadelerini kullanmıştır.

ABD’li yetkililere göre tamamen insan hatasından kaynaklanan ve 3 Ekim 2015 günü gerçekleştirilen hava saldırısında bir Ac-130 modeli uçak tam 25 dakika boyunca klinik üzerine 211 adet bomba bırakmıştır. ABD’li yetkililere göre asıl hedef yakınlarda Taliban güçlerinin elinde bulunan bir hükümet binasıdır. Afganistan’da bulunan ABD ve NATO Kuvvetleri Komutanı John Campbell bombalamanın tamamen insan hatasından kaynaklandığı açıklamasını yapmıştır. General Campbell’e göre olaya neden olan diğer faktörler; mürettebatın yorgun olması, yüksek harekât temposu, hava aracındaki elektronik haberleşme sistemlerinin bozulması ve ateş edilmeyecek yerleri gösteren liste üzerinde yeterli koordinasyonun yapılmamasıdır. 6 Ekim 2015 tarihinde senato komitesine verdiği ifadede General Campbell, Afgan birliklerine yakın hava desteği sağladıklarını, ateş açmanın bir ABD kararı olduğunu ve emir komuta zinciri içinde bu kararın alındığını ve yanlışlıkla bir hastaneyi vurduklarını açıklamıştır.

Hamid’e göre; dünyanın en güçlü mühimmatlarından bir tanesini kullanmak için muharebe sahasına göndermek ve sonra da sivil kayıpları en aza indirme yönünde garanti vermek tamamen tutarsız bir yaklaşımdır. On yıldan fazla bir süredir devam eden bir savaşı durdurmak maksadıyla bomba kullanmak ise kesinlikle bir çözüm olamaz. Sivil kayıpları engellemenin tek yolu iş birliğine dayalı istihbarat operasyonlarıdır ve ne pahasına olursa olsun masum siviller korunmalıdırlar.

Dünyanın en tehlikeli silahı olan B83 Modeli Termonükleer bomba

Bütün bu anlatılanlardan sonra sıra dünyanın güvenliği açısından en büyük tehdit olan silah sistemini açıklamaya geldi. Bütün Bombaların Anası, atom silahları veya Bütün Bombaların Babası, bunların hiç birisi dünyamız için en büyük tehdit değildir. Dünyamız için en büyük tehdit B83 modeli termonükleer bombasıdır. 1983 yılında hizmete sunulan bu silah fisyon sürecini kullanmakta ve 1.200.000 ton TNT gücünde bir blast etkisi yaratmaktadır. Bu etki, 13 Nisan 2017 günü Afganistan’da kullanılan Bütün Bombaların Anasından 109.000 kat daha kuvvetlidir.

 ABD’nin Afganistan’daki ISIS terör örgütü mevzilerine, Bütün Bombaların Anasını kullanarak yaptığı hava saldırısı, birçoklarına göre, dünyanın üçüncü dünya savaşına girdiğinin bir göstergesidir.

‘‘Ordumuzu o kadar büyük, güçlü ve kuvvetli bir hale getireceğim ki hiç kimse, kesinlikle hiç kimse bize bulaşamayacak.’’ ABD Başkanı Donald Trump.

Ne yazık ki ABD kuvvetleri tarafından yapılan bu hava saldırısı, Afgan hükümeti ve 12 diğer ülke temsilcilerinin katılacağı, 14 Nisan 2017 Cuma günü Moskova’da yapılacak olan barış konferansı öncesinde gerçekleştirilmiştir.

Çevirenin Notları: Yazı aslına sadık kalınarak çevrilmiştir ve yazarların düşüncelerini yansıtmaktadır. Yazının çevrilmesi, çevirenin yazarların fikirlerini paylaştığı anlamına gelmemektedir. Yazının orijinaline aşağıdaki linke tıklayarak erişebilirsiniz.

http://www.thedailybeast.com/articles/2017/04/13/u-s-pounds
-isis-in-afghanistan-with-mother-of-all-bombs.html

[1] GBU-43/B Massive Ordnance Air Blast (MOAB- Mother of All Bombs: Bütün Bombaların Anası), geniş alanlarda etkili muazzam bir konvansiyonel (nükleer olmayan) bombadır. ABD ordusu için Air Force Laboratory’da Albert L. Weimorts tarafından geliştirilmiştir. Geliştirildiği zaman dünyanın en güçlü konvansiyonel bombası olarak nitelendirilmiştir. Bomba C-130 Hercules modeli ulaştırma uçaklarından atılabilecek şekilde tasarlanmıştır. GBU-43/B MOAB 13 Nisan 2017 tarihinde muharebe sahasında kullanılan en büyük konvansiyonel bomba olarak harp tarihinde yerini almıştır.