Afganistan Cehenneminden

Kaçış

Afganistan’ın dünyaya açılan tek penceresi olan Hamid Karzai Havaalanı Afganistan halkının güvenlik, huzur ve refahı için büyük önem taşımaktadır. Afganistanlı kardeşlerimizin güvenlik ve refahı için Kararlı Destek Misyonu’nun bitmesinden sonra da unsurlarımızla Hamid Karzai Uluslararası Havaalanının işletilmesine yönelik gerekli desteğin sağlanması çalışmaları sürmektedir. T.C. Milli Savunma Bakanlığı.

Yazar: Jacqueline Feldscher, Defense One, 08 Temmuz 2021

Çeviren: Ercan Caner, Sun Savunma Net, 10 Temmuz 2021

Başkan Joe Biden, 08 Temmuz 2021 günü Beyaz Ev Doğu Odasında, askerlerin Afganistan’dan çekilmesi konusunda yaptığı basın konferansında görülürken. Fotoğraf: Alex Wong/GETTY IMAGES

Amerikan askerleri çekilmeyi sürdürürken ve Taliban kuvvetleri ülkeyi kasıp kavururken, Başkan Joe Biden Beyaz Ev’de yaptığı basın toplantısı esnasında defalarca Afganistan’ın kaderinin tamamen Afgan halkına bağlı olduğunu ifade etmiştir.

Biden, başlangıçta 11 Eylül 2021’de bitmesi planlanan, 20 yıldır süren ABD savaşının 31 Ağustos 2021 tarihinde biteceğini açıklamıştır. Kararını savunan Biden, bundan sonra ülkede olacakların sorumlusunun tamamen Afganlılara bağlı olduğunu vurgulamış, ancak Amerika’nın hükümeti finanse etme ve donatma ile Afgan ordusunun birliklerini korumasına yardımcı olmaya devam edeceğini de sözlerine eklemiştir. Biden ayrıca, Batılı birliklerin ayrılmasının ardından Taliban’ın iktidarı ele geçirmesi durumunda Afganistan’da meydana gelebilecek sivil kayıplardan Amerika’nın sorumlu olduğuna inanmadığını da ifade etmiştir.

Başkan Biden, Beyaz Ev’de yaptığı konuşma esnasında; ‘‘Hangi yönetimi istediklerine karar vermek Afganistan halkına kalmıştır, onlara bir hükümet dayatmak bizim işimiz değil’’ ifadelerini kullanmıştır.

The New York Times gazetesinde yer alan ‘‘Civilian Casualties Reach Highest Level in Afghan War, U.N. Says’’ başlıklı haberde paylaşılan Afganistan’ın başkenti Kabil’de düzenlenen bir cenaze töreni. Fotoğraf: Jim Huylebroek/ The New York Times

Yaptığı konuşma ve ardından düzenlediği kıs basın toplantısında Başkan Biden ayrılma kararına sıkı sıkıya bağlı kalınacağını söylemiş ve gazetecilerin Amerika’nın geri çekilmesi nedeniyle Afganistan’ın istikrarı hakkında artan endişelerle ilgili şiddetli sorularını yanıtlamaktan kaçınmıştır. Başkan Biden, Afganistan’da güvenliğin çok hızlı bir şekilde kötüye gitmesi nedeniyle ABD ordusunun geri çekilmesinin yavaşlaması veya durması gerektiği yönündeki çağrıları da reddetmiştir. Eski Başkan Donald Trump’ın Taliban ile imzaladığı ve Amerikan askerlerinin 01 Mayıs 2021 tarihine kadar ülkeden ayrılmasını gerektiren anlaşmada ülkedeki mevcut durumla ilgili bir seçenek olmadığını belirten Biden, ABD askerlerinin kalmaya devam etmesi durumunda Taliban’ın anlaşmayı ihlal ettikleri için onları hedef almaya başlayacağını,  bunun da Pentagon’un saldırıya uğrayanları korumak maksadıyla daha fazla asker göndermesi anlamına geleceğini söylemiştir.

Birleşik Devletler Başkanı Joe Biden, Taliban ile anlaşma yapıldıktan sonra Afganistan’da minimum düzeyde bir kuvvetle kalmanın artık mümkün olmadığının da altını çizmiştir.

01 Temmuz 2021 tarihinde yayınlanan bir Birleşmiş Milletler (BM) raporuna göre Afganistan’da geçtiğimiz hafta ülke çapında artan şiddet nedeniyle düzinelerce sivil öldürülmüştür. The New York Times gazetesinde yayınlanan bir haberde de Taliban’ın ele geçirdiği bölgelerdeki hükümet görevlilerini öldürdüğü bildirilmiştir.

UNAMA-OHCHR Afganistan’da 01 Ocak 2009 ile 31 Aralık 2020 tarihleri arasındaki kadın kayıp sayıları – Ölü ve Yaralı

Biden ayrıca, Taliban tarafından ele geçirilen kadınların artık çalışmasına ve okula gitmesine izin verilmeyen bölgelerde kadın haklarının kötüleşmesinden de Amerika’nın sorumlu olmadığını dile getirmiştir. Başkan Biden geçmişte bir Afgan okuluna yaptığı yürekleri burkan bir ziyaretten bahsetmiş ve ziyareti esnasında genç bir kızın Amerikan askerlerinin çekilmesinin doktor olma hayallerini öldüreceğini söyleyerek ABD’nin ayrılmaması için yalvardığını anlatmıştır.

Biden, Afgan güvenlik güçlerini eğitmek için bu kadar çok zaman ve para harcamalarının nedeninin işte bunu savunmak olduğunu söylemiştir. Başkan Biden’in yorumlarının ardından basın sözcüsü John Kirby’ de Pentagon’da düzenlediği basın konferansında ABD’nin sağlamayı kabul ettiği askeri desteğin süreceğinin altını çizmiştir.

Kirby açıklamasında Afganistan Hava Kuvvetlerinin geliştirilmesi için çalışmaya devam edeceklerini, bu ay içinde iki adet UH-60 Black Hawk helikopterinin teslim edileceğini ve gelecekte de 35 adet daha verileceğini ifade etmiştir. Kirby ayrıca bazı MI-17 helikopterlerinin yenileştirmesinin yapılacağını ve üç adet Super Tucano A-29 hava aracının verileceğini ifade ederek Afganistan hava kuvvetlerinin imkân ve kabiliyetlerinin artırılması için somut adımlar attıklarını ifade etmiştir.

Solda dünya çapında giderek popülaritesi artan Brezilya yapımı Super Tucano A-29 hafif savaş uçağı, sağda ise UH-60 modeli genel maksat helikopteri. Kaynaklar: Military Factory ve FI AeroWeb

Başkan Biden, Afgan Ulusal Güvenlik ve Savunma Kuvvetlerinin 300.000 eğitilmiş personeli ve bu kuvvetlerin tahmini olarak 75.000 Taliban savaşçısına karşı savunma yeteneklerine atıfta bulunarak, Afganistan’ın Taliban’ın eline geçmesinin ‘‘kaçınılmaz son’’ olmadığının altını çizmiştir. Ancak Biden, ülkenin birleşik bir hükümete kavuşmasının da ‘‘pek olası olmadığını’’ ve bunu sağlamanın da Amerika’nın işi olmadığını ifade etmiştir.

Biden açıklamasında Afgan hükümeti ve liderliğinin bir araya gelmek zorunda olduğunu, mevcut hükümeti sürdürecek kapasiteye sahip olduklarını, ancak kapasiteleri, askerleri ve teçhizatları olan yöneticilerin bunu gerçekleştirmek için uyum içinde çalışıp çalışmayacaklarının şüpheli olduğunu ifade etmiştir.

Geçtiğimiz ay Washington’a bir ziyarette bulunan Afganistan Cumhurbaşkanı Ashraf Ghani, ABD’nin çekilme kararına saygı duyduğunu ve basında yer alan terk etme ifadesinin yanlış olduğunun altını çizmiştir. Ghani buna rağmen ülkesindeki durumu, Başkan Abraham Lincoln’un feci şekilde bölünen ülkeyi ümitsizce birleştirme çabalarına rağmen 60,000 kişinin öldüğü Amerikan İç Savaşının başladığı 1861 yılındaki duruma benzetmiştir.

ABD Başkanı Biden ile görüşmesinin ardından tek başına düzenlediği basın toplantısında Ghani, toplantı esnasında ABD başkanından Amerikan askerlerinin çekilme planlarını değiştirmesi yönünde bir talebi olmadığını ifade etmiştir. Bu kararın ABD tarafından verilen bir karar olduğunu ve buna saygı duyduklarını ifade eden Ghani, hedeflerinin çekilme sonrasını yönetmek ve Afganistan halkının zorluklara göğüs germesini sağlamak olduğunu dile getirmiştir.

 Solda Afgan Ulusal Ordusuna katılan kadın askerler, sağda ise Taliban unsurları.  Kaynaklar: The Asian ve AFP

Başkan Biden, ülkede şiddet ve insan hakları sorunları devam ediyor olsa da Amerika Birleşik Devletleri’nin 11 Eylül 2001 terörist saldırılarını düzenleyen Osama Bin Laden’i öldürerek Afganistan’daki misyonunu ‘‘bir süre önce’’ tamamladığını ve bu ülkeden ABD topraklarına başka bir terörist saldırı engellendiğinden Batılı güçlerin ayrılmasının gecikmiş bir karar olduğunu savunmuştur. Başkan Biden Amerika’ya yönelik terör tehdidinin Güney Asya, Orta Doğu ve Afrika dâhil başka yârlere kaydığını ve Birleşik Devletler ordusunun buralara odaklanması gerektiğini söylemiştir.

20 yıl süren işgal ve savaş esnasında ABD askerleriyle birlikte çalışan tercümanlar ve diğerlerinin Afganistan’dan kaçırılması için ilave uçuşlar bu ay içinde başlayacağını söyleyen Biden, Taliban tarafından kafalarının kesilmesinden korkan Afganlıların nereye götürülecekleri konusunda ayrıntılara girmemiş, ancak arzu etmeleri durumunda vize işlemleri tamamlanana kadar üçüncü ülkelerde bekleyebileceklerini ifade etmiştir. Başkan; korku içinde kaderlerini bekleyen Afganlı çevirmenler ve ailelerine ‘‘İsterseniz burada Amerika Birleşik Devletleri’nde size yer var. Siz nasıl bizimle olduysanız biz de sizin yanınızda olacağız’’ mesajını vermiştir.

Birleşik Devletler Başkanı Joe Biden’in ‘‘eğittik’’ dediği yüzlerce Afgan askeri silahlarını bırakarak Tacikistan’a kaçmış, ülkeye girişlerin engellenmesi için Tacikistan sınırı ihtiyat birlikleri ile takviye edilmiştir. Fotoğraf: Anadolu Agency

Kirby açıklamasında; Savunma Bakanlığı’nın yakında hangi askeri tesislerin Afganlı çevirmenler ve ailelerinin tahliyesi için kullanılacağı yönünde bir açıklama yapacağını söylemiş bazı askeri tesislerin ABD topraklarında olacağını, bazılarının da ev sahibi ülkenin onayı alınarak, ABD’nin ülke dışındaki üslerine yerleştirileceğini ifade etmiştir. Üçüncü bir seçenek çevirmenler ve ailelerinin vize işlemlerinin tamamlanmasını beklerken geçici olarak üçüncü ülkelere yerleştirilmesidir. The New York Times gazetesinin haberine göre Tacikistan ve Özbekistan potansiyel adaylar arasındadır.

Çevirenin Notları: Yazı aslına sadık kalınarak çevrilmiştir, orijinal metne aşağıdaki link üzerinden erişebilirsiniz.

https://www.defenseone.com/policy/2021/07/afghans-own-whatever-comes-next-biden-says/183608/