Avrupa Birliği Konseyi

Avrupa Topluluğu Antlaşması ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu Antlaşması, Avrupa Birliği Konseyi’nin görev ve yetkilerinin çerçevesini çizen antlaşmalardır. Konseyin hukuk koyma yetkisi de bu antlaşmalar ile düzenlenmiştir. Ancak Konsey bu yetkisini kullanırken Avrupa Parlamentosu ve Komisyon ile birlikte hareket etmektedir. Konsey, Topluluk Tüzüğü ve Yönerge çıkarır, karar verir, tavsiyede bulunur ve görüş açıklar. Konsey kendisi tarafından çıkarılan hukuki tasarrufların uygulama yetkisini Komisyona bırakabilir. Ancak bunu yaparken söz konusu yetkinin kullanılması ile ilgili bazı gereklilikler koyabilir ve bazı özel durumlarda doğrudan uygulama yetkisini kendisinde muhafaza edebilir.

Ercan Caner, Sun Savunma Net, 23 Ocak 2021

İkinci Dünya Savaşı’nın tüm dünyayı sarsan yıkıcı etkisi, birçok uluslararası örgütün doğmasına yol açmıştır. Bu yıkımı en ağır yaşayan Avrupa ülkelerinin kendilerine çizdiği yol, benzeri görülmemiş bir entegrasyon modelini doğurmuştur. Bu model Avrupa Birliğidir.

Bugünkü Avrupa Birliği, yaklaşık elli yıllık varlığı sırasında birçok defa revize edilen antlaşmalar uyarınca faaliyet göstermektedir. Avrupa Toplulukları; Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu Antlaşması (1951), Avrupa Topluluğu Antlaşması (1957) ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu Antlaşması, EURATOM, (1957) ile kurulmuştur. Bunları Füzyon Antlaşması (1967), Tek Avrupa Senedi (1986), Maastricht Antlaşması adıyla da bilinen Avrupa Birliği Antlaşması (1993), Amsterdam Antlaşması (1997) ve 1 Şubat 2003 tarihinde yürürlüğe giren Nice Antlaşması izlemiştir.

Avrupa Birliği, oluşturduğu kendine özgü kurumsal yapı ile uluslar arası ilişkiler disiplinine yeni bir entegrasyon boyutu kazandırmıştır. Hükümetler arası işbirliğinin çok ötesinde geliştirilen bu entegrasyon modeli, çok uluslu bütünleşme sürecinde üye ülkelerin bazı egemen yetkilerini Birlik kurumlarına devretmesi esasına dayanır.

Kurumsal yapının sağlamlığı ve Birliğin işleyişi şüphesiz hukuki norm oluşturma yetkisini elinde bulunduran kurumların karar alma mekanizmalarını en iyi şekilde işletmelerine bağlıdır. Karar alma sürecinin aktörleri konumundaki kurumlar, sahip oldukları ulus üstü yetkilerini hem Birliğin en iyi şekilde idame ettirilmesi hem de farklı ulusal çıkarlar arasında denge kurarak çatışmaların en aza indirilmesi yönünde kullanmak zorundadır. Bu bağlamda ortak çıkarı temsil eden Komisyon, üye devletlerin çıkarlarını temsil eden Konsey ve Birlik vatandaşlarını temsil eden Parlamento, karar alma sürecinde bu dinamikleri göz önünde bulundurmak durumunda olan en önemli kurumlardır.

Bu çalışmada, Birliğin mevcut kurumsal yapısında karar alma sürecinin önemli kurumlarından olan Konsey’ in yapısı, sorumlulukları, konfigürasyonları, konsey başkanlığı, genel sekreterlik ve devamlı nitelikteki kuruluşlar, konseyin görev ve yetkileri, Avrupa Birliği mevzuatındaki rolü, AB sürecinde kurucu antlaşmalarda konseyin oluşumu incelenecektir.

Yazının tamamını PDF formatında okuyabilirsiniz.