Parayı Veren Düdüğü Çalar!

Avrupa Birliği Pasaportu

Ercan Caner, Sun Savunma Net, 30 Eylül 2020

Henley & Partners tarafından her yıl yayımlanan Kochenov Vatandaşlık Kalite Endeksi 2017 yılı değerlendirmesinde ilk on sırayı Fransa, Almanya, İzlanda, Danimarka, Hollanda, Norveç, İsveç, Finlandiya, İtalya, İrlanda ve Avusturya paylaşmaktadır. Dikkat edilirse ilk on sıradaki ülkelerin neredeyse tamamı  AB üyesi  ülkelerdir. Bu arada 167 ülkenin yer aldığı listede Türkiye 83’üncü sıradadır.

Henley & Partners, Kochenov Vatandaşlık Kalite Endeksini; seyahat özgürlüğü, yerleşme özgürlüğü, ekonomik güç ve insani gelişim olmak üzere dört ayrı kategoride değerlendirmektedir.

Avrupa Birliği pasaportu dünyanın en çok arzu edilen belgelerinden bir tanesidir. AB pasaportuna sahip birisi, hepsi de zengin ve huzur dolu olan 27 farklı ülkede yaşama ve çalışma hakkına sahip olabilmektedir.

Avrupa Birliği üyesi ülkelerinde doğmak vatandaşlık piyangosunda doğuştan şanslı olduğunuz anlamına gelmektedir. Doğuştan şanslı olmayanlar için AB Pasaportunun fiyatını belirlemek ise gerçekten zordur. Fakat Kıbrıs bu işi çok iyi başarmıştır. Kıbrıs’a 2.2 milyon avro tutarında yatırım yapan birisi Kıbrıs pasaportu ve AB vatandaşlığına sahip olmaktadır. Malta da benzer bir  program uygulamakta ve 1 milyon avrodan biraz fazla bir tutar karşılığında Malta pasaportu ve AB vatandaşlığına sahip olunabilmektedir.

Yatırım karşılığı  AB vatandaşlığı uygulaması herkesi memnun etmemektedir. Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen geçenlerde yaptığı bir konuşmada bu tür ‘‘Altın Pasaport’’ların Avrupa’nın hukukun üstünlüğü ilkesi açısından tehdit oluşturduğunu ifade etmiştir. Bayan Leyen’in rahatsızlık duymasının nedeni kolayca aanlaşılabilir. 20 AB üye ülkesi (Başta Kıbrıs, Malta ve Bulgaristan olmak üzere) yatırım yoluyla AB üyesi olmayan ülke vatandaşlarına vatandaşlık vermektedir. Bu uygulama; yatırım yoluyla vatandaşlık veren ülkeler açısından oldukça kârlı bir işken AB’nin diğer ülkeleri açısından sorunlara neden olmaktadır.

Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, 10 Eylül 2019 tarihinde AB karargahı önünde basın konferasında konuşurken. Kaynak: AP

Örneğin Kıbrıs, 2013 yılında başlattığı uygulama sayesinde günümüze kadar yaklaşık 7 milyar avro kazanmıştır. Bu rakam, ülkenin yıllık Gayri Safi Yurtiçi Hasılasının (GSYH) %25’ine denk gelmektedir. Kıbrıs, şimdi AB üyesi ülkelerden herhangi birisinde oturma ve çalışma hakkı olan zengin fakat uygun olmayan binlerce insana pasaport satmıştır.

Üye ülkelerden, AB üyesi olmayan ülke vatandaşlarına vatandaşlık verilmesinde kontrolleri sıkılaştırmasını talep eden Avrupa Komisyonu’nu diğer bir kaygısı da bu uygulamanın vergi kaçırma ve kirli para aklama maksadıyla kullanılabilmesidir.

Bu işi en fazla yapan ülkeler olarak Kıbrıs, Malta ve Bulgaristan öne çıkmış gibi görünse de geçtiğimiz Ekim ayında yayınlanan bir rapora göre İspanya, Macaristan, Letonya, Portekiz ve İngiltere; yabancılara altın pasaport veren ülke sıralamasında Yunanistan, Kıbrıs, Malta ve Bulgaristan’ı geçmiştir. Bu oldukça kârlı işte en pahalı pasaportlar ise 13,5 milyon avro ile Hırvatistan ve 5 milyon avro ile Lüksemburg ve Slovakya’dır.

Bayan Leyen şikâyet ediyor olabilir fakat son 10 yılda altın pasaport satışı yoluyla Avrupa’ya giren toplam direkt dış yatırım miktarı 25 milyar avro civarındadır.