EYPD Ortamında Harekât

Bomba Yüklü Araçlara Karşı Tedbirler

El Yapımı Patlayıcı Düzenekler (EYPD) teknolojik imkân ve kabiliyetler ile üstün ateş gücüne sahip olmayan ordu ve unsurların stratejik operasyonel ve taktik silahıdır.

Ercan Caner, Sun Savunma Net, 15 Eylül 2020

Bomba yüklü bir araca karşı en iyi korunma tedbiri aradaki mesafeyi korumak ve düşmanın ateşine karşı örtü ve koruma sağlayan bir mevzii almaktır. Keskin nişancılar ve emniyet personeli her zaman uyanık olmalı, hareket halindeyken veya yol kenarındaki molalarda yaklaşan araçları sürekli olarak izlemeli ve hiçbir şüpheli aracın dost unsurlara yaklaşmalarına fırsat vermemelidir. Sivil sürücüleri hareket halindeki konvoylara yaklaşmamaları konusunda uyaran işaretler kullanılmalıdır.

Konvoy ve devriye personeli giderek artan oranda şiddet kullanma usullerine vakıf olmalıdır. Devriye araçlarının yavaşlamasına neden olan tehlikeli bölgeler ve dar yerlerde tehlikeye karşı hazırlıklı olunmalıdır. Düşmanın dost unsurlara yaklaşmak maksadıyla sık olarak kullandığı yol üzerindeki farklı yönlerden gelen trafiğin birleştiği yerlere ve yokuş aşağı/yukarı rampalara özel bir dikkat sarf edilmelidir. Güvenlik personeli, bomba yüklü bir aracın her yönden saldırabileceği hususunda uyarılmalıdır. Afganistan, Irak ve Suriye’de gerçekleştirilen bomba yüklü araç saldırılarının bazılarında, birlikler karşı yönden gelen trafik arasında bulunan bomba yüklü araç taarruzlarına da maruz kalmışlardır.

Bir konvoy içerisinde ilerlerken düşmana kârlı bir hedef sunmaktan kaçınmak maksadıyla daima çok dikkatli olunmalıdır. Sürekli olarak saldırgan bir savunma durumunun muhafaza edilmesi ve sivil trafikle ilgilenmek maksadıyla planların önceden hazır olması gerekmektedir.

Sivil trafiğin geçmesi ya da yaklaşması durumunda uygulanacak hareket tarzlarını belirlemek maksadıyla vazife analizi çok iyi yapılmalıdır. Yaklaşan sivil trafiğin konvoyu geçmesine izin verilecek ise, araç ve sürücülerin, sivil araçlar yaklaştıkça kontrol tedbirlerinin artırılması maksadıyla, önceden belirlenmiş bir kontrol planı mevcut olmalıdır.

Yaklaşan sivil trafiğin konvoyu geçmesine müsaade edilmeyecek ise sivil sürücüleri uyaracak ve konvoya yaklaşmamalarını sağlayacak bir plan mevcut olmalı ve bütün personel, giderek artan oranda şiddet ve silah kullanımı hususunda çok iyi eğitilmiş olmalıdır.

Mahalli sürücüleri devriye araçlarına yaklaşmamaları hususunda ikaz eden işaretlerin kullanılması

Bu tedbirler bulunulan ülkenin lisanında uyarı işaretlerinin kullanılmasını, bütün yolu kapsayacak şekilde ilerlemeyi, görsel işaretleri, araç kornalarının kullanılmasını ve araçları yaklaşmamaları için uyaran işaret fişeklerini kapsar, bununla beraber tedbirler, bunlarla sınırlı kalmamalıdır. Unutulmamalıdır ki düşmanı uzakta tutmak ve yaklaştırmamak bomba yüklü araçlarla yapacağı taarruzları engelleyecektir. Dost unsurlar asla potansiyel bir hedef haline getirilmemelidir.

İntikal Halindeyken Düşmanın Emniyetli Mesafede Muhafaza Edilmesi

Giderek artan şiddette kuvvet kullanımı/angajman kuralları:

Kullanılan teknikler basit, kolaylıkla anlaşılabilir ve kesin olmalıdır.

• Defansif/taarruzi araç manevraları.
• Araçların arkasına asılan Arapça ‘‘Yaklaşma, Geçme!’’ uyarı işaretleri.
• El ve kol işaretleri.
• Korna, siren ve düdük kullanılması.
• Geceleyin ışıldak kullanımı.
• Yeşil lazer ışıklarının kullanılması.
• Öldürücü olmayan ikazların kullanılması.
• Kimyasal ışıkların kullanılması.
• Küçük işaret fişeklerinin kullanılması.
• 40 mm çaplı gözyaşı bombalarının kullanılması.
• İkaz atışlarının kullanılması.
• Gerekirse angajman kurallarına uyularak yaklaşan araca ateş açılması.
• Gerektiğinde angajman kurallarına uygun olarak sürücü ve yolculara ateş açılması.

Sabit Durumdayken Düşmanın Emniyetli Mesafede Muhafaza Edilmesi

• Bölgenin keşfi, işgal edilmeden önce yapılmalıdır.
• Durmayı müteakip 5/25 metre kontrolleri icra edilmelidir.
• Mayın ve gömülü EYPD tehditlerine karşı yollardan olabildiğince uzak durulmalıdır.
• Doğal engellerden yararlanılmalıdır.
• İyi bir dağılma uygulanmalıdır.
• Çepeçevre emniyet tedbirleri alınmalıdır

• Trafik konilerinin kullanılması.
• Dikenli tellerin kullanılması.
• İşaretlerin kullanılması.
• Yol engellerinin kullanılması.
  • Gözetleme yerinin belirlenmesi.
  • Derinlikte savunma tedbirlerinin alınması.
  • Elektronik karşı koyma cihazlarının azami sahayı kapsayacak şekilde mevzilendirilmesi.

Trafik Kontrol Noktaları

Trafik kontrolleri düşmanın hareket ve gayretlerini kısıtlar ve planlarını uygulamasını geciktirir. Birçok kontrol noktasında yapılan aramalardan sonuç alınamasa da, önemli birçok şeyin tespit edildiği kontrol noktaları da bulunmaktadır. Düşman tarafından uygulanan bomba yüklü araçlarla yapılan saldırıların artması, bir yerde uzun süre kalan sabit trafik kontrol noktalarının düşman saldırılarına maruz kalma riskini artırmıştır.

Bomba yüklü araç saldırılarından sakınmak maksadıyla Trafik Kontrol Noktalarının (TKN) hazırlanma ve işgal süresi 20–30 dakika ile sınırlanmalıdır. (Vazife, düşman, arazi, meteorolojik durum, elde mevcut zaman ve sivil faktörler). Zamanın bu süreyle sınırlandırılması, TKN’larının süratle hazırlanmasını, işletilmesini ve faaliyetin sonunda toparlanmasını sağlayarak, düşmanın bomba yüklü araçlarla yapabilecekleri saldırılara engel olur. Afganistan, Irak ve Suriye’de görülen saldırılarda; işgal süresini uzatan TKN’larına düşmanın hafif silahlar ve roket ile saldırdığı gözlemlenmiştir. Bunun da ötesinde, bulunduğu yeri uzun süre işgal eden bir TKN etkinliğini kaybedecektir. Haberler çok hızlı yayıldığından TKN’nın yerini öğrenen düşman unsurlar yollarını değiştirecektir.

Trafik Kontrol Noktasının Hazırlanması

Trafik kontrol noktaları değişik yerlerde ve değişik zamanlarda kurulup kısa süre işgal edilmelidirler. Liderler, kurulma ve işgal süresini sınırlandırmanın yanı sıra dost unsurlara ait araçları TKN içerisinde azami şekilde dağıtmalı ve sivil trafiğin sabit durumdaki birliklere yaklaşmalarını önlemek maksadıyla mevcut bütün imkânlardan azami şekilde istifade etmelidirler. Karşı tedbirlerden bazıları aşağı sıralanmıştır:

• TKN Arama Timinin ana yolun dışında tesis edilmesi.
• Yol işaretlerinin bulunulan ülke lisanında olması.
• Emniyet araçlarının (kanatlar) azami uzaklığa mevzilendirilmesi.
• Toprak setleri ve duvarlar gibi doğal ve suni engellerden yaklaşan tehditlere karşı azami şekilde istifade edilmesi.
• Mevziilerin işgal öncesi olası EYPD (El Yapımı Patlayıcı Düzenek) açısından araştırılması ve optik cihazlarla kontrol edilmesi (Düşman kullanılacak örtülü mevzileri önceden tahmin edebilir ve EYPD yerleştirebilir).

Muharebe Lojistik Devriyeleri

Bir askerin yapabileceği en büyük hatalardan bir tanesi: kendisinin bir savaşçı değil de destek personeli olduğunu düşünmesi ve korunma görevini diğerlerinin vazifesi olarak algılamasıdır. Barış zamanında uygulanan idari tedbirler muharebe esnasında hiçbir işe yaramamaktadır. Örneğin: barış zamanında kaza mahallinin terk edilmemesinin gerektiği herkes tarafından bilinen bir kuraldır. Muharebe sahasında ise durum tamamen farklıdır. Önemsiz bir tampon kazası için kesinlikle durulmamalı ve polisin gelmesi beklenmemelidir. Düşman, duraklayan konvoyu tespit edebilir ve bomba yüklü bir araçla saldırı düzenleyebilir. Gün ışığında araç farları mutlaka kapatılmalıdır. Açık farlar düşmanın sizi uzak mesafelerden tespit etmesini sağlayarak bomba yüklü bir araçla saldırı düzenlemesine neden olabilir.

Konvoy Bir Muharebe Harekâtıdır

İki nokta arasında hareket eden bütün askeri araçlar bir konvoy teşkil ederler. Muharebe sahasında ise konvoylar; Muharebe Lojistik Devriyeleri (MLD) olarak adlandırılan bir muharebe harekâtıdır. Düşman, araç içindeki dost unsurlara zarar vermek maksadıyla bütün imkân ve kabiliyetlerini kullanacaktır. Muharebe sahasında bir yerden başka bir yere gitmek kesinlikle konvoy harekâtı olarak değerlendirilmemelidir. MLD komutanları her intikal için birlik idare prosedürlerini uygulamalı ve provalar icra etmelidir.

Bütün kurtarma, ilk yardım ve muhabere cihazları faal olmalı, yeteri kadar mühimmat araçlara yüklenmelidir. Kurtarma harekâtı için çeki demiri, halat ve zincirler alınmalı kullanılır durumda oldukları hareket öncesi kontrol edilmelidir. Yangın söndürme cihazlarının yerleri ve dolu oldukları kontrol ve teyit edilmelidir. Harita üzerinde rota ayrıntılı olarak incelenmeli, araçların aralıkları belirlenmeli ve telsiz frekansları koordine edilmelidir. Büyük araçlar mevcut ise, acele kurtarma maksadıyla MLD bünyesine bir kurtarıcı dâhil edilmesi dikkate alınmalıdır.

Muharebe sahasında her an her şey olabilir. Komutanlar; hasar görmüş araçlar, lastik patlamaları, arıza yapan araçlar, düşmanın direkt ve endirekt ateşlerine maruz kalma, EYPD tespit edilmesi, patlama öncesi ve sonrasında uygulanacak hareket tarzlarını belirlemeli, personelini eğitmeli ve provalar icra etmelidirler. Bununla birlikte hazırlanan planların her duruma uygun olması mümkün değildir. Komutan karşılaşılan her olayda durum muhakemesi yaparak bir karara varmalı ve bu kararını uygulamalıdır.

Hareket halindeki dost araçlara çok yaklaşan sivil araçlara karşı uygulanacak olan, giderek artan oranda şiddet kullanım usulleri gözden geçirilmelidir. Provalar yapılarak bütün personelin düşmanla temasa geçme kurallarına tamamıyla hâkim olması sağlanmalıdır.                   

Muharebe Lojistik Devriye Harekâtında Göz Önüne Alınacak Hususlar

Ana esaslar:

• Sürücüler dikkatlerini araç kullanmaya yoğunlaştırmalıdır.
• VDAM+Z faktörlerine bağlı olarak konvoy içinde taktik aralıklar muhafaza edilmelidir.
• Mahalli trafikten uzak durulmalıdır.
• Sert zemin üzerinde ilerlenmeli, virajlarda açıktan dönülmeli ve yoldaki çukurlardan kaçınmalıdır.
• İntikal esnasında balistik koruyucu camlar kullanılmalıdır.
• Mümkün ise yolun ortasından gidilmelidir.
• Keskin nişancılar yol üstü yaya ve araç geçişlerine dikkat etmelidir.
• Silahçılar mümkün olabildiğince her an ateşe hazır durumda olmalıdırlar.

Muharebe Lojistik Devriyesinde Emniyet Tedbirleri

• Barış zamanı taktik, teknik ve usulleri uygulanmamalıdır. Örneğin: bir lastik patlamış ise ve yeterli emniyet personeli yok ise patlamış lastik üzerinde bir sonraki ileri üsse kadar gitmek zorunda kalınabilir. Hasar görmüş bir araç terk edildiğinde durum en kısa zamanda üst birliğe rapor edilmelidir.
• Araçlar hızlı sürülmeli, EYPD tehdidinden çok daha fazla tehlike oluşturacak şekilde aşırı sürat yapılmamalıdır. Kolay bir hedef olmaktan sakınmak maksadıyla araçlar çok yavaş sürülmemelidir. En acemi sürücü konvoyun gerisine, en tecrübeli sürücü de konvoy başına planlanmamalıdır.
• Yolun sağ ve sol kenarlarına olabilecek EYPD’den sakınmak maksadıyla yolun ortasından hareket edilmelidir.
• Konvoy bünyesinde hareket halindeyken isabet alındığında bütün dikkat dışarıya yoğunlaştırılmalıdır. Sıhhiyeci ve muharebe hayat kurtarma personelinin görevlerini yapmalarına yardım edilir. Esas vazife düşmanla temas (angajman) kurallarına bağlı kalarak düşmanı en kısa zamanda etkisiz hale getirmektir.
• Düşman hafif silahlarına ve parça tesirli mühimmata karşı koruma sağlayan balistik camlar mutlaka kullanılmalıdır.
• Yol üzerindeki çukurlara dikkat edilmeli ve tekerlekler bu çukurların üzerlerinden geçirilmemelidir.
• Düşman unsurları ve teröristlerin, EYPD’ni aynı çukurlara birçok kez yerleştirdikleri unutulmamalıdır.
• Yolu kesen yaya ve araç üst geçitlerine azami dikkat gösterilmelidir. Düşman buraları gözetleme maksadıyla kullanmaktadır. Keskin nişancılar üst geçitlere yaklaşırken ateşe hazır durumda olmalıdırlar.
• Virajlar açıktan dönülmelidir. Araç tekerlekleri mümkün olabildiğince önde giden aracın tekerlek izleri üzerinde muhafaza edilmelidir.
• Araç zırhlı olsa dahi, kol ve bacaklar her zaman araç içinde olmalıdır.
• Göz ve kulakları korumak maksadıyla balistik gözlükler ve kulaklıklar her zaman takılı olmalıdır.
• Bütün duraklamalarda aracın etrafı kontrol edilmeli 5/25 metre kontrolleri uygulanmalıdır.
• Tali EYPD saldırıları göz önüne alınarak hasar görmüş araçların kurtarma/onarım öncesi ölüm bölgesi dışına tahliye planları yapılmalıdır.