Buz gibi soğuk su içmek faydalı mı?

Su, en sağlıklı içecektir. Ve birçoğumuz soğuk su içmeyi çok severiz. Peki, vücut ısısını düzenleyen, kilo kaybına yardımcı olan ve sizi canlandıran soğuk su içmenin zararlı olabileceğine yönelik iddialar ne kadar doğrudur?

Ercan Caner, Sun Savunma Net, 22 Ekim 2021

İnsanların buz gibi soğuk su içme konusunda çok farklı düşünceleri bulunmaktadır. Bazıları soğuk su içmenin sindirim sistemi için kötü ve mukus oluşumuna neden olduğunu iddia etmektedir. Bazıları ise soğuk suyun daha fazla kalori yaktırarak egzersiz performansına yardımcı olduğunu iddia etmektedir. Peki, gerçek nedir? Sıcak bir yaz gününde buz gibi soğuk su içmek faydalı mıdır? Kısaca ifade etmek gerekirse bu sorunun yanıtı evettir. Soğuk suyun insanlar için kötü olduğunu kanıtlayan yeterli bilimsel delil bulunmamaktadır ve soğuk su içmenin en büyük etkilerinden bir tanesi de vücudun su ve elektrolit düzeyinin belirli bir ölçüde tutulmasına yardımcı olması yani hidrasyondur.

Soğuk su içmek hidrasyona neden yardımcı olur

Öncelikle, hangi sıcaklıkta olursa olsun su içmenin hidrasyona yardımcı olduğunu belirtmek gerekmektedir. Vücudun sıvı dengesinin muhafaza edilmesi vücut sıcaklığının düzenlemek açısından önemlidir, organlarınızın düzgün çalışmasını sağlar, vücut hücrelerine besinleri aktarır ve hatta enfeksiyonlardan kaçınmaya dahi yardımcı olur.

Her ne kadar herhangi bir sıcaklıkta su tüketmek vücudun hidrasyonuna yardımcı olurken, soğuk su içmenin özellikle rehidrasyona, yani ağır su kaybını takiben tekrar normal suyunu kazanmasına daha fazla yardımcı olduğu kanıtlanmıştır. International Journal of Clinical and Experimental Medicine tarafından farklı sıcaklıklarda su tüketen altı erkek sporcu üzerinde yapılan bir araştırmada, 16 santigrat derece sıcaklıkta su alımının daha az terlemeye neden olduğu kanıtlanmıştır. Çalışmaya göre soğuk içme suyu, özellikle sıcak havalarda egzersiz yapan sporcuların vücutlarının rehidrasyonu için en uygun çözümdür.

Soğuk suyun, içmenin yanı sıra sporcuların egzersiz sonrası vücutlarının yeniden toparlanmasına da yardımcı olduğu kanıtlanmıştır. Human Kinetics Journal tarafından yapılan bir çalışmada egzersiz sonrası alınan 10 dakika süreli duşun vücudun hidrasyon statüsüne yardımcı olabileceği belirlenmiştir. Bunun yanı sıra Avrupa Uygulamalı Fizyoloji Dergisine göre; soğuk su tedavisi olarak da bilinen 10 dakikalık soğuk duşun, sporcuların kendilerini daha az ağrılı ve daha az yorgun hissetmelerine yardımcı olduğunu göstermiştir.

Soğuk su içmenin birçok faydasını görmelerine rağmen vücut sağlığı için gerçekten iyi olmadığını iddia eden bazı sağlık uzmanları da bulunmaktadır ve bunların teorileri çürütülmüştür.

 Soğuk su tüketimi hakkındaki efsaneler

Kökeni Hint alt kıtasına dayanan alternatif bir tıp sistemi olan ayurvedik tıp uygulamalarında buz gibi soğuk su içmenin vücut için zararlı olduğu belirtilmektedir. Bu iddia, soğuk su içmenin kan damarlarını daraltarak vücudun belirli gıdaları, vitaminleri ve yiyecekleri soğurmasına engel olabileceğini ileri sürmektedir. Ilık su içmek, iddiaya göre ılık su sindirim sürecini hızlandırdığından ve hatta bağırsak sağlığı için iyi olduğundan faydalıdır ve birçokları için de kültürel bir uygulamadır.

Sabahları alınan duş süresini en az 30 saniye uzatarak soğuk su ile sonlandırmanın vagus sinirini uyandırdığı ve canlanmanızı sağlayacaktır. Vagus siniri, beyinden bedene geniş ve karmaşık bir ağ gibi yayılan on iki kafatası sinirinden biridir. Oldukça güçlü ve ilgi çekici özelliklere sahiptir. Gezgin olarak nitelendirilen vagus siniri yolculuğuna omurilikte başlar ve gırtlak, yemek borusu, boğaz, bronşlar, kalp, mide, pankreas, karaciğerde devam eder. Vagus sinirinin görevi ise beyin-bağırsak ekseni arasındaki iletişimi sağlayarak bu eksende veya organlarda meydana gelen sorunları beyne iletmektir.

Bazıları ise bu iddiayı batı tıbbına dayandırmakta ve 1983 yılında General Pharmacology tarafından yapılan; soğuğun kan damarları çeperlerini nasıl etkilediğini inceleyen ve köpeklerde kan akışını ve vücut sıcaklıklarını değerlendiren bir araştırmaya işaret etmektedir. Soğuk havanın dolaşım sistemini etkileyebileceği doğrudur, ancak 1983 yılında yapılan söz konusu çalışma buz gibi soğuk su içmenin kan damarlarını nasıl doğrudan etkileyebileceği üzerine odaklanmamaktadır. Kan damarları sindirimde önemli bir oynasa da, soğuk su içmenin vücudun sindirim hızını yavaşlatabileceği iddiasını destekleyen yeterli bilimsel kanıt bulunmamaktadır.

Buz gibi soğuk su içmekle ilgili bir başka yanılgı da mukus oluşumuna neden olduğu iddiasıdır. Bu yanılgı, CHEST Dergisi, nazal mukus oluşma hızı ve nazal hava akım direncini ölçen ve nazal vücut sıvılarını yönetmede sıcak sıvının soğuk sıvılardan daha iyi olduğunu ortaya çıkaran 1978 tarihli bir çalışmasından gelmektedir. CHEST adlı akademik dergide yayınlanan makalede; sıcak sıvıların içilmesinin, su buharının burundan solunması yoluyla nazal mukus hızını kısmen veya tamamen geçici bir süre artırdığı sonucuna varılmıştır. Araştırma sonucu ulaşılan sonuçlardan bir tanesi de üst solunum yolu enfeksiyonlarında sıcak sıvıların soğuk sıvılara nazaran sıvı yönetiminde üstün olduğudur.

Son olarak, Florida Üniversitesi tarafından 2005 yılında yapılan bir araştırmaya dayandırılan soğuk su içmenin insanları acıktırabileceğine yönelik bir iddia bulunmaktadır. Bu çalışma, soğuk ve sıcak suda yapılan egzersizlerin insanda oluşturduğu iştah farkını karşılaştırmış ve soğuk suda egzersiz yapanların: ‘‘egzersiz sonrasında abartılı enerji alımına’’ sahip olabileceği ve bu durumun da insanı daha fazla aç hissettirip daha fazla yemesine neden olabileceği sonucuna ulaşılmıştır.

Yılın soğuk zamanlarında açlığın arttığını gösteren başka çalışmalar olsa da bu bizi yine de soğuk su içmenin iştah artışına neden olabileceği sonucuna götürmemektedir. Soğuk su içildikten sonra vücut beden ısısını artırmak için biraz daha fazla çalışıyor olsa da ihtiyaç duyduğu sadece sekiz kaloridir, bu da oldukça önemsiz bir kalori harcamasıdır.

Sadece bol su için

Suyu buz gibi soğuk ya da oda sıcaklığında içmek konusunda çok fazla tartışmalar olsa da tıp uzmanları bir konuda hemfikirdirler; bedenin susuz kalmaması için çok su içilmesi gereklidir. Su içilmesinin en önemli gerekçeleri su seviyesini korumak, vücudunuzu sağlıklı tutmak ve mutlu olmaktır. Su sıcaklığındaki tercihleriniz o kadar da önemli değildir…