Çin’den Gelen Kargolarla Koronavirüs Bulaşır mı?

Yazan: Berk ÖZER, 5 Şubat 2020

Bugün VeryansınTv‘de bu şekilde bir haber karşıladı bizi: Çin’deki virüs salgını Eminönü esnafını da etkiledi. Haberin detaylarına baktığımızda ise, Tahtakale’de bulunan Çin mallarının satıldığı dükkânların esnafı her zaman gelen müşterilerin bile gelmediğini söylüyor. Elektronik eşya ve cep telefonu aksesuarı satanlar ise mal gelmediğini ve stokları kullandıklarını belirtiyor. Hediyelik eşya dükkânı sahibi Murat Başar da “Satışlarımız şu an bir var, bir yok. Sanki burası Çin pazarı diye işlerde bir düşüş gözüküyor. Sürekli gelen müşteriler bile gelmiyor. Esnaflar kendi aramızda etkilediğini düşünüyoruz” dedi. Telefon aksesuarları dükkânı olan Ahmet Deniz ise “Korona virüsü muhakkak etkileyecek. Çünkü insanlar biraz temkinli yaklaşıyor. Satışlarda sıkıntı yok ama şu an yurtdışında mal da sıkıntılı, gelmiyor” şeklinde konuştu.

Bu haberler herkesin aklına şu soruyu getirdi: Koronavirüs Çin’den gelen kargolarla bulaşır mı? Yaşadığımız çağ, uluslararası ticaretin arttığı, alışverişin dijitalleştiği, çok sayıda insanın online kanallarla siparişler vererek, ürününü kargo yoluyla teslim aldığı bir dönemdir. Dünyada ABD ile Çin, online siparişler üzerinden en çok e-ihracat gerçekleştiren ülkelerdir. Bu durum, ‘koronavirüs kargoyla da taşınabilir mi?’ sorusunu da akıllara getirmektedir.

Bu konu hakkında uzman yorumlarına baktığımızda, Ntv.com.tr’ye konuşan İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Haluk Eraksoy, bu soruya “Koronavirüsler, diğer virüsler gibi, aktivitelerini ancak insan ya da hayvanların canlı hücreleri içinde sürdürebilirler. Virüsler kuru ortamlarda çok kısa bir sürede aktivitelerini yitirirler. Bu nedenle virüslerin nemli olmayan cansız nesnelerin yüzeyinde varlıklarını sürdürmeleri mümkün değildir” yanıtını verdi. Yeni koronavirüs enfeksiyonu olduğundan kuşkulanılan bir kişinin solunum yolu salgıları veya vücut çıkartılarının bulaşabileceği tüm yüzeylerin, standart çamaşır suyuyla (1:100 sulandırılmış) silinmesi gerektiğini söyleyen Prof. Eraksoy, “Belirgin bir kirlenme olduğunda ise 1:10 sulandırılmış çamaşır suyu kullanılmalıdır” dedi.

Peki, ya kargoyu hazırlayan ve paketleyen kişilerde virüs varsa? “Kargoyu hazırlayan kişinin enfekte olması paketin de mikrop taşıdığı anlamına gelir mi” şeklindeki soruya ise Prof. Eraksoy’un yanıtı şöyle: “Bazı bakteriler kuruluğa uzun süre dayanabilir ve canlılıklarını sürdürebilir. Virüsler ise hücre dışı kuru ortamlarda aktivitelerini çok çabuk yitirir. Bir virüs, enfekte bir insanın çıkartılarıyla cansız bir eşyaya bulaştığı takdirde, aradan geçecek birkaç saat bile aktivitesini yitirmesi için yeterlidir. Böylece o virüs artık başka bir insana geçemez.”

Çin’de ortaya çıkan bu virüsün, diğer Koronavirüsler de olduğu gibi, solunum salgılarıyla bulaştığı değerlendirilmektedir. Hastalardan öksürük, hapşırık, gülme, konuşma sırasında çevreye saçılan virüs içeren damlacıklar, sağlam kişilerin mukozalarına temas ederek, hastalanmalarına neden olmaktadır. Prof. Dr. Haluk Eraksoy, hastalığın bu şekilde insandan insana bulaşması için 2 metreden yakın temasın gerektiğini söyledi, “Bugüne kadarki bulgular yeni Koronavirüsün insandan insana bulaşabildiğini göstermektedir. Ancak halen bulaştırıcılığın ne ölçüde olduğu bilinmemektedir. Salgının nasıl seyredeceğini belirleyen en önemli faktör virüsün insandan insana ne kadar kolay bulaşabildiği ve gerekli önlemlerin ne kadar başarıyla alınacağıdır. Bugünkü bilgiler ışığında yeni Koronavirüsün et, süt, yumurta vb. ürünlerin yenmesiyle bulaşmadığı söylenebilir” değerlendirmesinde bulundu.

Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Ana Bilim Dalı Prof.Dr. Levent Akın, “Koronavirüsü yapısı itibariyle kuru ve cansız ortama karşı dayanıksızdır. Normal zamanda da 1-2 gün içerisinde Çin‘den kargo gelmektedir. Dolayısıyla zaten virüsün aktif olma ihtimali kalmıyor. Paketleriniz gelince de ıslaklık ya da nem olup olmadığını kontrol etmenizi öneriyorum. Diyelim ki ıslaklık var ve siz buna değdiniz, hatta olma ihtimali olmasa bile kargonuz da diyelim ki virüs de var; o zaman kargonuzu açın tamamen ve ellerinizi 30 sn. kadar su ve sabunla yıkayın. Sonra da durulayın. Diyelim ki o anda yanınızda su ve sabun yok dışarıdasınız; o zaman da en yakın marketten ıslak mendil ve ya bir dezenfektan ile elinizi sildiğinizde virüsü etkisiz hale getirirsiniz.

Kargo ile Koronavirüsü bulaşma ihtimali yoktur. Ancak yine de eldiven var ise psikolojik olarak kendinizi rahat hissetmeniz için eldiven ile açabilirsiniz. Paket açıldıktan sonra da mutlaka su ve sabunla yıkamak lazımdır. Fakat tüm bunlara rağmen insanları tedirgin etmemek adına, Koronavirüsü’ nden sonra Çin‘den gelen siparişlerle ilgili olarak, Çin 10 gün termin süresi veriyor. Uluslararası standartlarda önlemler almaktadır. ”

Ntv Ana Habere konuşan Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Prof.Dr. Önder Ergönül, “Çok doğru bir hamleyle Wuhan kentini karantinaya aldılar. Komplo teorilerine ihtiyatlı olarak yaklaşmak lazımdır. Koronavirüsü cansız yüzeylerde yaşamaz. Dayanıksız ve hemen ölebilen bir yapısı var. Ancak hasta olan bir insandan çıkacak olan damlacıklarla bulaşabilir.”

Haberin sonunda ise virüsün ekonomiyi nasıl etkileyeceği ile ilgili olarak, elektronik eşya dükkanı sahibi Erdoğan Özdemir “Şu anda net ve kesin bir şey yok. Çin gibi büyük bir yüz ölçümü olan memleketin değişik yerlerinden gelen ürünlerinde virüse olan mesafelerini de dikkate almak gerekiyor. Müşteriler her zaman sormuşlardır ‘Çin malı mı?’ diye. Çin malı olmazsa ticaretin devam edeceğini sanmıyorum. Çünkü Alman malı gelse 2-3 misli fiyatlar oluşur. Bu da Türk halkını aşar ve büyük bir ürün krizi yaşanır. Eski stokları kullanıyoruz o yüzden kesin bir şey söyleyemiyorum ama Çin’den gelmezse hayat durur” diye konuştu.

Bilim insanlarının analizleri ve bilgilendirici yorumlarına rağmen bu haberleri gördükçe, geçtiğimiz günlerde VeryansınTv’ye mülakat veren Emekli Tuğgeneral Nejat Eslen ve sonrasında da George Friedman tarafından dün dile getirilen şu soruları sormamız gerektiğini düşünüyorum: Yeni Koronavirüsü, Çin’in ihracatının zarar görmesini, büyüme hızının yavaşlamasını ve ekonomisinin zarar görmesini isteyenler tarafından mı medyatik hale getirildi ve geçici de olsa kimin işine yaradı?