savunmahavacılıkteknolojipolitikaanalizmevduatkriptosağlıkkoronavirüsenflasyonemeklilikötvdövizakpchpmhp
DOLAR
32,3341
EURO
35,0774
ALTIN
2.308,07
BIST
9.079,97
Adana Adıyaman Afyon Ağrı Aksaray Amasya Ankara Antalya Ardahan Artvin Aydın Balıkesir Bartın Batman Bayburt Bilecik Bingöl Bitlis Bolu Burdur Bursa Çanakkale Çankırı Çorum Denizli Diyarbakır Düzce Edirne Elazığ Erzincan Erzurum Eskişehir Gaziantep Giresun Gümüşhane Hakkari Hatay Iğdır Isparta İstanbul İzmir K.Maraş Karabük Karaman Kars Kastamonu Kayseri Kırıkkale Kırklareli Kırşehir Kilis Kocaeli Konya Kütahya Malatya Manisa Mardin Mersin Muğla Muş Nevşehir Niğde Ordu Osmaniye Rize Sakarya Samsun Siirt Sinop Sivas Şanlıurfa Şırnak Tekirdağ Tokat Trabzon Tunceli Uşak Van Yalova Yozgat Zonguldak
Ankara
Az Bulutlu
21°C
Ankara
21°C
Az Bulutlu
Cuma Az Bulutlu
23°C
Cumartesi Parçalı Bulutlu
24°C
Pazar Açık
24°C
Pazartesi Az Bulutlu
26°C

Emir Nedir ve Hangi Hallerde Yerine Getirilir?

Emir Nedir ve Hangi Hallerde Yerine Getirilir?
A+
A-

Emir Nedir ve Hangi Hallerde Yerine Getirilir?

Yazar: Ercan Caner, Sun Savunma Net, 11 Mart 2018

Emir, emir verme yetkisine sahip bir kimse tarafından belirli bir hareketin yapılması veya yapılmaması maksadıyla, ast durumunda bulunan kimseye yönelmiş ve açıklanmış bir irade açıklamasıdır.

Bir emrin yerine getirilmesi o emrin meşru olmasına bağlıdır. Meşru emirler, emrin yönelmiş olduğu kimseyi bağlayıcı nitelikte olurlar. Emrin meşru olması demek, emri veren ve emri yapan bakımından hukuka aykırı bir durumun olmaması demektir. Emrin meşru olması için üç şartın bulunması gerekir:

  • “Yetkili bir merciden verilip, yerine getirilmesi görev gereği zorunlu olan bir emri uygulayan sorumlu olmaz” Yetkili bir merciden verilen emir diğer unsurlara da uygun olduğu takdirde meşru sayılır ve hukuka aykırılığı ortadan kaldırır.
  • Emrin yetkili amir tarafından verilmesi kadar, verilen bu emrin yerine getirilmesinin görev gereği zorunlu olması da şarttır. Ast’ın, verilen emrin kendi yetki ve görev alanı içine girip girmediğini de araştırması gerekir. Emri alan memurun, o emri yerine getirmeye kendisini yetkili görmesi lazımdır. Emir, ast’ın görev alanına girdiği takdirde, kendisi yönünden bağlayıcı bir nitelik taşır ve vazifenin ifası söz konusu olur.
  • Emrin meşruluğu yönünden, şekil ve muhteva itibariyle hukuka uygun olması da şarttır. Bir emrin yetkili merci tarafından verilmiş ve ast’ın da bu emri ifaya mecbur olmasının yanı sıra üçüncü bir şart olarak, verilen emrin hukuka uygun olması gerekmektedir.

Anayasamız, kanunsuz emrin yerine getirilmeyeceğini ve böyle bir emri alan memurun hareket tarzını gösterdikten başka, konusu suç teşkil eden emrin hiçbir suretle yerine getirilmeyeceğini de vurgulamıştır.

İsa sizden tam itaat ister. ‘‘Kavanozları suyla doldurun.’’ Ve onlar kavanozları ağzına kadar doldurdular. ‘‘Kısmen itaat itaatsizliktir. Yavaş itaat ise itaat değildir.’’

Diğer yandan 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu 11’nci maddesinde, memurun emrin meşruluğu konusunda tereddüde düşmesi halinde nasıl hareket edeceğini göstermektedir. Bu maddeye göre verilen emrin şekil ve muhteva bakımından Anayasa, kanun ve nizamlara aykırı bulunduğu kanaatinde olan memur, bu durumu amirine bildirecektir, amir emrin icrası hususunda ısrar eder ve emrini yazı ile yenilerse memurun emrin kanuna aykırı olduğu hususundaki kanaatinde değişiklik olmasa da emir yerine getirilir. Bu halde memur sorumlu olmaz ve sorumluluk, emri verene ait olur. Ancak emir bir suç teşkil ediyorsa, memur bunu icra etmekten yasaklanmıştır ve buna rağmen memur emri yerine getirecek olursa cezalandırılır.


Verilen her emri yerine getirmeyin, günün birinde yasalar önünde suçlu duruma düşebilirsiniz. Emir, bir suç teşkil ediyorsa, amir veya üstünüzün verdiği emir ister sözlü ister yazılı olsun sizi kurtarmaz. Hukuk devletinde yasalar her şeyden önce gelir.

BU ALANA REKLAM VEREBİLİRSİNİZ
ETİKETLER: , , ,
Yorumlar
  1. Ercan Caner dedi ki:

    Hukuka aykırı olan ve emri verenin hukuki sorumluluğunu kaldırmayan bir emrin yerine getirilmesinin hukuka uygunluk nedeni olarak kabul edilmesi mümkün değil ise de, Devlet tarafından yerine getirilen kamu hizmetinin yürütülmesinde amirin emrini yerine getirmek durumunda kalan ast yönünden bu durumun bir sorumsuzluk nedeni olarak kabul edilmesinde zaruret bulunmaktadır. Kural olarak hukuka aykırı emre muhatap olan kamu görevlisinin bu emri denetlemesi, sorgulaması, hukuka aykırı olduğu kanaatinde ise amirin yazılı emri ve ısrarı olmadan yerine getirmemesi gerekir. Ancak Anayasanın 137/3. Maddesinde, ‘Askeri hizmetlerin görülmesi ve acele hallerde kamu düzeni ve kamu güvenliğinin korunması için kanunda gösterilen istisnaların saklı’ olduğu belirtilerek, yapılan işin mahiyeti, kamu düzeni ve kamu güvenliği nedeniyle bazı istisnalara yer verildiği de görülmektedir. Muadil düzenleme TCK’nın 24/4. maddesinde de yer almaktadır. Keza bir hukuk devletinde prensip olarak konusu suç teşkil eden emir hiçbir surette yerine getirilemez. Aksi takdirde yerine getiren ile emri veren sorumlu olur. Askeri hizmete müteallik hususlarda verilen emir bir suç teşkil ederse bu suçun işlenmesinden emri veren mesuldür. Gerçekten askerlik hizmeti, diğer hizmetlerden farklı olarak, fertlerden daha tam, daha kesin ve daha çabuk bir itaat bekler, hatta böyle bir itaate askerleri zorlar. İşte askerlik hizmetinin bu özelliğini nazara alan Anayasamız, ‘kanunsuz emir’ kenar başlığını taşıyan 137. maddede, kanunsuz emrin yerine getirilemeyeceğini ve böyle bir emri alan memurun ne suretle hareket etmesi gerekeceğini belirttikten sonra ‘Askeri hizmetlerin görülmesi… için kanunla gösterilen istisnalar saklıdır’ dediği gibi, Askeri Ceza Kanunu da amir tarafından verilen emrin yerine getirilmesine ilişkin olmak üzere, şöyle bir hüküm sevk etmiştir: ‘Hizmete müteallik hususlarda verilen emir bir suç teşkil ederse, bu suçun işlenmesinden emir veren mesuldür.’ Bu düzenlemelere göre, emri veren amir ise kesin itaat kuralı her bakımdan geçerlidir; ast emre mutlak surette itaat edecektir. Her asker, amiri tarafından verilen emrin kanuni olduğunu farz ve kabul etmek zorundadır ve bu konuda ast lehine bir karinenin varlığı kabul edilebilir.”

    Ardından şöyle denildi:

    “Olağan dönemlerde de aranan, failin bilgi düzeyi, gördüğü eğitim, yaşı, rütbe ve görevi, içinde bulunduğu sosyal ve kültürel çevre koşulları gibi kriterlerin, siyasi tarihi itibarıyla darbe geleneğinin demokrasi kültüründen daha baskın olduğu ülkede suç tarihi itibariyle yaşanan kalkışmanın olağanüstü şartları nazara alınarak değerlendirilmesi, mevcut irade ve bilgisini, eylemin haksızlığını algılama, davranışlarını bu algılama doğrultusunda yönlendirme ve böylece haksızlığı tercih etmeme bakımından kendisinden beklenebilen tercih ve tutum noktasında kullanıp kullanmadığı değerlendirilerek belirlenmelidir. Bu değerlendirmeler yapılırken, askeri hiyerarşinin en altında yer alan erler ile rütbeli personelin ‘ast’ kavramına bağlanan hukuki sonuçlar bakımından aynı değerlendirmelere tabi tutulamayacağı da gözetilmelidir.”