Emmanuel Macron ile Tartışan Fransa Genelkurmay Başkanı İstifa Etti

Fransa Genelkurmay Başkanı Pierre de Villiers, gerekli olduğuna gerçekten inandığı bir takım bütçe düzenlemeleri konusundaki anlaşmazlığın olduğu bir ortamda, artık silahlı kuvvetlere emir komuta etmek istemediği açıklamasını yaparak istifasını sundu.

Yazar: Angelique Chrisafis, The Guardian, 19 Temmuz 2017

Çeviren: Ercan Caner, Sun Savunma Net, 20 Temmuz 2017

Bastil Günü kutlamaları esnasında Champs Élysées’de Emmanuel Macron ve Pierre de Villiers bir arada. Foto: Markus Schreiber/AP

Fransa Genelkurmay Başkanı, yurt içinde ve dışında sayısız operasyonlara katılan Fransız ordusu üzerindeki gerginlik ve baskıyı da ortaya çıkaran, Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ile aralarında geçen ve kamuoyuna yansıyan, Fransa tarihinde bugüne kadar görülmemiş şiddetli tartışma sonrasında istifa etmiştir.

Genelkurmay Başkanı General Pierre de Villiers istifa mektubunda; Fransa ve Fransız halkının korunmasını garanti almak maksadıyla, gerekli olduğunu düşündüğü bir konudaki anlaşmazlık nedeniyle, kendisini bundan sonra silahlı kuvvetlere emir komuta edebilecek yetkide hissetmediği açıklamasını yapmıştır.

Tartışma geçtiğimiz hafta hükümetten bir bakanın bir gazete ile yaptığı röportajda,  Fransız ordusunun bütçesinin artırılması yönünde verilen garantilere rağmen, kamu harcamalarını kısmayı hedefleyen Macron’un politikası doğrultusunda 850 milyon avroluk sürpriz bir kesinti yapılacağını açıklaması ile başlamıştır.

Kosova’daki Fransız kuvvetlerine komuta eden, 60 yaşındaki açık sözlülüğü ile tanınan General De Villiers, gizli bir parlamento toplantısında yaptığı konuşmada, hükümetin bütçe kısıtlamaları konusunda kendisiyle dalga geçmesine asla müsaade etmeyeceğini ifade etmiştir.

Macron ise, her yıl yaz aylarında düzenlenen askeri açık hava partisinde ordu generallerine hitaben yaptığı konuşmada ‘‘Patron Benim’’ sözleriyle, General De Villiers’i açık ve ağır bir şekilde eleştirerek yerin dibine sokmuştur.

Macron’un konuşması askeri gözlemcileri şaşkınlığa uğratmış ve bazıları tarafından De Villiers’in şok edici bir şekilde aşağılanması olarak görülmüştür. Bu arada, Macron’un yakın çevresi ise, Fransa başkanının, sadece anayasaya göre silahlı kuvvetlerin başkomutanı olduğunu söylediğini ileri sürmüşlerdir.

General Pierre de Villiers, 13 Temmuz 2017 günü, Paris’te bulunan Élysée Palace girişinde. Foto: Patrick Kovarik/AFP/Getty Images

Kriz, zamanlama açısından da çok kötü bir zamana denk gelmiş, ikili arasındaki gerginlik ve tartışma, 14 Temmuz Bastil Günü’nde düzenlenen ve Macron’un üstü açık askeri bir askeri araçta halkı selamlarken, yanında sert bir yüz ifadesi ile duran De Villiers’in görüntüsü ile iyice açığa çıkmıştır. Geçiş merasiminin onur konuğu olan ABD Başkanı Donald Trump ikili arasındaki gerginliğe baka kalmıştır.

De Villiers yaptığı açıklamada, kariyeri boyunca politikacılara çekincelerini söylemeyi bir görev bildiğini ifade etmiştir.

İkili arasındaki anlaşmazlık, son 30 yılda bütçesi sürekli olarak azaltılan Fransız ordusundan beklentilerin, kendisine verilen çok az kaynaklara rağmen çok fazla olduğu yönündeki tartışmaları yeniden alevlendirmiştir.

Fransız ordusu, İngiliz ordusu ile beraber Avrupa’daki en büyük ordulardan bir tanesidir. Mali’de cihatçılara karşı yürütülen savaşta ve Irak’ta Sahel gibi, dünyanın birçok yerinde çok sayıda askerle yer almasının yanı sıra, binlerce asker de vatan topraklarını terörist saldırılara karşı korumak maksadıyla, anahtar konumdaki önemli bölgelerde görevlendirilmiştir.

14 Mayıs 2017 günü yemin töreni sonrasında askeri araç üzerindeki Macron halkı selamlarken. Foto: Michel Euler/Pool/EPA

Muhafazakâr Le Figaro günlük gazetesinde geçtiğimiz hafta yapılan bir yorumda De Villiers; ‘‘Ordularımız birkaç yıldır büyük bir baskı altındadır… gece ve gündüz 30.000 asker her an görevinin başındadır’’ açıklamasını yapmış ve bazı operasyonların fon eksikliği nedeniyle ertelenmesi veya iptal edilmesi gerektiğini ileri sürmüştür.

Macron, NATO’nun hedefleriyle uyumlu olarak, 2025 yılına kadar savunma harcamalarını, 50 milyar avroya ulaşacak şekilde, gayri safi yurtiçi hasılanın %2’si oranında artırma sözü vermiştir.

Geçtiğimiz hafta askeri personele hitaben yaptığı konuşmada; ‘‘Vatandaşlarımıza verdiğim taahhütleri nasıl yerine getireceğimi biliyorum’’ sözleri ile geleceğe yönelik harcamaları artıracağı yönündeki sözünün hala geçerli olduğunu ifade etmiştir.

Ortaya çıkan anlaşmazlık Macron’un başkanlık gücünü kullanması olarak da görülmektedir. Journal de Dimanche gazetesine hafta sonu verdiği demeçte Macron, ordu harcamaları konusunda farklı fikirler olması durumunda geri adım atmayacağını söylemiş ve pozisyonunu değiştirmek zorunda olan tarafın genelkurmay başkanı olduğunu sözlerine eklemiştir.

Fransız ordusundan üst düzey sesler ise Macron’un anlaşmazlığı ele alış biçiminin çok kırıcı olduğunu ifade etmekte ve çok saygı duyulan bir genelkurmay başkanını acımasızca istifa etmek zorunda bıraktığı için Macron’u suçlamaktadırlar. Le Monde gazetesine yazan General Vincent Desportes, Macron’un siyasi hayatta ordu ve silahlı kuvvetlerin ne yaptığı hakkındaki bilgi eksikliği ve çocukça otoriterliğinin bir araya gelmesinden büyük üzüntü duyduğunu açıklamıştır.

Mali’de cihat savaşçılarına karşı yürütülen mücadeleye katılan Fransız askerleri. Foto: Financial Times.

39 yaşında olan Macron, silahlı kuvvetlerde görev yapmayan ve çürüğe ayrıldığı için zorunlu askerlik hizmetini de yerine getirmeyen ilk Fransız cumhurbaşkanıdır. Charles De Gaulle,  Georges Pompidou ve Valery Giscard d’Estaing ikinci dünya savaşına katılmış, Francois Mitterand ile Jacques Chirac da Cezayir savaşında çarpışmışlardır. Nicolas Sarkozy ve François Hollande’nin her ikisi de zorunlu askerlik hizmetlerini yerine getirmiştir.

Çevirenin Notları: Yazı aslına sadık kalınarak çevrilmiştir ve yayın kuruluşu ile yazarların görüşlerini yansıtmaktadır. Yazının çevrilmesi Sun Savunma Net ve çevirenin aynı fikirleri paylaştığı anlamına gelmemektedir. Yazının orijinaline aşağıdaki link üzerinden erişebilirsiniz.

https://www.theguardian.com/world/2017/jul/19/head-of-french-military-quits-after-row-with-emmanuel-macron