Fas Seçimlerinde

İslamcıların Ezici Yenilgisi

Bu zafer sizindir. Bütün Faslıların zaferidir. Milli Bağımsızlar Birliği Partisi Lideri Aziz Akhannouch.

Ercan Caner,  Sun Savunma Net, 11 Eylül 2021

Seçim hilelerinin en başında gelen mükerrer oy kullanmanın önüne geçilmesi maksadıyla, oylarını kullanmalarının ardından parmaklarına çıkmaz mürekkep sürülen Faslı seçmenler tercihlerini ılımlı partilerden yana kullanmıştır.

Fas halkının yaklaşık yarısının (%50,18) oy kullanmak üzere sandık başına gittiği genel seçimde, kesin olmayan sonuçlara göre Milli Bağımsızlar Birliği 102, Asalet ve Çağdaşlık Partisi 86, İstiklal Partisi 81, Sosyalist Birlik 35, Halk hareketi 29, İlerleme ve Sosyalizm 21, Anayasal Birlik Partisi 18 sandalye kazanmıştır.

395 üyeli parlamentoda seçimler öncesi en büyük parti olan İslamcı Adalet ve Kalkınma Partisi (PJD-Parti de la Justice et du Développement), yeni oluşturulacak koalisyonda hiçbir değeri ve önemi olmayan sadece 13 sandalye kazanırken, geri kalan 10 sandalye ise diğer partiler arasında paylaşılmıştır.

İslamcı Adalet ve Kalkınma Partisi’nin seçimde uğradığı hezimet, Arap Baharı sonrasındaki nüfuzunun artık ortadan kalktığının bir göstergesidir. Kahredici yenilgi sonrası İslamcı Adalet ve Kalkınma Partisi liderleri seçimde çeşitli usulsüzlükler ve seçim sahtekârlığı yapıldığını iddia etmiştir. İslamcı Adalet ve Kalkınma Partisinin seçim hezimeti halkın genel memnuniyetsizliğinin yanı sıra parti içindeki bölünmelerden de kaynaklanmaktadır. 2017 yılından beri başbakanlık görevini yürüten ve hezimet sonrası istifa eden İslamcı Adalet ve Kalkınma Partisi lideri Saad Dine El Otmani de yaptığı açıklamada; oyların satın alınması dâhil birçok ciddi usulsüzlük yapıldığını iddia etmiştir.

Seçim Hileleri ve Çıkmaz Mürekkep

Seçimlerde mükerrer oy kullanımını engellemenin en uygun yöntemlerinden bir tanesi oyunu kullananların parmaklarına çıkmaz mürekkep sürmektir. Her ne kadar bazı ülkelerde mükerrer oy kullanmak isteyenler, kendilerine zarar vermek pahasına mükerrer oy kullanmak maksadıyla çeşitli kimyasallar kullanıyor olsa da çıkmaz mürekkep hâlâ oy sahtekârlığının önlenmesinde en etkin yöntemlerden bir tanesidir.

Seçimlerde mükerrer oy kullanılmasını engellemek maksadıyla çıkmaz mürekkep kullanımında alınması gereken tedbirler aşağıda sıralanmıştır:

• Çıkmaz mürekkep oy verme süresi boyunca kalıcı etkisini sürdürmelidir.
• Çıkmaz mürekkep seçmenlerin sağlığına zarar vermemeli ve %25’den fazla gümüş nitrat içermemelidir.
• Oy kullanma öncesi yeteri kadar çıkmaz mürekkep tedarik edilmelidir.
• Çıkmaz mürekkep test, dağıtım ve eğitim maksadıyla seçim gününden çok önce tedarik edilmelidir.
• Çıkmaz mürekkep sadece ultraviyole ışıkta görülebiliyor ise her seçim sandığına yedekli olarak ultraviyole lamba ve yedek bataryalar koyulmalıdır.
• Çıkmaz mürekkep ambalajları niteliğini kaybetmemesi maksadıyla sızdırmaz özellikli olmalıdır.
• Sandık görevlilerinin çıkmaz mürekkep konusunda eğitilmesi çok önemlidir.
• Çıkmaz mürekkep seçim öncesinde medya organlarının önünde açık ve şeffaf bir şekilde mutlaka test edilmelidir.
• Parmakların çıkmaz mürekkep ile boyanması seçim hilelerinin önlenmesinde kullanılan yöntemlerden sadece bir tanesidir.
• Halk çıkmaz mürekkep konusunda bilinçlendirilmeli ve verdiği oyun değerinin korunması maksadıyla kendisine çıkmaz mürekkep sürüldüğü konusunda bilgilendirilmelidir.

Sadece çıkmaz mürekkep kullanımı seçim hilelerinin önlenmesinde etkili bir yöntem değildir. Doğru seçmen listeleri, seçmen kimlik belgeleri, mühürlü oy pusulaları, iyi tasarlanmış oy verme yerleri, mühürlü ve şeffaf oy sandıkları ile oy verme sonrası oy pusulalarının takip ve kontrolü de temiz ve adil bir seçim için şarttır. Parti temsilcileri, ulusal ve uluslar arası gözlemcilerin yanı sıra bizzat halkın seçim süresini izlemesi ve denetlemesi de seçim sahtekârlıklarının önlenmesi için gereklidir.

Seçim sonuçlarının Fas halkına hayırlı olması dileklerimle…