Filipin Usulü Karantina

‘‘Durum giderek kötüleşiyor. Size problemin ciddiyetini ve söylenenlere uymanızı bir kez daha hatırlatıyorum. Polis ve askerlere; problem olduğunda ve kendi hayatlarını tehlikede gördüklerinde sorun çıkaranları vurarak öldürün emrini verdim. Anlaşıldı mı? Gebereceksiniz. Sorun çıkarmanız durumunda sizi gömeceğim’’ Rodrigo Duterte

Levent Kağan, Sun Savunma Net, 1 Mayıs 2020

12 Mart 2020 tarihinde Filipinler Devlet Başkanı Rodrigo Duterte, 12,8 milyon insanın yaşadığı ülkenin başkenti Manila’da, korona virüsün yayılmasını durdurmak maksadıyla yumuşak karantina ilan etmiş, fakat bu önlem kesinlikle yeterli olmamıştır.

Filipinler’in toplam nüfusu 110 milyon kadardır.  Devlet Başkanı Duterte, 16 Mart 2020 tarihine kadar geçen sürede, Filipinler’de bulunan üç adadan ekonomik ve politik açıdan en önemli ve alan bakımından en büyüğü olan 57 milyondan fazla insanın yaşadığı Luzon adasında ise sert karantina tedbirlerini uygulamaya koymuştur.

Okullar kapatılmış, insanlar evlerinde çalışmaya başlamış, ülke içinde seyahat yasakları getirilmiş ve askerler caddeleri, insanlar da dahil tazyikli hortumlarla dezenfekte etmiş, uyarı ve insanları evlerinde kalmaya teşvik etmek maksadıyla caddelere açık tabutlar koyulmuştur.

Devlet başkanı tarafından yapılan ilanda insanların topluca bir araya gelmeleri yasaklanmış, okullar bir aylığına kapatılmış ve virüsün bulaştığı bütün yerleşim birimlerine karantina uygulaması getirilmiştir. Yetkililer başkent Manila’ya girişleri kontrol altına alabilmek ve engellemek maksadıyla tam 56 adet kontrol noktası tesis etmişlerdir.

İşe gidip gelen yaklaşık 2 milyon çalışan, devlet memurları ve iş adamlarının başkent Manila’ya giriş ve çıkışları istisna kapsamına alındığından sonraki birkaç gün içinde sokağa çıkma yasağı ağır eleştirilere maruz kalmıştır.

Filipin Hekimler Koleji eski başkanlarından Dr. Anthony Leachon, South China Morning Post gazetesine verdiği demeçte; sokağa çıkma yasağının ‘Ya hep, ya hiç’’ yaklaşımıyla uygulanması gerektiğini ve Filipinler’de halen uygulanmakta olan sistemin halkın karantina altına alınması kavramıyla dalga geçmek olduğunu dile getirmiştir.

Filipinler Devlet Başkanı Rodrigo Duterte herkesin evde karantina tedbirlerine uymasının çok önemli olduğunu ilan etmiştir. Foto: EPA-EFE

Devlet Başkanı Duterte 16 Mart 2020 tarihinde sokağa çıkma yasağı tedbirlerini genişletmiştir. Fakat o tarihe kadar geçen sürede 140 vaka tespit edilmiş ve 12 kişi hayatını kaybetmiştir. Duterte, 57 milyondan fazla insanın yaşadığı Luzon adasında, 12 Nisan 2020 tarihine kadar sürecek olan, polis ve askerin gözetim maksatlı kullanıldığı  ‘‘Artırılmış Karantina’’ uygulamasını başlatmıştır.

Duterte, teması kesmek ve insanların hareketlerini önleyebilmek maksadıyla işçilere evlerinden çalışmalarını söylemiştir. Yeni sokağa çıkma tedbirleri kapsamında insanlar sadece yiyecek, ilaç ve diğer temel ihtiyaçlarını satın alabilmek için sokağa çıkabilmektedir.

Halkına, sokağa çıkma yasağına karşı gelenlerin polis ve asker tarafından vurularak öldürülebileceği ikazını yapan Duterte, sağlık çalışanlarına kötü davranışların ise kesinlikle hoş görülmeyeceğinin altını çizmiştir.

Uluslararası Af Örgütü Filipinler şubesi, COVID-19 gibi bir salgında insanların vurularak öldürülmesinin kabul edilemez bir yaklaşım olduğunu ve Devlet Başkanı Duterte’nin  sorun çıkaranların ‘‘Öldürülme’’ politikasının çok endişe verici olduğunu ifade etmiştir.

Manila’da ABD Büyükelçili yakınlarında Devlet Başkanı Rodrigo Duterte’nin kuklasını ateşe veren göstericiler. 30 Kasım 2018. Foto: Noel Celis

İnsan hakları savunucuları ise Duterte’nin öfke dolu söylemleriyle alay etmekte ve onu, geçmişte polis ve gizemli silahlı adamların uyuşturucu kullanmak veya satmakla suçladığı binlerce insanı öldürdüğü uyuşturucuyla savaşta uyguladığı şiddete davetiye çıkarmak ve kendi kafasına göre hareket etmekle suçlamaktadır.

Filipinler Emniyet Müdürü Archie Gamboa da bir açıklama yapmak zorunda kalmış ve polisin, sorun çıkaran insanları vurarak öldürmeyeceğinin altını çizmiştir. Gamboa, devlet başkanının durumun ciddiyetini göstermek için böyle bir ifade kullanmış olabileceğini söylemiştir.

Duterte bütün dünyaya, tehlikeli otokrat çizgisi olan, saldırgan ifadeler kullanmakta usta ve pervasız bir adayın, zararlı bir yönetim stili ile ülkesini yönetirken, devam eden hakaretleri ile kendi ülkesini aptal durumuna düşürmesi ve küresel istikrarı tehdit etmesinin güzel bir örneğini sunmaktadır.

Başkanlığın onu değiştireceğini düşünerek Duterte lehine oy kullanan Filipinliler, şimdi durumun tersine döndüğünü görünce ve Duterte’nin giderek daha da kötüleştiğini anladıkça dehşete kapılmış bir durumdadırlar. Güney Filipinler’de bulunan Mindano adasındaki Davao Kentini 22 yıl boyunca yönetirken ‘‘Ölüm Mangası Belediye Başkanı’’ olarak anılan Duterte’nin ünlü olmasının nedeni, emniyet kuvvetlerinin genellikle mahkeme ve jüri olmadan ve hatta tutuklamadan yüzlerce uyuşturucu satıcısını infaz etmesidir.