Havada Yakıt İkmalinde Devrim

ABD Donanması tarafından icra edilen test uçuşunda; Boeing firması tarafından imal edilen MQ-25 T1 Stingray modeli insansız hava aracıyla, F/A-18 Super Hornet savaş uçağına havada yakıt ikmali başarıyla gerçekleştirilmiştir.

Yazar: Caitlin M. Kenney, Defense One, 07 Haziran 2021

Çeviren:  Ercan Caner, Sun Savunma Net, 23 Haziran 2021

Boeing firması tarafından imal edilen MQ-25 T1 modeli insansız hava aracı ABD Donanmasına ait bir F/A-18 Super Hornet modeli savaş uçağına havada yakıt ikmali yaparken. Kaynak: BOEING

Boeing firması tarafından geliştirilen MQ-25 T1 modeli insansız hava aracıyla, havacılık tarihinde ilk kez bir savaş uçağına havada yakıt ikmali yapılmıştır. İki test pilotunun kullandığı F/A-18 modeli savaş uçağı havada yakıt ikmali esnasında, MQ-25 T1 modeli insansız hava aracından toplam 325 libre yakıt almıştır.

Bu tarihi test uçuşu ile ABD Donanmasına MQ-25 T1 insansız hava aracının kritik imkân ve kabiliyetlerinin sağlanması yolunda çok önemli bir adım atılmıştır. Tarihi test uçuşuyla ilgili açıklamasında ABD Donanması İnsansız Taşıyıcı Havacılık Program ofisinden Yüzbaşı Chad Reed, insansız ve insanlı platformları birbirine entegre etmenin, 21’nci yüzyılda ortaya çıkacak tehditler karşısında donanmanın daima bir adım önde olmasını sağlayacağını ifade etmiştir.

İnsansız bir sistemi, insanlı sistemlere entegre eden bu ilk hava aracı, Boeing firması tarafından imal edilmiştir. MQ-25 modeli İHA, havadan yakıt ikmalinin yanı sıra gözlem, istihbarat ve keşif görevlerinde de kullanılacaktır.

İlk test uçuşu; Mascoutah-Illıonis’de bulunan MidAmerica havaalanından kalkan hava araçları ile icra edilmiştir. İki test pilotu tarafından kumanda edilen F/A-18 Super Hornet modeli savaş uçağı; yakın mesafede istikrar, savaş uçağının MQ-25 izine oturması, yakıt hortumuyla ikmal sepetinin açılması dâhil birkaç hususu değerlendirmek üzere insansız hava aracına yaklaşmıştır. Boeing MQ-25 Program Direktörü Dave Bujold, başlarıyla gerçekleştirilen test uçuşu esnasında 10,000 feet irtifada savaş uçağına 300 libre, ardından da 15,000 feet irtifada 25 libre yakıt aktarıldığını açıklamıştır.

01 Şubat 2001 tarihinde meydana gelen bir olayda, havadan yakıt ikmali esnasında USAF KC-10 modeli tanker uçağının sepeti F/A-18 modeli savaş uçağının yakıt ikmal probuna sıkışmış ve savaş uçağının kanopisinin çatlamasına neden olmuştur. Savaş uçağı sepetle birlikte emniyetli iniş yapmayı başarmıştır. Kaynak: The Aviation Geek Club.

Bujoid, test uçuşuyla ilgili yaptığı açıklamada, programın öneminin bu yakıt transferindeki tasarım ve aerodinamiklere erken aşamada duyulan güven olduğunu ifade etmiştir. ABD Donanması envanterindeki F/A-18 Super Hornet modeli savaş uçaklarının havada yakıt ikmalini halen muharebe görevlerinden ayırdığı F/A-18’ler ile yapmaktadır. MQ-25 modeli insansız hava araçlarının devreye girmesi Super Hornet savaş uçaklarına inanılmaz büyüklükte bir harekât sığası sağlayacaktır.

Gerçekleştirilen test uçuşuyla ilgili bilgileri aktaran Bujoid, başka bir F/A-18 motoru ardında oldukça gürültülü olan yakıt ikmalinin, pilotların F/A-18 kokpitinde birbiriyle konuşabilmelerine imkân verecek kadar sessiz olduğunu ifade etmiştir. Bujoid ayrıca MQ-25 insansız hava aracı gerisinde oluşan türbülans izinin de oldukça düzgün olduğunu sözlerine eklemiştir. Havacılıkta bir devrim niteliği taşıyan test uçuşu yaklaşık dört buçuk saat sürmüştür.

Havadan yakıt ikmali, zaman kazanmak maksadıyla yakıt taşıyan bir hava aracından başka bir hava aracına yakıt aktarılmasıdır. İkmal esnasında iki hava aracının yakın kol uçuşunda uçmaları gerekir. Yakıt ikmal uçağının hortumu tam olarak açıldığında ikmal yapacak uçağın burun kısmına yerleştirilen içeri çekilebilir probu hortumun sepeti içine sokulur. Kritik an probun sepet içine sokulma anıdır. Kaynak: NAVAIR ve DVIDS

Deniz Operasyonları Komutan Yardımcısı Koramiral James Kilby, Mart 2021’de yaptığı bir açıklamada, gelecekte insansız hava araçlarının hava filosunun yüzde kırkını oluşturacağını ifade etmiştir. Boeing firması bu aşamada sadece bir adet MQ-25 İHA imal etmiştir ve ilave dokuz adet daha test maksatlı kullanmak üzere imal etmeyi planlamaktadır. ABD Donanması bu program için 2022 bütçesinden 47 milyon dolar talep etmiştir.

Boeing firması tarafından geliştirilen MQ-25 modeli insansız hava aracının, bu yılın sonlarına doru planlanan; uçak gemisi güvertelerine iniş-kalkışlar dâhil testlerine devam edilecektir. Yüzbaşı Reed açıklamasında ABD Donanmasının bir E-2 Hawkeye modeli uçağın da MQ-25 ile kullanılabilirliğini test etmek istediğini dile getirmiştir. Boeing firması tarafından geliştirilen insansız hava araçlarının 2025 yılının başlarına kadar ilk harekât kabiliyetini kazanması beklenmektedir.

https://www.defenseone.com/technology/2021/06/navy-drone-refuels-fighter-jet-key-test/174551/