Helikopter Uçuş Karakteristikleri

Yazan: Ercan Caner, Sun Savunma Net, 5 Şubat 2020

Helikopterler uçurulması büyük miktarda dikkat ve konsantrasyon gerektiren hava araçlarıdırlar. Her yöne uçabilirler. Helikopterin irtifa alıp vermesi için kollektif adı verilen kumanda kullanılır. Kollektif kumanda ile aynı zamanda gaz koluna da kumanda edilir. Kollektif kumandayı aşağı-yukarı doğru hareket ettirmek ana rotor pervanelerinin hücum açısını değiştirir. Pervanelerin hücum açısı arttığında pervane dönüş oranını sabit tutmak için daha fazla motor gücü gerekir, bu da gaz kolunun açılması ile yapılır.

Diğer elinizle, helikopteri her yöne hareket ettirmeye yarayan saykılık olarak adlandırılan kumanda kullanılır. Son olarak kuyruk rotor pedalları ise kuyruk rotor pervanelerinin hücum açısını kontrol maksadıyla kullanılırlar. Uçuşun farklı safhalarında farklı güç seviyelerine ve ana rotor pervane hücum açılarına gerek duyulduğundan üretilen tork etkisi de değişkendir. Tork etkisi, ana rotor pervaneleri örneğin saat istikametinde dönerken helikopteri saat istikametinin tersi yönünde döndürmek isteyen kuvvettir. Kollektif hareketleri ile ana rotor pervanelerinin hücum açısına bağlı olarak değişken olan bu tork etkisini yenmek için pilot, ayakları ile kuyruk rotor pervane hücum açılarını değiştirir.

Helikopterlerde normal olarak havır yapmak için gereken güç ileri uçuş için gereken güçten daha fazladır. Ana rotor pallerinin açısının yükselmesi rotor kaldırma kuvvetinin artmasına neden olur; bununla birlikte ana rotorun dakikadaki devir adedini de (RPM-Rotation Per Minute) sabit tutabilmek için daha yüksek bir güç gerekir. İleri uçuş; aynı anda geçiş kaldırıcı kuvvet ve irtifa kazanmak maksadıyla; saykılığı ileri iterek ve kollektif yukarı tatbik edilerek başlatılır. Geçiş kaldırıcı hızın artmasıyla daha fazla hacimde hava ana rotor içinden geçer ve ilave rotor kaldırma kuvveti oluşturur; sonuç olarak gereken güç daha azalır.

Daha fazla ileri hız, saykılık kumandanın daha ileri hareket ettirilerek rotor diskinin öne yatırılması ve helikopter gövdesinin rotor diski ile hizalandığı anda helikopterin burun aşağı duruma gelmesi suretiyle elde edilir.

Bu şartlarda rotor tarafından oluşturulan kaldırıcı gücün çoğu ileri hızı artırmak maksadıyla kullanılır. Bu nedenle; rotor kaldırma gücünün dikey bileşeninin arzu edilen irtifayı muhafaza edebilmesi için motor gücünün artırılması gerekecektir.

Makalenin devamını PDF olarak okuyabilir, isterseniz bilgisayarınıza indirebilirsiniz.