Helikopterler ve Cep Telefonları

Helikopterler ve Cep Telefonları

Yazar: Frank Wolfe | ROTOR&WINGS INTERNATIONAL | 11 Aralık 2018

Çeviren: Ercan Caner  |  Sun Savunma Net  |  7 Mayıs 2019

Cep telefonları sadece araba kullanırken değil havada da tehlikeli olabilir. İrlanda Hava Kazaları Soruşturma Birimine göre; Geçtiğimiz yıl Temmuz ayında meydana gelen Enstrom 280FX modeli helikopter kazasında pilotun dikkatinin dağılması kazanın meydana gelmesinde rol oynayan önemli bir faktördür.

Çine ait Enstrom Helicopters Corp. Firması, Avrupa helikopter eğitim pazarında son zamanlarda bol miktarda kullanılmaya başlanan 280FX modeli piston motorlu helikopterlerin üreticisidir.

Temmuz 2018’de meydana gelen kaza-kırım öncesinde pilot, County Kerry’de Carrahane Strand yakınlarındaki bir göl kıyısında ani duruş, havır ve havırda taksiyi içeren eğitim manevraları uygulamaktadır.

İrlanda Hava Kazaları Soruşturma Biriminin raporuna göre; pilot kısa bir dinlenme molası vermek ister ve gölün içinde, zemini yumuşak ve ıslak kum olan bir iniş yerine inmeyi seçer. Helikopter yere temas ederken, fakat hâlâ skidler üzerinde hafifleme durumundayken pilotun cep telefonu çalar. Pilot, gösterge panelinde bir askı aparatına takılı olan telefonuna kimin aradığını öğrenek için bir göz atar. Pilotun anlattıklarına göre tam telefona baktığı anda batı yönünden esen darbeli rüzgâr helikoptere sağ taraftan hızla çarpar. Helikopter sol tarafa doğru devrilir ve büyük hasar meydana gelir.

İrlanda Hava Kazaları Soruşturma Birimi, yumuşak kum üzerinde hafifleme durumunda olan helikopterin rüzgârın etkisiyle sol skidin merkez noktası haline gelerek dinamik devrilmeye maruz kaldığını ifade etmektedir.

FAA (Federal Aviation Administration) Rotorlu Hava Araçları Uçuş El Kitabı, pilotlara dinamik devrilme acil durumunu çok geç olmadan tanımlama ve kurtarma manevrasını süratle uygulamalarını tavsiye etmektedir.

FAA eğitim dokümanlarına göre; dinamik devrilme bir kez başladıktan sonra, sadece devrilmenin aksi tarafına saykılık tatbik edilerek durdurulması mümkün değildir. Örneğin sağ skid bir cisme takıldığında bir döngü noktası haline gelir ve helikopter sağa doğru devrilmeye başlar. Sola doğru tam saykılık tatbik edilse dahi ana rotor itki vektörü ve momenti helikopter sağa doğru devrilirken hava aracını takip etmeyi sürdürür. Kollektif bastırarak hatve açısını süratle azaltmak dinamik devrilmenin ilerlemesini durdurmada en etkili yöntemdir. Dinamik devrilme bütün iniş takımı ve rotor sistem tiplerinde görülebilir.

Foto: Helicopter Forum

Kaza-kırım raporunda helikopterin inişi esnasında pilotun bir anlık dalgınlığı dahi tehlikeli olabilmektedir. Raporda; şartlar süratle değişebildiğinden helikopterin iniş anının uçuşun kritik bir safhası olduğu ifade edilmektedir. Bu nedenle, iniş esnasında pilotun herhangi bir nedenle dikkatinin dağılması derhal müdahale edilmediğinde olumsuz durumlara neden olabilmektedir. Günümüzde birçok pilot kokpitte cep telefonu, tablet, GPS gibi taşınabilir elektronik cihazları sıklıkla kullanmaktadır. Bu cihazların oldukça faydalı fonksiyonları olsa da pilotların dikkatini dağıtma riski de bulunmaktadır.

Piloting a Helicopter? Don’t Check That Cell Phone, Report Suggests – Rotor & Wing International

Cell phones are not just hazardous on the roadways, but can be in the air as well. Pilot distraction was a significant factor in the crash of an Enstrom 280FX helicopter last July 18 in Ireland, according to a new, final report on the accident by the Ireland Air Accident Investigation Unit.