‘‘Sessiz Çığlık’’

İlk Ermenistan Başbakanı ve Son ABD Başkanı – Kimin Aklı Daha Dumanlı?

Aklımız dumanlanmıştı. Biz kendi isteklerimizi başkalarına mal ederek, sorumsuz kişilerin boş sözlerine büyük önem vererek ve kendimize yaptığımız hipnozun etkisiyle, gerçekleri anlayamadık ve hayallere kapıldık. Ermenistan Devleti ilk Başbakanı Hovhannes Katchaznouni.

Ercan Caner, Sun Savunma Net, 26 Nisan 2021

Soldan sağa: Birleşik Devletler’in 46’ncı başkanı Joseph Robinette Biden, Hagia Sophia (Kutsal Bilgelik) Kilisesi ve 1915-1918 yılları arasında hayatlarını kaybeden Ermeniler anısına dikilen, Fresno Ermeni Mezarlığında bulunan Meçhul Şehit anıtı

Birleşik Devletler Başkanı Joseph Robinette Biden

Kısa tarihinde sayısız soykırım yapan ABD’nin 46’ncı başkanı Joseph Robinette Biden’in 24 Nisan 2021 tarihinde yaptığı yazılı açıklama aşağıdadır.

Her yıl bu günde, Osmanlı döneminde yaşanan Ermeni soykırımında ölenleri hatırlıyor ve böyle bir vahşetin bir daha meydana gelmesini önleme yönündeki kararlılığımızı yineliyoruz. 24 Nisan 1915 tarihinde Constantinople’deki Ermeni aydınları ve cemaat liderlerinin tutuklanmasıyla başlayan bir yok etme kampanyasında bir buçuk milyon Ermeni sınır dışı edilmiş, katledilmiş ya da ölüme gönderilmiştir. Yaşanan dehşetlerin tarihin tozlu sayfaları arasında kaybolmaması için Büyük Felaket (Meds Yeghern) kurbanlarını anıyoruz. Ve nefretin bütün formlarının aşındırıcı etkisine karşı daima tetikte kalabilmek için hatırlıyoruz.

Hayatta kalanların çoğu, Birleşik Devletler dâhil dünyanın her yerinde kendilerine yeni evler ve yaşamlar bulmaya zorlandılar. Ermeni halkı dayanma ve zorlukları yenme gücüyle hayatta kalmayı başardı ve toplumlarını yeniden inşa ettiler. Onlarca yıldır Ermeni göçmenler sayısız şekilde Birleşik Devletleri zenginleştirdiler, fakat kıyılarımıza atalarının getirdiği trajik geçmişi de hiçbir zaman unutmadılar. Onların hikâyelerine saygı duyuyoruz. Bu acıyı görüyoruz. Tarihi onaylıyoruz. Bunu suçlamak için değil, fakat yaşananların bir daha tekrarlanmamasını garantiye almak için yapıyoruz.

Bugün kayıplar için yas tutarken gözlerimizi geleceğe; çocuklarımız için inşa etmek istediğimiz dünyaya çevirelim. Bağnazlık ve hoşgörüsüzlüğün her gün görülen kötülükleriyle lekelenmeyen, insan haklarına saygı gösterilen ve bütün insanların hayatlarını onur ve güvenlik içinde sürdürdüğü bir dünyaya çevirelim. Gelecekteki zulümlerin dünyanın herhangi bir yerinde meydana gelmesini önlemek için ortak kararlılığımızı yeniden ortaya koyalım. Ve dünyadaki bütün insanlar için şifa ve uzlaşma peşinde olalım.

Amerikan halkı, 106 yıl önce bugün başlayan soykırımda can veren bütün Ermenileri saygıyla anmaktadır.

Ermenistan Devleti ilk Başbakanı Hovhannes Katchaznouni

Ermenistan’ın ilk başbakanı Hovhannes Katchaznouni tarafından hazırlanan ve 1923 Parti Konferansında sunulan ‘‘Taşnak Partisinin Yapacağı Bir Şey Yok’’ başlıklı rapor ise yaşananlar hakkında çok farklı şeyler anlatmaktadır.

İstanbul Ticaret Odası’nın girişimleri ile Kaynak Yayınları tarafından basılan ‘‘Taşnak Partisinin Yapacağı Bir Şey Yok’’ isimli kitap Sayın Arif Acaloğlu tarafından Türkçeye çevrilmiştir. Bu eserin yayınlanmasında emeği geçen herkese teşekkür ediyorum.

İstanbul Ticaret Odası Yönetim Kurulu Başkanı Sayın Murat Yalçıntaş eserin önsözünde; ‘‘1882 yılında kurulduğunda ilk başkanı Osmanlı tebaası bir Ermeni olan İstanbul Ticaret Odası, Birinci Dünya Savaşı yıllarında yaşanan tarihi olayların hiçbir politik kaygı taşımadan değerlendirilmesini arzu etmektedir. Bunun için de yansız bir şekilde olayları ele alan bu kitabı ilgililerin dikkatine sunmayı bir görev kabul ettik. Böylece 1915 Ermeni Meselesi’nin arşiv belgelerine dayalı olarak değerlendirilmesinin gerekliliğinin altını bir kez daha çizmek istedik. Ülkeler ve toplumlar arasında hiçbir gerçeğe dayanmayan düşmanlıklar kök salacağına, dostluk ve kardeşlik duygularının hâkim olması en büyük arzumuzdur. Bu yayının İngilizce, Fransızca ve Almanca baskılarını da yayınlarken, bizim anlayışımız bu oldu. Umuyoruz ki, tarihi vesikaların saçtığı ışık, düşmanlıklarla dolu değil, dostluklarla dolu bir geleceği de aydınlatır.’’ ifadelerine yer vermiştir.

Hovhannes Katchaznouni (1868-1938), 1918 yılında kurulan Ermenistan devletinin ilk başbakanıdır. Taşnak hükümetini 1919 Ağustos ayına kadar 13 ay yönetmiştir. Taşnaksutyun Partisi’nin kurucuları arasındadır.

Ermenistan Devleti ilk Başbakanı Katchaznouni tarafından kaleme alınan rapordan bazı alıntılar aşağıdadır:

‘‘Gönüllü Silahlı Birliklerin oluşturulması hataydı. Kayıtsız Şartsız Rusya’ya bağlanmışlardı. Türklerden yana olan güç dengesini hesaba katmamışlardı. Tehcir kararı amacına uygundu. Türkiye, savunma içgüdüsüyle hareket etmişti. İngiliz işgali Taşnakların umutlarını yeniden kabartmıştı. Ermenistan’da Taşnak diktatörlüğü kurmuşlardı. Denizden denize Ermenistan Projesi gibi emperyalist bir talebe kapılmışlar, bu yönde kışkırtılmışlardı. Müslüman nüfusu katletmişlerdi. Ermeni terör eylemleri Batı kamuoyunu kazanmaya yönelikti. Taşnak yönetimi dışında suçlu aranmamalıydı.

Ermenilerin Birinci Dünya Savaşı sırasında silahsız sivillere yönelik katliamları, toplu mezar kazılarıyla gözler önüne serilmiştir. Kazılarda elde edilen bulgular, Ermeni çetelerin Müslüman ahaliyi insanlık dışı işkencelerle katlettiğini kanıtlamaktadır. Fotoğrafta; 28 Şubat 1986’daki kazıda Iğdır’ın Oba Köyü’nde Ermeniler tarafından topluca katledilen Türklere ait kemikler görülmektedir. Kaynak: Yeni Şafak.

Taşnak Partisi’nin artık yapacağı bir şey yoktu; intihar etmeliydi.’’ (2006, s. 9). Sonraki sayfalarda Taşnak arşivindeki diğer belgelerin Katchaznouni’nin saptamalarını doğruladığı gösterilmiştir (2006, s. 11-24). Taşnak Hükümeti, 1918 yılına gelindiğinde 35 yaşına kadarki tüm vatandaşlarını askere çağırmış ve Türkiye’ye karşı tekrar savaşmak için ‘gönüllü’ birlikler oluşturmuştur (2006, s. 20). Hatta bu karara karşı gelenlerin ölümle cezalandırılacağına ilişkin yayın organlarında yaptıkları yayınlarla tehdit yöntemine başvurulmuştur (2006, s. 20). Ermenilerin Rusya gibi dış güçlere kendilerini bağlamaları ve bu yönde isteklerini oluşturmaları da Katchaznouni’nin eleştirdiği diğer bir husustur. ‘‘Partimiz çöküyor, çünkü kendi ‘raison d’etre’sini’ kaybetmiştir.’’ (2006, s. 92). Taşnak Partisinin varlık sebebini yitirdiğini ve bu sebeple işlevselliğini kaybettiğini belirten Katchaznouni’nin partinin önemli isimlerinden biri olarak parti hakkındaki öz eleştirileri dikkate değerdir.

Katchaznouni, bu konferans raporunda, geçmiş dönemin özeleştirisini yapar. Bu özeleştiri, aslında bir itirafnamedir. Katchaznouni, çekilen acılardan Taşnaksutyun Partisi’nin sorumlu olduğunu dürüstçe ve açık yüreklilikle saptar. Raporun sonunda Taşnaksutyun’un kendini feshetmesi ve siyasi arenadan çekilmesi gerektiğini savunur. Son cümleleri çarpıcıdır, ‘‘Evet intiharı öneriyorum, Parti kendisini feshetmelidir’’ der.