IŞİD Hava El Yapımı Patlayıcılarıyla Mücadele Yöntemleri

Tahmini algoritmalar, derin makine öğrenmesi, yönlendirilmiş enerji ve çok daha fazlası Pentagon’un tedarik listesinde.

Yazar: Marcus Weisberger, Defense One, 8 Ağustos 2017

Çeviren: Ercan Caner, Sun Savunma Net, 10 Ağustos 2017

Son yıllarda İnsansız Hava Araçları (İHA) veya drone olarak adlandırılan sistemlerde büyük teknolojik gelişmeler yaşanmakta ve rafta hazır ticari ürünlerin silahlandırılarak, terör örgütleri tarafından El Yapımı Patlayıcı (EYP) olarak kullanılmasında büyük artışlar görülmektedir.

Terör örgütleri tarafından karada kullanılan EYP, bubi tuzakları ve yol kenarına yerleştirilmiş bombalara karşı henüz tam ve kesin bir çözüm bulunmadan ortaya çıkan bu yeni ve çok daha zorlu tehdit, gelişmiş dünya ordularını teknolojik imkânlar kullanarak çözüm arayışlarına itmektedir.

Teknolojide son zamanlarda yaşanan birkaç gelişme modern İHA ve drone üretimine ve bunların terör örgütleri tarafından etkin bir şekilde kullanılmasına neden olmuştur. Bu teknolojik gelişmeler arasında diğerlerinin yanı sıra uzaktan komuta sistemleri, otonom sistemler, haberleşme/iletişim, çok rotorlu hava araçları, çarpışmayı engelleyen sistemler, GPS gibi konum belirleme sistemleri, batarya sistemleri, yük serbest bırakma sistemleri, hayalet teknolojisi başta gelmektedir.

Drone ve İHA kullanımının bu kadar yaygınlaşmasının bir diğer nedeni de birçok ülkede yasal mevzuatın henüz hazırlanmamış ve uygulamaya koyulmamış olmasıdır.

Ne yazık ki terör örgütleri tarafından son yıllarda sıklıkla kullanılmaya başlanan hava el yapımı patlayıcı düzenek tehdidini bertaraf edebilecek sistemler henüz geliştirilme aşamasındadır. Hava EYP’lerinin büyüklük ve ağırlıkları, karada kullanılan EYP’lere oranla çok daha küçük olmasına rağmen dost unsurlar için yarattıkları tehdit çok daha büyüktür. Hava EYP tehdidine karşı tedbir geliştirmeyen, teknolojik avantajlardan yararlanmayan dünya orduları, kara EYP’lerinde yaşadıkları acı ve kayıpların çok daha büyüklerini gelecekte de yaşamaya devam edeceklerdir. Aşağıda, son zamanlarda özellikle İslami Devlet terör örgütü militanları tarafından sıklıkla kullanılmaya başlanan hava EYP tehdidini azaltmak maksadıyla, ABD ordusu tarafından yapılan çalışmaları anlatan bir yazı okuyacaksınız.

İnsanların patlayıcıları ve yol kenarlarına yerleştirilmiş bombaları tespit edebilmeleri çok zorlu ve tehlikeli bir iştir, fakat Pentagon liderliğinde oluşturulan El Yapımı Patlayıcı (EYP) Avcıları, insansız hava araçları tarafından alınan video görüntülerini incelemek için geliştirilen teknolojinin entegre edildiği bilgisayarların EYP tespitinde kullanılabileceğini değerlendirmektedir.

İslami Devlet terör örgütü militanı ticari İHA ile poz verirken. Foto: Drone Defence

Müşterek El Yapımı Patlayıcı Tehdit Giderme Ajansına liderlik eden Korgeneral Michael Shields, bilgisayarın etkinliğini artırmak maksadıyla ‘‘derin makine öğrenme algoritmaları ve yapay zekâ’’ entegrasyonu üzerinde çalışmaktadır. Bethesda, Maryland’de düzenlenen Ulusal Savunma Endüstri Birliği konferansında konuşan Korgeneral Shields, silahlı kuvvetlerin, nesne sınıflandırması gibi işleri yapabilmeleri için, algoritmalara eğitilebilme kabiliyeti kazandırılması üzerinde çalıştığını açıklamıştır.

Korgeneral Shields yaptığı konuşmada, bomba ve bubi tuzaklarının yerlerini belirlemek maksadıyla bina içine gönderilen bir robot örneğini vermiştir. Korgeneral Shields hedeflerinin; algoritmaları, binanın içine girme, uçma veya araç sürme ile alüminyum tozu, çift maksatlı kullanılabilen komponentler, hareket algılama sensörleri ve benzer şeyleri sınıflandırma konularında eğiterek, insanların bu tür tehlikeli görevlerde kullanılmalarının engellenmesi olduğu açıklamasını yapmıştır.

İsrail ordusundan bir asker, İsrail-Gazze sınırı yakınlarında Skylark modeli bir İHA’yı fırlatmaya hazırlanırken. Foto: Baz Ratner/Reuters.

Açıklamalarını, EYP’nin düşmanın stratejik operasyonel ve taktik silahı olma özelliğini koruduğunu ifade ederek sürdüren Korgeneral Shields, Pentagon ve ABD Hükümetinin düşmanın bir adım önünde ve daima proaktif olabilmek maksadıyla; çok daha atik olmak, iş birliği içinde ve yenilikçi yaklaşımlara yönelmek zorunda olduğunu ifade etmiştir. Korgeneral Shields’e göre ABD ordusu ancak bu şekilde düşmanın manevralarına reaksiyon göstermek yerine ondan hep bir adım önde olabilecektir.

İslami Devlet terör örgütü militanları ve isyancı gruplar, ABD ve diğer uluslar tarafından geliştirilen EYP karşı tedbirlerine karşı süratle uyum sağlamış ve yeni taktik ve teknikler geliştirmiş durumdadır. Terrogence firması uzmanlarından olan eski İsrail Ulusal Polisi Bomba Timi komutanı Michael Cardash, bu terörist grupların son zamanlarda, hareket ettirildiklerinde patlayan bubi tuzaklı bilgisayarlar ve beyaz eşyalara yöneldiklerini açıklamaktadır.

Aynı konferansta konuşan Cardash, ‘‘Bu tür EYP’leri Irak’ta görüyoruz, Suriye’de gördük, son zamanlarda bunlara Sinai’de de rastlamaktayız, Libya’da bu tür EYP’lere çoktandır rastlanmaktadır. Çok yakında bu tür EYP’lere İslami Devlet terör örgütünün faaliyette bulunduğu Hindistan ve Filipinler’de de rastlayacağımıza eminim’’ şeklinde açıklamalarda bulunmuştur.

Fransız polisi havadan gelebilecek İslami Devlet terör örgütü EYP saldırılarına karşı kartal gibi avcı kuşları kullanmaktadır. Foto: Daily Mail

Teröristlerin EYP’lerde yaptıkları en son değişiklik ise ticari maksatlarla üretilen insansız hava araçları ile birlikte kullanılması olmuştur. Korgeneral Shields bu tür sistemleri ‘‘Hava EYP’’ düzenekleri olarak adlandırmaktadır.

Cardash konuşmasında, militanların şimdi dört kadar bombayı taşıyabilen daha büyük ticari insansız hava araçlarına yöneldiklerini ifade etmiş ve katılımcılara, geçtiğimiz günlerde Lübnan ile Suriye arasında uzanan dağlarda düşürülen bir İHA’nın fotoğrafını göstermiştir. Daha küçük İHA’lar sadece bir adet bomba taşıma imkân ve kabiliyetine sahiptirler.

Cardash’a göre teknoloji gelişmeye devam edecek ve çok daha büyük patlayıcıların İHA’lar üzerinde kullanılması, problemi daha da büyütecektir. Cardash’a göre en büyük sorun ise; karmaşık silah gruplarından oluşan bu tehdidi, tamamen bertaraf etmek için tek bir teknolojinin olmamasıdır.

Riski azaltmak maksadıyla algılayan, tespit edebilen ve etkisiz hale getirebilen bir çözüm bulunması gerektiğini ifade eden Korgeneral Shields, bulunacak teknolojik çözümde üç boyutlu baskı, yazılım tabanlı cihazlar, akıllı öğrenen sistemler, ileri üretim teknikleri ve nanoteknolojinin kullanılması gerektiğini ifade etmektedir.

Lockheed Martin firması tarafından geliştirilen yönlendirilmiş enerji silahı. Foto: Lockheed Martin.

Korgeneral Shields, inovasyon ve hızlı prototiplemenin de gelecekte düşmanın ticari rafta hazır teknolojilerine karşı mücadelede anahtar rol oynayacaklarını ifade etmiştir. Korgeneral Shields’e göre; yönlendirilmiş enerji de EYP’lerin etkisiz hale getirilmesinde kullanılabilecek teknolojilerden bir tanesidir.

Korgeneral Shields son olarak; El Yapımı Patlayıcı Düzenekleri etkisiz hale getirmek maksadıyla gelecekte geliştirilmek istenen bütün sistem ve çözümlerin, yeni ve tahmini algoritmaları göz önünde bulundurması ve derin makine öğrenmesi, yapay zekâ, otonom sistemler, yapay sinir ağları ile insanlı ve insansız timlerin birlikte kullanılarak güçlendirilmesi gerektiğini ifade etmiştir.

Çevirenin Notları: Yazının giriş bölümünde de belirttiğim gibi, henüz kara EYP, bubi tuzakları ve yol kenarı bombalarına karşı tedbir geliştiremeyen teknoloji ve vizyon fakiri ordular, terör örgütleri tarafından sıklıkla kullanılmaya başlanan HAVA EYP düzeneklerinden de çok büyük acılar çekmeye ve kayıplar vermeye devam edecektir. İster kara ister hava el yapımı patlayıcı düzenekleri ile ölmek kesinlikle KADER değildir.