Japonya Neler Yapıyor?

17 Ocak 1995, sabah saat 05.46’da gerçekleşen Kobe depreminden gereken dersleri alan Japonya, 11 Mart 2011 tarihinde ülkeyi acımasızca vuran Tōhoku depremi ve tsunamisinin ardından silahlı kuvvetleri süratle etkilenen bölgelere sevk etmiştir.

Ercan Caner, Sun Savunma Net, 18 Şubat 2023

Japonya dünyada doğal afetlere en fazla maruz kalan ülkedir ve bu nedenle de en hazırlıklı ülkedir. Ülkeyi vuran felaketler ve nüfus yoğunluğu ile hayatını kaybedenlerin sayısını karşılaştırıldığında Japonya’nın doğal afetlerle mücadelede ne kadar başarılı olduğu görülebilir. İnovasyon, yatırım, eğitim ve geçmişteki hatalardan alınan dersler Japonya’yı dünyanın depreme en hazırlıklı ülkesi yapmıştır.

Depreme Dayanıklı Binalar

Depremlerin sürekliliği göz önüne alınarak bütün binalar bir dereceye kadar sarsıntılara dayanacak şekilde inşa edilmektedir. Yasalarla belirlenmiş katı depreme dayanıklılık standartları evlerin yanı sıra okullar ve kamu binaları için de geçerlidir. Ülkenin başkenti Tokyo’daki binaların yaklaşık %87’sinin depreme dayanıklı olduğu ifade edilmektedir.

Pek çok yapı, sarsıntılara maruz kaldığında daha esnek olacak şekilde inşa edilmiştir. Bazı binalar yapıların şokla hareket etmesine izin veren teflon kayıcılar üzerine inşa edilirken, bazıları da şokları emebilen kauçuk veya sıvı dolu temeller üzerine inşa edilmiştir.

Binaları depremlere karşı koruma yöntemleri arasında; esnek temel, karşı kuvvetleri sönümleme, sarsıntılardan koruma, yapının güçlendirilmesi, çelik ve ahşap kullanılması ve inovatif malzemeler kullanılması gibi tedbirler bulunmaktadır.

Sismik İzolasyon – VİKİPEDİ

Deprem yalıtımı ya da taban yalıtımı (sismik izolasyon ya da sismik taban izolasyonu olarak da adlandırılabilen) bir yapıyı deprem kuvvetlerine karşı korumak için en çok tercih edilen yöntemlerden biridir. Bir üst yapıyı, sallanan zemin üzerinde duran alt yapısından büyük ölçüde ayırarak bir binanın ya da başka yapının bütünlüğünü koruyan bir yapısal elemanlar topluluğudur.

Taban yalıtımı, pasif yapısal titreşim önleme teknolojileri ile ilgili en güçlü deprem mühendisliği araçlarından biridir.

Yalıtım, kauçuk taşıyıcılar, sürtünmeli taşıyıcılar, bilyeli taşıyıcılar, yay sistemleri ve diğer yöntemler gibi çeşitli teknikler kullanılarak elde edilebilir. Bir binanın veya başka yapının potansiyel olarak yıkıcı bir sismik etkiden kurtulmasını uygun bir proje ya da tadilat projesi ile sağlamayı amaçlar. Bazı durumlarda taban yalıtımı uygulanması yapının hem sismik performansını, hem de sismik sürdürülebilirliğini önemli ölçüde arttırabilir. Fakat taban yalıtımı bir binanın depremden hiç etkilenmemesini sağlamaz.

Solda 1200 yıldır depremlere dayanan ahşap Toji anıtı, sağda ise eski pagoda tarzıyla doğal afetlere dayanacak şekilde inşa edilen Tokyo’daki ünlü Skytree kulesi görülmektedir.

Akıllı Telefonlar – Jishin Desu (Deprem Oluyor)

Japonya’da kullanılan bütün akıllı telefonlarda bir deprem ve tsunami acil durum erken ikaz sistemi uygulaması bulunmaktadır. İkazlar, beklenen felaketlerin 5-10 saniye öncesinde kullanıcıları uyarmaktadır, hedef insanlara korunabilecekleri bir yer arama fırsatı vermektir.

Jishin Desu ikazını duyan Japonlar dışarıda isler derhal bina ve elektrik hatlarından uzaklaşmakta, koşmadan sakin bir şekilde açık bir alana ulaşıp yere oturmaktadır.

Araç içindeki Japonlar, nispeten güvenli olduğundan derhal araçlarını durdurmakta ve el frenini çekmektedir. Köprüler ve toprak kayma riski olduğundan tünel girişlerinden uzak durmaktadır.

Depreme trende yakalandıklarında ise sıkıca bir yere tutunarak tren operatörünün treni durdurmasını beklemektedir.

Mobil deprem simülatörleri, ülke genelinde vatandaşlara yerinde deprem eğitimi vermek maksadıyla kullanılmaktadır.

Depreme bina içinde yakalanmak Japonya’da en şanslı durumdur, çünkü binalar depreme karşı en emniyetli yerdir. Bunun nedeni ise yukarıda da ifade edildiği gibi Japonların binaları katı bina inşa düzenlemelerine göre inşa etmeleridir.

Deprem Tatbikatları

Dünyanın her yerindeki okulların yangın tatbikatları yapması gibi Japonya’daki okullar da sürekli olarak, en az ayda bir kez deprem tatbikatları yapmaktadır. Çok küçük yaşlardan itibaren çocuklar depremde en iyi nasıl korunabilecekleri konusunda eğitilmektedir. En yaygın yöntem olarak masaların altına girmek ve deprem sona erene kadar masanın bacaklarına tutunmaktır.

Deprem Hayatta Kalma Kitleri

Japonlar kendi tercihlerine göre farklı hayatta kalma kitleri kullansalar da birçok evde içinde ilkyardım malzemesi, şişelenmiş su, yiyecek, eldiven, yüz maskesi, el feneri ve hatta radyo bulunmaktadır.

Kobe Deprem Müzesi

17 Ocak 1995, sabah saat 05.46’da meydana gelen Kobe depremi ülkede sonuçları en acı olan depremlerden bir tanesidir. Richter ölçeği ile 7.3 şiddetinde, yerin sadece 20 kilometre derinliğindeki depremde, 1.4 milyon nüfuslu Kobe kentinde tam 6.400 insan hayatını kaybetmiştir. Depremde 40.000 kişi yaralanmış, 300.000’den fazla insan ise evsiz kalmıştır. Japon hükümeti depreme geç müdahale etmek, etkisiz kalmak ve uluslararası yardım taleplerini başlangıçta reddetmekle eleştirilmiştir.

Nisan 2002’de açılan Kobe Deprem Müzesi’nde ziyaretçiler depremin nasıl olduğunu ve neler yapmaları gerektiğini de öğrenmektedir.

Depremde hayatlarını kaybedenlerin anısına inşa edilen Kobe Depremi Anıt Müzesi

Ben Böyle Bir Şey Görmedim

Kobe depremi, İkinci Dünya Savaşı sonrası ülkede yaşanan en büyük felakettir. Kobe kurbanları, depremden 36 saat sonra dahi hiçbir kurtarma ekibi ve ordu personeli görmediklerini dile getirmiştir. Japon parlementosunda muhalefet milletvekilleri Başbakan Tomiccchi Murayama’yı felaket bölgesine kurtarma ekipleri ve ihtiyaç duyulan malzemeleri zamanında göndermediği için ağır şekilde eleştirmişlerdir. Hemen savunmaya geçen 70 yaşındaki ihtiyar başbakan muhalefetin yuhalama ve bağırışlarına yanıt vermekte zorlanmıştır.

Japonya tarihinin en kalın kaşlı ihtiyar başbakanının konuşmasında, ilk kez böyle bir şey olduğunu, hayatında böyle bir şey görmediğini, felaketin hayal gücünün çok ötesinde olduğunu ve depremin sabah erken saatlerde meydana gelmesinin de birçok karışıklığa neden olduğunu söylemesi alay konusu olmuş ve 70 yaşındaki ihtiyar acımasızca yuhalanmıştır. İhtiyar başbakan depremden zarar gören yerleri gezerken de depremden etkilenen Kobe halkının ağır eleştirilerine maruz kalmıştır.

İhtiyar başbakan daha sonra yaptığı bir açıklamada binlerce insanın öldüğü Kobe depreminin siyasi sorumluluğunu üstlenmiştir. Hükümetinin elinden geleni yapmaya çalıştığını söyleyen ihtiyar adam, sadece beş aydır iktidarda olan hükümetin kriz yönetiminde deneyimsiz olduğunu ileri sürmüştür.

Kobe depreminden gereken dersleri alan Japonya, 11 Mart 2011 tarihinde meydana gelen Tōhoku depremi ve tsunamisinin ardından silahlı kuvvetleri süratle depremden etkilenen bölgelere sevk etmiştir.

Sadece 561 gün iktidarda kalabilen 70 yaşındaki ihtiyar başbakan Murayama, 05 Ocak 1996 tarihinde başbakanlık görevinden istifa etmiştir.

Japonya Başbakanı Naoto Kan, 11 Mart 2011 tarihinde meydana gelen Tōhoku depremi ve tsunamisinin ardından, Japonya ordusundan 100.000 personeli felaketten etkilenen bölgeye sevk etmiştir. 1995 Kobe depreminden etkilenen bölgenin çok yakınlarında Himeji ve Kure’de Japon ordu birlikleri bulunmaktadır, ancak o zamanki protokollere göre afet durumunda yerel yönetimlerin yardım talebinde bulunması gerekmektedir. Yardım talebi yapılmamış, birlik komutanları da inisiyatif alarak felaket bölgesine müdahale etmemiştir.

Ekim 2004 Niigata depreminin kırsal alanları vurmasına ve çok az insanın hayatını kaybetmesine rağmen, Kobe depreminden gereken dersleri alan Japon ordusu süratle deprem bölgesine intikal etmiş ve depremin hemen ertesi günü bir koordinasyon merkezi çalışmaya başlamıştır. Köylüleri kurtarmak ve ihtiyaç duyanlara yiyecek ve su götürmek için helikopterler kullanılmıştır. Japon ordusu hasar gören yolların onarılmasına da yardım etmiştir.