Kazanılamayacak Bir Savaş

Taliban ülkede kritik yerleri ele geçirirken Beyaz Ev Basın Sözcüsü Jen Psaki’den ilginç açıklama: ‘‘Kazanılamayacak Bir Savaş’’

Yazar: Jacqueline Feldscher, Defense One, 25 Haziran 2021

Çeviren:  Ercan Caner, Sun Savunma Net, 27 Haziran 2021

Afganistan İslam Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Ashraf Ghani, 25 Haziran 2021 günü ABD Başkanı Joe Biden ile görüşmek maksadıyla Beyaz Ev’e girerken. Fotoğraf: Nicholas Kamm/AFP via GETTY IMAGES

Beyaz Ev Basın Sözcüsü Jen Psaki, Başkan Joe Biden’in Washington’da Afganlı mevkidaşı Ashraf Ghani ile yaptığı görüşmenin ardından yaptığı açıklamada; Birleşik Devletler’in 20 yıl sonra Kabil yönetimine devretmeye hazırlandığı savaş için ‘‘KAZANILAMAYACAK BİR SAVAŞ’’ nitelendirmesinde bulundu.

Afganistan Cumhurbaşkanı Ashraf Ghani, Washington’da birkaç Kongre üyesi ve Pentagon savunma yetkilileri dâhil bir hafta süren görüşmelerde bulunmuştur. Ghani’nin ülkedeki güvenlik durumu hakkındaki konuşmasını dinlemelerinin ardından birkaç Cumhuriyetçi senatör, başkandan Afganistan’dan çekilme kararını geri almasını talep etmiştir. 11 Eylül 2021 tarihine kadar tamamlanması planlanan geri çekilmenin daha önce bitirilmesi için ABD ordusu faaliyetlerini sürdürmektedir.

Ghani, ABD’nin çekilme kararına saygı duyduğunu ve basında yer alan terk etme ifadesinin yanlış olduğunun altını çizmiştir. Ghani buna rağmen ülkesindeki durumu, Başkan Abraham Lincoln’un feci şekilde bölünen ülkeyi ümitsizce birleştirme çabalarına rağmen 60,000 kişinin öldüğü Amerikan İç Savaşının başladığı 1861 yılındaki duruma benzetmiştir.

Joe Biden ile görüşmesinin ardından bir otelde tek başına yaptığı basın toplantısında Ghani, o zamanlar genç Birleşik Devletler’in saldırı altında olduğunu ve birlik, kararlılık ve dışlayıcı bir gündeme müsaade edilmediğini hatırlatarak, ülkesinin şu anda yaşadığı durumun aynı olduğunu ifade etmiştir. Ghani, ülkesinin her alanda yoğun ve büyük bir desteğe ihtiyacı olduğunu da hatırlatmıştır.

Senato Azınlık Lideri Cumhuriyetçi Parti Kentucky Senatörü Mitch McConnell,  Perşembe günü Afganistan cumhurbaşkanıyla yaptığı görüşmenin ardından yaptığı açıklamada; Afgan hükümetinin çok vahim olan ve giderek kötüleşen güvenlik sorununu halletmesi için yalnız bırakıldığını dile getirmiştir. Aynı gün Wall Street Journal gazetesinde yer alan bir haberde, ABD istihbarat değerlendirmesine göre Afgan hükümetinin Amerikan askerlerinin ayrılmasından altı ay sonra devrileceğine yönelik bir haber yer almıştır.

Ghani, toplantı esnasında ABD başkanından Amerikan askerlerinin çekilme planlarını değiştirmesi yönünde bir talebi olmadığını ifade etmiştir. Bu kararın ABD tarafından verilen bir karar olduğunu ve buna saygı duyduklarını ifade eden Ghani, hedeflerinin çekilme sonrasını yönetmek ve Afganistan halkının zorluklara göğüs germesini sağlamak olduğunu dile getirmiştir.

Sözcü Psaki açıklamasında; Trump yönetimi tarafından alınan ülkedeki asker sayısının azaltılması ve Taliban ile varılan bütün Amerikan askerlerinin Biden’in görevi devir aldıktan yaklaşık üç ay sonra geri çekilmesine yönelik varılan anlaşmaya dikkat çekerek; Biden’in çekilmeyle ilgili kararını Afganistan’daki mevcut karışıklığa dayanarak, başkanlık görevini devraldığında zaten vermiş olduğunu söylemiştir.

Geçmişe bir göz atmanın ve kendilerine miras kalan durumu hatırlamanın önemine dikkat çeken Psaki, Başkan Biden’in bunun kazanılamayacak bir savaş olduğu görüşü ile tutarlı olarak Amerikan askerlerini eve getirme yönünde karar verdiğini ifade etmiştir.

Zorlukların olacağını söyleyen Psaki, insani yardım ve güvenlik desteği alanlarında Afganistan hükümetiyle birlikte çalışmaya devam edeceklerini de ifade etmiştir. Cuma günü Associated Press gazetesinde, Afgan yönetimine sağlanacak destek (!) kapsamında Amerikan Büyükelçiliğini korumak maksadıyla ülkede 650 asker bırakılacağına yönelik bir haber yer almıştır.

9/11 saldırıları (!) esnasında senatör olan Biden Afganistan savaşını desteklemiştir. Ancak birkaç habere göre Biden, 2009 yılında ABD’nin Afganistan’daki kuvvet artışının boyut ve kapsamını sınırlandırması için Başkan Barack Obama’ya özellikle baskı yapmıştır. Başkan Biden, Nisan ayında Amerikan askerlerini çekme yönündeki kararını açıkladığında, 2008 yılında, Afganistan’a yaptığı bir ziyaret esnasında, sadece Afganlıların ülkelerini yönetme hak ve sorumluluğu olduklarını ve daha fazla ve sonu gelmeyen ABD askeri desteğinin güçlü bir Afgan hükümetinin oluşturulması ve sürdürülmesini sağlayamayacağını anladığında, savaşla ilgili tutumunun değiştiğini ifade etmiştir.

ABD Başkan Yardımcısı Joe Biden 2011 yılında gerçekleştirdiği Kabil ziyareti esnasında görülürken. Kaynak: Dusan Vranic/AP

Ancak Biden, Afganistan’a yaptığı bu seyahatin ardından yürüttüğü başkan yardımcılığı görevinde dahi, Amerikan askerlerinin ülkeden çekilmesini kamuoyu nezdinde açık bir şekilde desteklememiştir. Obama yönetimi, eğitim kabiliyetini artırmak maksadıyla Afganistan’a ilave 17,000 asker daha göndermiş ve Biden’in başkan yardımcılığı döneminde kaleme alınan Afganistan çatışmasıyla ilgili 2009 politika incelemesinde de asker sayısının azaltılması yönünde herhangi bir görüş yer almamıştır. Joe Biden o dönemde,  terörle mücadeleye odaklanan daha az sayıda asker bulundurulmasını desteklemiştir.

Cuma günü ABD Başkanı Joe Biden ile Afganistan Cumhurbaşkanı Ashraf Ghani arasında yapılan görüşmenin; ABD’nin Afgan hükümetine desteğinin süreceğine yönelik dünyaya verilecek bir mesaj olması beklenirken,  Ghani’ye Beyaz Ev’i ziyaret eden diğer yabancı liderlere uygulanan muamele yapılmamıştır. Görüşmelerin ardından Biden ve Ghani ortak bir basın toplantısı düzenlememiş, Ghani yakınlardaki bir otelde tek başına bir basın toplantısı yapmıştır.

Ghani’ye yapılan bu muamele Biden’in bugüne kadarki uygulamalarından tamamen farklıdır. Joe Biden,  Ocak ayından günümüze kadar Beyaz Ev’de ağırladığı; Japonya Başbakanı Yoshihide Suga ve Güney Kore Cumhurbaşkanı Moon Jae-In ile ortak basın toplantıları yapmıştır. Başkan Barack Obama da 2015 yılında Washington’u ziyaret ettiğinde Ghani ile ortak bir basın toplantısı gerçekleştirmiştir.

Ghani, büyük sorunlarla başı dertte olan bir ülkeye geri dönmektedir. Demokrasileri Koruma Vakfı’na göre Taliban güçleri halen Afganistan’da 144 bölgeyi kontrolü altında tutmaktadır. 170’ten fazla bölge ihtilaflı durumdadır ve Afgan hükümetinin kontrolü altında olan bölge sayısı ise sadece 83’tür.

Al Jazeera’nın haberine göre; giderek artan şiddetin ortasında Ghani siyasi baskılarla karşı karşıyadır ve azalan sayıda müttefikleriyle arasındaki temas kopmuş gibi görünmektedir. Ghani’nin siyasi geleceği de büyük bir risk altındadır. Eylül 2019’da yapılan seçimlerde oyların sadece %50,64’ünü alarak cumhurbaşkanı seçilebilmiş ve altı ay içinde yeniden seçim yapılmasını önermiştir.

Çevirenin Notları: Yazı aslına sadık kalınarak çevrilmiştir. Orijinal metne aşağıdaki link üzerinden erişebilirsiniz.

https://www.defenseone.com/threats/2021/06/afghanistan-not-winnable-war-white-house-says-taliban-storms-country/174985/