Küreselleşme ve Ulus Devlet

Demir Üçlü

Küreselleşme ve Ulus Devlet

Acaba gerçekten ulus-devlet ile küreselleşme arasında yaygın inanışta olduğu gibi bir çatışma söz konusu mudur? Yoksa küreselleşen çok uluslu şirketlerin düzenleyici rolleriyle ulus-devletlere ihtiyacı gün geçtikçe daha da artmakta mıdır?

Ercan Caner, Sun Savunma Net, 16 Aralık 2020

Catherine Falls Commercial / Getty Images

Yadsınamaz bir gerçeklik olan küreselleşme ile ulus-devlet arasında bir çatışma, bir kan uyuşmazlığı söz konusudur. Bunun nedeni, kaçınılmaz bir şekilde dünya ekonomisi ile bütünleşmek zorunda olan ulus-devletlerin bu süreçte daha avantajlı bir duruma erişmek istemesi ve bu süreci ulusal çıkarları doğrultusunda yönlendirmek istemeleridir.

Ama acaba gerçekten ulus-devlet ile küreselleşme arasında yaygın inanışta olduğu gibi bir çatışma söz konusu mudur? Yoksa küreselleşen çok uluslu şirketlerin düzenleyici rolleriyle ulus-devletlere ihtiyacı gün geçtikçe daha da artmakta mıdır?

Ve küreselleşme sürecinde ulusal çıkarları azami seviyede korumak isteyen az gelişmiş ulus-devletlerin, gelişerek önde gidenleri yakalaması için küreselleşmenin ekonomik boyutunda ne yapmaları gerekmektedir? Veya liberal ekonomik sistemde, piyasanın görünmez eli, gelişmeye ve önde gidenleri yakalamaya çalışan az gelişmişleri ve gelişmekte olan ülkeleri bu yarışta öndekilere yetiştirecek midir?

Bu çalışmada; ekonomik küreselleşmenin kurallarını belirleyen ve uygulatan üç büyük küresel kurum olan Dünya Bankası, Uluslararası Para Fonu (IMF) ve Dünya Ticaret Örgütü’nün (WTO) temel fonksiyonları ve özellikle IMF ve Dünya Bankası’nın düşük ve orta gelir seviyeli ülkelere dayattığı yapısal dönüşüm programlarındaki tedbirler ortaya koyulacaktır.

Philip JONES’un ‘’Avrupa’da Ulus-Devletlerin Sonu’’ isimli makalesinin tercümesi yapılan bir kısmında ifade ettiği gibi; ‘‘Dünya Devleti’’ kurma yolunda Avrupa Birliğine (AB) biçilen rol irdelenecek ve ekonomik küreselleşmenin itici gücü olan çok uluslu şirketlerin teknoloji transferi, teknoloji yayılımı, gelişme, çalışanların ücretleri vb. alanlarda etkileri üzerinde durulacaktır.

Makalenin tamamını PDF formatında okuyabilirsiniz.