Libya Çıkmazı

Türkiye, Ulusal Mutabakat Hükümetini destekleyerek çok talihsiz bir pozisyon seçmiş durumdadır. Türkiye, icraatları ile kendisine kötü bir ün kazandırmaktan öte bir işe yaramayan ve defalarca kendilerini itibarsızlaştıran Trablusgarp yetkililerini desteklemektedir. Türk yetkililer daha çok boyutlu bir politika yaklaşımı izlemelidir. Sadece bu şekilde hareket ederlerse uzun vadede kendi çıkarlarını güvenli bir şekilde koruyabilirler.

Yazar: Alexander Malkevich, SigmaTurkey, 30 Aralık 2019

Çeviren: Levent Kağan, Sun Savunma Net, 17 Ocak 2020

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Orta Doğu ve Afrika’daki hemen çözülmesi gereken meselelerin yanı sıra Libya’daki giderek kötüleşen durumu görüşmek maksadıyla Türk mevkidaşı Recep Tayyip Erdoğan ile 08 Ocak 2020 günü bir görüşme planlamıştır. Bu mesele üzerinde yorum yaparken, zorlukların etkinlikle üzerinden gelinebilmesi maksadıyla; uzmanların kendi aralarında yaptıkları toplantıların rolünü ve önemini de vurgulamak istiyorum.

Ulusal Değerleri Koruma Vakfı (FNVP- The Foundation for National Values Protection), dünyanın her yerinde Rusya’nın çıkarları vizyonunu öne çıkaran Rusya merkezli büyük bir organizasyondur. Bu kurum, çeşitli uluslararası merkezler ve şirketlerle işbirliği yoluyla küresel medyada ifade özgürlüğünü de savunmaktadır. Diğer alanların yanı sıra, sosyo-politik ve ekonomik alanların özellikle karmaşık olarak nitelendirildiği Afrika, FNVP’nin özellikle ilgilendiği alanlardan bir tanesidir.

FNVP temsilcileri bunun yanı sıra; uluslararası ortamda çeşitli etkinlikler, yuvarlak masa toplantıları ve müzakere forumları düzenleyerek ulusal değerlerin korunmasına da katkı sağlamaktadır. FNVP ayrıca ülkelerin diğer egemen devletlerin iç işlerine müdahalelerini analiz etmek maksadıyla İnterneti izlemekte ve toplulukların geleneklerini korumada toplumlara yardımcı olmaktadır.

Rus ve Türk liderleri arasında, çoğunluğu halen terörizm, yoksulluk ve eşitsizliğin kol gezdiği Libya ile ilgili olmak üzere, çözülmesi gereken birçok mesele bulunmaktadır

Devlet başkanlarının konuşmalarının Libya’nın geleceği için önemli olduğu bir gerçektir. Türkiye açısından, İslam dünyasında oynadığı rol çok önemlidir. Türkiye’nin bunun yanı sıra Libya ve Doğu Akdeniz’de çok ciddi ekonomik çıkarları bulunmaktadır. Bununla birlikte deniz sınırlarıyla ilgili mutabakat metni konusundaki çatışmalar son zamanlarda oldukça alevlenmiştir. Bu sorun özellikle şu anda Akdeniz devletleri için en önemli problem haline gelmiştir.

Türkiye ile Libya Ulusal Mutabakat Hükümeti arasında 27 Kasım 2019 tarihinde, Libya’nın başkentinde deniz sınırları konusunda yapılan anlaşma dünyada büyük bir şoka neden olmuştur. İmzalanan mutabakat metni tarafların Akdeniz’de askeri alanlarda işbirliğini de kapsamaktadır. Yunanistan, Mısır, Kıbrıs ve bazı diğer ülkeler deniz sınırlarına müdahale edildiği iddiasıyla mutabakat metnine şiddetli bir şekilde karşı çıkmaktadırlar.

Avrupa ve Arap dünyası bu anlaşmayı kabul etmemektedir. İlave olarak Libya’da, başta demokratik yolla seçilen tek kurum olan Temsilciler Meclisi olmak üzere bu anlaşmaya itiraz eden birçok kişi bulunmaktadır.

Söz konusu durum Ekim 2019 ayında, Türkiye’nin ‘‘Barış Pınarı’’ operasyonu başladığında meydana gelmiştir. Türkiye, Kürt YPG (Halk Koruma Birlikleri) unsurlarıyla savaşmak üzere Suriye’nin kuzeydoğusuna birliklerini göndermeye başlamıştır. Durum her gün kötüleşmiş ve iki taraf da çarpışmalarda ağır kayıplar vermeye başlamıştır. Sonuç olarak; Rusya ve Türkiye Sochi’de bir araya gelerek bir mutabakat metni imzalamıştır. Bu mutabakat metnine göre Türkiye; Suriye topraklarında devriyelere katılma hakkını elde ederken, Suriye Arap Ordusu askerleri de Türkiye sınırına dönüşü sağlamıştır. Ve sonunda katliam sona ermiştir.

Bu tür görüşmeler, kişisel toplantılar ve ortak müzakerelerin olumlu sonuçlara yol açtığını bir kez daha kanıtlamıştır. Siyasetçilerin birbirlerini anlayabilmeleri için toplantılardan daha fazlasına ihtiyaç bulunmaktadır. Bu meseleler uluslararası ortamda uzmanlar tarafından tartışılmalıdır. Böyle bir platformun oluşturulması sadece Türkiye’de mümkündür ve daha sonra Rusya’da da uygulanabilir. Bu deneyimin sadece olumlu avantajları olacaktır, buna güzel bir örnek Rusya ile Afrika arasında düzenlenen ve birçok meselenin görüşülmesini sağlayan zirvedir.

Libya ile ilgili meselelerde Türkiye sadece Ulusal Mutabakat Hükümeti ve onun başındaki Fayez Mustafa al-Sarraj’a güvenebilir. Ancak, bu liderlik kurumu çok önceden kendine duyulan güveni sıfırlamış durumdadır. Bu durum; Ulusal Mutabakat Hükümetinin kurulmasını sağlayan, 2015 yılında imzalanan Birleşmiş Milletler Skhiratag anlaşması için de geçerlidir. Anlaşma metni Trablusgarp yönetiminin görev süresini Ocak-2016 ile Ocak 2018 tarihleri olarak tanımlamıştır. Ulusal Mutabakat Hükümeti meşruiyetini kaybetmesine rağmen hâlâ Trablusgarp kentinde oturmayı sürdürmektedir.

Ayrıca, Ulusal Mutabakat Hükümeti kendisine verilen görevlerin hiç birisini de yerine getirmemiştir. Bu görevlerin arasında; silahlı grupların dağıtılması ve üyelerinin sivil ve askeri devlet kurumlarına entegrasyonu ile birlikte, insanların hukuk dışı tutuklanma ve alıkoymalarının yasaklanması ve esir ticaretine karşı mücadele de bulunmaktadır. Bütün bunlar geçmişte yaşanmıştır ve günümüzde Ulusal Mutabakat Hükümetinin kontrolü altında bulunan Trablusgarp kenti ve ülkenin kuzeybatı kesimlerinde yaşanmaya devam etmektedir.

Türkiye, Ulusal Mutabakat Hükümetini destekleyerek çok talihsiz bir pozisyon seçmiş durumdadır. Türkiye, icraatları ile kendisine kötü bir ün kazandırmaktan öte bir işe yaramayan ve defalarca kendilerini itibarsızlaştıran Trablusgarp yetkililerini desteklemektedir. Türk yetkililer daha çok boyutlu bir politika yaklaşımı izlemelidir. Sadece bu şekilde hareket ederlerse uzun vadede kendi çıkarlarını güvenli bir şekilde koruyabilirler.

Rusya bütün tarafların çıkarlarının korunmasına olumlu katkılar sağlayabilir ve çatışmanın durdurulmasına yardım edebilir. Türkiye ile işbirliği konusunda olumlu bir deneyime sahibiz, bunun canlı bir örneği; ülkelerimizin çözmeyi başardığı Suriye’deki inanılmaz zorluktaki durumdur.

Çevirenin Notları: Yazı aslına sadık kalınarak çevrilmiştir ve yazarın görüşlerini yansıtmaktadır. Yazının çevrilerek paylaşılması Sun Savunma Net sitesi ve çevirenin yazıda ifade edilen ve ileri sürülen görüşleri paylaştığı anlamına gelmemektedir.

Orijinal metne aşağıdaki link üzerinden erişebilirsiniz.

The Libyan Stalemate

The Libyan stalemate: Turkish Authorities Should Pursue A More Multidimensional Policy Approach Russia’s President Vladimir Putin has scheduled a meeting with his Turkish counterpart Recep Tayyip Erdogan for 8 January 2020, to discuss the burning issues in the Middle East and Africa as well as the deteriorating situation in Libya.