Yeni İdlib mi?

Libya Hava Üssünde Gizemli MiG-29 Savaş Uçakları

Rusya destekli unsurların kontrolündeki Libya Hava Üssünde gizemli MiG-29 modeli savaş uçaklarının görüldüğü ve Libya iç savaşının ön saflarındaki büyük bir kayış sonrasında ülkeye gelen Rus yapımı gelişmiş savaş jetlerinin hava savaşını genişleteceği öngörülmektedir.

Yazar: Joseph Trevithickmay, THE DRIVE, 21 Mayıs 2020

Çeviren: Ercan Caner, Sun Savunma Net, 23 Mayıs 2020

Libya’da haydut General Khalifa Haftar’ın komutasındaki güçlerin kontrolünde olan bir hava üssünde, en az bir adet MiG-29 Fulcrum savaş jetinin görüldüğü bir uydu görüntüsü ortaya çıkmıştır. Uydu görüntüsü, altı adet MiG-29 Fulcrum modeli savaş jeti ve bir çift Su-24 Fencer modeli savaş jetinin, geçtiğimiz günlerde Haftar’ın Libya Ulusal Ordusuna (LNA-Libyan National Army) katılmak üzere ülkeye geldiği yönündeki haberler sonrasında ortaya çıkmıştır.

Görüntü doğru ise bu gelişme; ülkede sürmekte olan çatışmalarda tırmanma olacağının bir göstergesi olabilir ve uydu görüntüsünün ortaya çıkışı da Haftar’a bağlı gruplarla, Birleşmiş Milletler tarafından tanınan Ulusal Mutabakat Hükümetini (GNA-Government of National Accord) destekleyen Türkiye arasında karşılıklı tehditlerin savrulduğu bir ortamda ortaya çıkmıştır. Sadece içinde bulunduğumuz hafta içinde, Ulusal Mutabakat Hükümeti kuvvetleri, ülkenin batısında Haftar güçlerinin bir kısmını bozguna uğratmış ve silahları ve donanımıyla birlikte büyük bir üssü yeniden ele geçirmeyi başarmıştır.

Uluslararası Af Örgütü Kriz Ekibinden (Amnesty International’s Crisis Team) silah müfettişi Brian Castner, 21 Mayıs 2020 tarihli Twitter mesajında; ülkenin orta kısımlarında yer alan Al Jufrah Hava Üssünde iki gün önce çekilen ve MiG-29 Fulcrum modeli savaş jetini üssün ana taksi yolunda bir çekici tarafından çekilirken gösteren bir uydu görüntüsünü paylaşmıştır. ‘‘The War Zone’’ adlı haber ve medya sitesinin elinde; bu savaş uçaklarının yanı sıra başka yeni hava araçlarının sayısının daha net olarak doğrulanabilmesi maksadıyla, üssün geçmişte çekilen uydu görüntüleri mevcuttur.

Al Jufrah Hava Üssünün 19 Mayıs 2020 tarihinde çekilen uydu görüntüsünde, bir çekici tarafından çekilen MiG-29 Fulcrum modeli savaş uçağı görülmektedir. Kaynak: DigitalGlobe

Bloomberg’in haberine göre; uluslararası açıdan ülkenin başkenti olarak tanınan, Libya’nın batısındaki Tripoli’de bulunan Ulusal Mutabakat Hükümetinin İçişleri Bakanı Fathi Bashagha, aynı gün erken saatlerde yaptığı açıklamada, hangi model olduklarını belirtmeden, Rusya’nın Suriye’deki Khmeimim Hava Üssünden kalkan yarım düzine MiG-29 ve iki adet Su-24 modeli savaş uçağının, ülkenin doğusunda bir yere indiklerini ifade etmiştir. Bashagha ayrıca, bir çift Rus Su-35 Flankers savaş uçağının da en azından rotanın bir kısmında savaş jetlerine eşlik ettiğini iddia etmiştir.

Libya topraklarının tamamının uluslararası silah ambargosuna tabi olduğunun altının çizilmesi gerekmektedir, fakat Birleşmiş Milletler defalarca Ulusal Mutabakat Hükümeti (GNA) ve Libya Ulusal Ordusu (LNA) destekçilerinin bu yasakları ihlal ettiğini ortaya çıkarmıştır.

Ulusal Mutabakat Hükümetinin hâlihazırda esas destekçisi Türkiye iken, ana merkezi ülkenin doğusundaki Benghazi olan ve ülkenin geri kalan kısmının çoğunu kontrol eden Haftar’ın Libya Ulusal Ordusu ise diğer bazı ülkelerin yanı sıra Rusya, Birleşik Arap Emirlikleri ve Mısır tarafından desteklenmektedir.

Al Jufrah Hava Üssünün uydu görüntüsü. Kaynak: GOOGLE EARTH

Bu yeni MiG-29 Fulcrum modeli savaş uçakları veya diğer hava araçlarının nereden geldiği ve kimler tarafından kullanıldığı belli değildir. Bloomberg’in haberinde, yenileştirilmiş bu savaş jetlerinin Haftar’ın hava kuvvetlerine ait olduğu veya filosunun bir parçası olduğu yönünde ayrıntılar yer almamaktadır, fakat Libya’ya bugüne kadar herhangi bir kaynaktan, herhangi bir model MiG-29 savaş uçağı gelmemiştir.

The Aviationist adlı askeri web sitesi, İran üzerinden Suriye’ye doğru uçan bir adet Tupolev Tu-154 yolcu uçağı ile altı adet Rus yapımı MiG-29 savaş uçağına ait teyit edilmemiş haberler olduğuna ve bu uçakların Libya’ya devam etmiş olabileceğine dikkat çekmektedir. Rus yapımı Tu-154 uçakları, Ilyushin Il-62M’ler ile benzer fonksiyonlara sahip, son yıllarda dünyanın başka yerlerine yapılan personel nakillerinde de kullanılan tipik destek hava araçlarıdır. Rusya da son yıllarda Haftar’ın Libya Ulusal Ordusunun en büyük destekçilerinden bir tanesidir ve Libya’nın bu güçlü adamının kara unsurlarını desteklemek maksadıyla, Libya’ya geçmişte paralı askerler de göndermiştir.

Uzun bir süreden beri Rusya’nın müttefiki olan, meşruluğu tartışmalı rejimler ile Suriye gibi uluslararası silah ambargosu uygulanan ülkelere, hava aracı verme geçmişi olan Belarus’un savaş jetlerini sağlamış olabileceği yönünde ilave haberler de mevcuttur.

Ayrıca, 2016 yılında Sudan’la birlikte Mısır’ın da muharebe kayıplarını telafi etmek ve yıllardır süren savaş ve sınırlı bakım kapasitesi nedeniyle, iyice küçülen çeşitli hava araçlarından oluşan filosunu desteklemek maksadıyla Libya Ulusal Ordusuna savaş jetleri sağladığı yönünde haberler olduğunu da belirtmek gerekmektedir. Geçmişte Haftar’ı desteklemek maksadıyla, Libya’da muharebe operasyonlarına direkt olarak katılan Mısır Hava Kuvvetlerinin envanterinde de gelişmiş MiG-29M modeli savaş jetleri bulunmaktadır.

Libya Ulusal Mutabakat Hükümetine bağlı güçler tarafından paylaşılan, Tripoli limanına getirilen zırhlı araçlara ait fotoğraf. Kaynak: BBC News

Ne Libya Ulusal Ordusunun mevcut hava destek unsurlarının tam kapasitesi ve nereden geldikleri, ne de bu unsurların bizzat Haftar unsurları veya Moskova’nın ya da başka birilerinin sağladığı paralı askerler gibi üçüncü bir parti tarafından uçurulduğu henüz açık değildir. Al Jufrah Hava Üssünde MiG-29 Fulcrum modeli savaş jetinin görülmesi, Libya Ulusal Ordusu Hava Kuvvetleri Komutanı Saqr Al-Jaroushi’nin yakınlarda yaptığı ‘‘Libya tarihindeki en kapsamlı hava harekâtının çok yakında gerçekleşeceği ve ülkedeki Türkiye’ye ait kuvvetlerin  ‘‘meşru hedefler’’ olacağı yönündeki açıklamasıyla örtüşmektedir.

Ulusal Mutabakat Hükümetine danışmanlığın yanı sıra, TB2 modeli silahlı insansız hava araçları dâhil zırhlı araçlar ve ağır silahlar sağlayan Türkiye, en azından 2019 yılı Mayıs ayından beri Libya iç savaşı keşmekeşinin içine direkt olarak girmiş durumdadır.

Üzerinde çeşitli hassas güdümlü mühimmat (MAM, MAM-L ve UMTAS) taşıyabilen Türk yapımı Bayraktar TB2 modeli taktik silahlı insansız hava aracı. Kaynak: TURKISH PRESIDENCY OF DEFENCE INDUSTRIES.

Türk yapımı TB2 modeli silahlı insansız hava araçları, Ulusal Mutabakat Hükümeti güçlerinin, bu haftanın başlarında Tripoli kentinin batısındaki Al Watiya Hava Üssünü yeniden ele geçirmesinde, kesin ve muharebenin sonucuna tesir eden belirleyici bir rol oynamıştır. Ulusal Mutabakat Hükümeti güçleri ve Türk müttefiklerinin, geçtiğimiz yıllarda Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) tarafından haydut ve isyancı General Haftar’a verilen Rus yapımı en az sekiz adet Pantsir S-1 hava savunma sistemini imha etmesi de özellikle dikkat edilmesi gereken büyük bir başarıdır.

Türk Yapımı Bayraktar TB2 Taktik Silahlı İnsansız Hava Araçları ve Rus Yapımı Pantsir S-1 Hava Savunma Sistemleri

https://twitter.com/i/status/1263250605621030912 Bu link üzerinden; Türk yapımı Bayraktar TB2 modeli taktik silahlı insansız hava araçlarıyla ilgili video görüntülerini izleyebilirsiniz. Güzel bir müzik eşliğinde, hareket halindeki çeşitli kara araçlarının havadan güdümlü füzelerle keklik gibi avlandığının görüldüğü video görüntülerinde; Haftar militanlarının, Tripoli’yi ele geçirmek maksadıyla 04 Nisan 2020 günü bir saldırı başlattıkları ifade edilmektedir. Rusya yapımı Pantsir S-1 (SA-22) hava savunma sistemlerinin, Birleşik Arap Emirlikleri tarafından Haftar’a verildiği ifade edilen video görüntülerinde, en az 15 adet Pantsir S-1 hava savunma sisteminin Ulusal Mutabakat Hükümeti güçleri tarafından imha edildiği söylenmektedir. Türk yapımı silahlı insansız hava araçları ile kazanılan bu başarının, Rus yapımı hava savunma sistemlerinin imkân ve kabiliyetlerinin bir kez daha sorgulanmasına neden olduğu vurgulanmaktadır.

Suriye’ye ait Rus yapımı Pantsir S-1 hava savunma sistemi Türk yapımı TB2’nin hedefinde gösteren bir TV kamera görüntüsü. Kaynak: defenseworld.net

Türk yapımı silahlı insansız hava araçlarının, geçtiğimiz Şubat ayı başlarında başlayan ve Mart ayına uzanan bir çatışma esnasında, oldukça kısa bir sürede birkaç Pantsir S-1 dâhil Suriye kuvvetlerini imha etmesi de oldukça dikkat çeken bir başarıdır. Suriye ve Libya savaşları; Pantsir S-1 hava savunma sistemlerinin kabiliyetlerini sorgulayan,  Türkiye’nin insansız hava aracı imkân ve kabiliyetlerinin ise giderek arttığını vurgulayan geçmişteki raporları doğrulamaktadır.

Al Watiya Hava Üssünün kaybedilmesiyle Haftar unsurları onur kırıcı bir yenilgiye uğratılmıştır ve yeni savaş jetlerini sağlayan her kimse, hiç şüphesiz Haftar’a ait isyancı güçlerin daha fazla toprak kaybetmemesini sağlamak için destek arayışındadır. Hava araçlarını Al Jufrah Hava Üssüne konuşlandırmak, ülkenin batısında bulunan Ulusal Mutabakat Hükümeti kontrolündeki bölgelere erişmelerini ve Libya Ulusal Ordusuna yöneltilecek karşı taarruzlara karşı koruma sağlayacaktır.

Al Jufrah Hava Üssünden başkent Tripoli’ye gidiş ve dönüş, söz konusu MiG-29 modeli savaş jetlerinin hangi modellerinin kullanıldığına bağlı olarak muharebe yarıçapı sınırındadır. Fulcrum savaş jetleri, hava-hava muharebesi imkân ve kabiliyetine de sahip olduklarından, kara hedeflerine taarruz görevlerinden ziyade Milli Mutabakat Hükümeti envanterindeki çeşitli tipteki savaş uçakları ve Türk insansız hava araçlarının avlanmasında kullanılabilirler.

Türk hükümeti, Libya Ulusal Ordusunun tehditlerine aynı sertlikle yanıt vermiş ve Türkiye Dışişleri Bakanlığı; Libya’daki Türk çıkarlarının hedef alınması durumunda meşru olarak darbe planlayıcısı Haftar unsurlarının ateş altına alınacağını ilan etmiştir.

Libya’ya asker gönderilmesine ilişkin cumhurbaşkanlığı tezkeresi, 01 Ocak 2020 tarihinde, Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Kurulunda 184 ret oyuna karşılık 325 oyla kabul edilmiştir. Tezkereye AKP ve MHP ‘‘Evet’’, CHP, İYİ Parti, HDP ve Saadet Partisi ‘‘Hayır’’ oyu vermiştir.

Şu anda Türkiye’nin kendi savaş jetlerinin yanı sıra kara unsurlarını da Libya’da konuşlandırmayı değerlendirdiğine yönelik teyit edilmemiş haberler bulunmaktadır. Türkiye ve Ulusal Mutabakat Hükümeti yetkilileri geçtiğimiz yıl, sonrasında Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından da onaylanan ve Ankara’nın ülkeye asker göndermesini de kapsayan bir anlaşma imzalamıştır.

Anlaşmanın imzalanmasından günümüze kadar, büyük bir Türk birliğinin Libya’ya gönderilmesinin beklendiği yönünde sayısız haberler yayımlanmış, fakat bugüne kadar Türkiye’nin Libya’ya gönderdiği unsurlar; özel operasyon kuvvetleri, istihbarat görevlileri ve çeşitli destek unsurlarıyla sınırlı kalmıştır. Türk donanmasına ait savaş gemileri Libya açıklarında devriye görevleri icra etmektedir. İlave olarak Türkiye; Suriye’den önemli sayıda milis unsurlarının,  Ulusal Mutabakat Hükümeti saflarında savaşmak üzere Libya’da konuşlandırılmasına yardım etmiş ve Tripoli kentinin hemen dışında, garip bir biçimde yerleşim birimi içine, bugüne kadar kullanılmayan tuhaf bir pist inşa edilmesine de destek olmuştur.

MiG-29 Fulcrum Savaş Uçağı. Kaynak Vitaly V. Kuzmin/WIKICOMMONS

Libya’daki iç savaşın daha da şiddetlenmesi ve GNA ile LNA unsurlarını destekleyen ülkelerin bu mücadeleye çok daha direkt olarak katılma olasılığı bulunmaktadır. Bütün bunlara ilave olarak; Rus yetkililer 21 Mayıs 2020 tarihinde Türk paydaşları ile temas halinde olduklarını ve iki ülkenin de taraflara bir ateşkes çağrısında bulunduğunu ilan etmiştir. Moskova ve Ankara benzer şekilde; Türkiye’nin Suriyeli diktatör Bashar Al Assad kuvvetlerine karşı sürdürdüğü bir savaşı sonlandırmak maksadıyla, 2020 Mart ayında tarafların üzerinde uzlaşabileceği bir anlaşma metninin hazırlanmasına öncülük etmişlerdir.

Rusya ve Türkiye’nin bu yılın başlarında, Ulusal Mutabakat Hükümeti ile Libya Ulusal Ordusu arasında bir ateşkes imzalanması konusunda birlikte hareket ettikleri de dikkat edilmesi gereken bir husustur. Haydut isyancı General Haftar bu öneriyi reddetmiş ve bunun yerine; başarısızlıkla sonuçlanan son başkent Tripoli’yi ele geçirme saldırısını başlatmıştır.

Sonuç olarak; Libya Ulusal Ordusu hava kuvvetleri takviyelerinin tam imkân ve kabiliyetlerinin, bu takviyelerin yeni ve çok daha ciddi bir savaşın başlangıcı mı olduğunun ve mücadelede en azından geçici bir duraklama sağlayan Ulusal Mutabakat Hükümetine karşı caydırıcı bir etki sağlayıp sağlamayacağının görülmesi gerekmektedir.

Çevirenin Notları: Yazı aslına sadık kalınarak çevrilmiştir. Yazının çevrilerek paylaşılması ifade edilen görüş ve ileri sürülen iddiaların Sun Savunma Net sitesi ve çeviren tarafından paylaşıldığı anlamına gelmemektedir. Yazının orijinal metnine aşağıdaki link üzerinden erişebilirsiniz.

Üzerinde hassas güdümlü füzeler taşıyabilen silahlı insansız hava araçları, günümüz karmaşık modern muharebe sahasında tartışmasız bir kuvvet çarpanıdır. Bu silah sistemleriyle, gece ve/veya düşük görüş şartlarında baskın tarzında icra edilen hava taarruzları, muharebe sahasında kesin başarının kazanılmasında belirleyici bir rol oynarlar.

https://www.thedrive.com/the-war-zone/33618/mysterious-mig-29-fighter-appears-at-libyan-air-base-held-by-russian-backed-forces