Suriye-Lübnan Anlaşması

Lübnan Suriyeli Mültecileri Geri Gönderiyor

Suriye iç savaşı nedeniyle yurtlarından olan insan dalgasının, Lübnan’da bütün sektörleri olumsuz etkileyen sonuçları olmuştur. Lübnan, Suriyeli yetkililerle bu insanların geri dönüş yolculuklarını organize faaliyetlerini sürdürmektedir. Suriye geri dönüşleri memnuniyetle karşılamaktadır ve geri dönenlerin taciz edildiklerine dair ülkeme herhangi bir bilgi ulaşmamıştır. Lübnan Cumhurbaşkanı Michel Aoun.

Ercan Caner, Sun Savunma Net, 23 Nisan 2024

Lübnanlı çocuklar, evlerinin damından, Arsal sınır kasabasında Suriyeli mülteciler için inşa edilen bir kampa bakarken. Fotoğraf: AP

Yazıya başlamadan önce Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği’nin (UNHCR – United Nations High Commissioner for Refugees) Şubat 2022 tarihli verilerine bir göz atalım. UNHRC verilerine göre Türkiye, dünyada en fazla (Türkiye-3,8 milyon, Kolombiya-1,8 milyon, Uganda-1,5 milyon, Pakistan-1,5 milyon ve Almanya-1,3 milyon) mülteci barındıran ülkedir.

Türkiye’de 3,7 milyon insan geçici koruma ve 322.000 insan da ‘‘uluslararası koruma altında olmak üzere’’ mülteci statüsünde bulunmaktadır. Burada önemle vurgulanması gereken husus, 3,7 milyon sığınmacının uluslararası koruma şemsiyesi altında olmadan geçici koruma statüsünde Türkiye’de bulunuyor olmasıdır. UNHRC verilerine göre Lübnan ülkesinde, UNHCR ve uluslararası koruma altında olan Suriyeli mülteci sayısı ise bir milyon kadardır.

UNHCR verilerine göre mülteci/sığınmacı statüsünde en fazla vatandaşı olan ülkeler aşağıdaki tabloda görülmektedir.

UNHCR sözcüsü Paula Barrachina AP’e verdiği demeçte; Lübnan’da fiyat artışları ve yiyecek bulma zorluğunun yaşandığı son haftalarda, özellikle ekmek fırınları önünde Lübnanlılar ile Suriyeli mülteciler arasındaki gerginliklerin iyice tırmandığını ve Suriyeli mültecilere karşı ayrımcılık ve şiddet olaylarında artışlar görüldüğünü ifade etmiştir. Endişe veren olayların bazılarında mültecilere karşı ateşli silahlar ve sopaların kullanıldığı görülmüştür.

Ülkedeki un yokluğu nedeniyle yeterli ekmek üretilmeyen fırınların önleri şiddet merkezlerine dönüşmüş durumdadır. Kaynak: Middle East 24

BM Dünya Gıda Programı’na göre ülkenin yaklaşık yarısının gıda güvenliğinden yoksun olduğu ülke ciddi bir gıda güvenliğiyle karşı karşıyadır. Lübnan halkı bunun yanı sıra yüksek enflasyon (Lübnan-%210, Türkiye TÜİK-%78, ENAG-%175) ve son üç yılda değer kaybeden (1 ABD Doları-1.518 LBP, 1 ABD Doları-17.91 TRY) para birimiyle de boğuşmaktadır.

Tırmanan gerilim ve artan şiddet olayları nedeniyle Lübnan ülkesinin bazı yerlerinde mültecilere sokağa çıkma yasağı uygulamasına başlanmış ve ekmek fırınlarına da pişirdikleri ekmekleri öncelikle Lübnan vatandaşlarına satmaları yönünde talimat verilmiştir.

Gramajı düşürülen Arap pideleri öncelikle Lübnan vatandaşlarına satılmaktadır.

Sosyal medyada paylaşılan bir video görüntülerinde; elleri sopalı bir grup adamın Suriyeli yetişkin bir çocuğu acımasızca, eşek sudan gelene kadar dövdükleri görülmekte, arka planda ise silah sesleri duyulmaktadır.

Lübnan makamları geçtiğimiz hafta, ekmek fırınları önümdeki itiş kakışmaları önlemek ve kavgaları bastırmak maksadıyla bir güvenlik komitesi oluşturulduğunu açıklamıştır.

UNHCR, Lübnan makamlarına yaptığı çağrıda hukukun üstünlüğü ilkesinin tesis edilmesi ve ülkedeki herkesin korunmasının sağlanması, uluslararası topluma da ülkeye yardım yapması yönünde bir çağrıda bulunmuştur.

Lübnan milletvekilleri fiyatların aşağı çekilmesi için Dünya Bankası’ndan 150 milyon dolar tutarında kredi çekilmesini onaylamıştır.

Lübnan ülkesinde, ülkelerindeki iç savaştan kaçan yaklaşık 1 milyon Suriyeli mülteci bulunmaktadır. Mültecilerin çoğunluğu sınır boyunca inşa edilen kamplarda aşırı yoksulluk içinde hayatlarını sürdürmeye çalışmaktadır.

Lübnan ülkesinde yoksulluk, 2019 yılından beri ülkede yaşayan herkes için artmış durumdadır. Giderek artan sayıda Lübnanlı, Suriyeli ve Filistinli, Avrupa’ya sığınabilmek maksadıyla Akdeniz’in sularında tehlikeli bir yolculuğa çıkmaktadır.

Lübnanlı yetkililer giderek artan oranda Suriyeli mültecilerin ülkelerinde güvende olacakları yerlere geri gönderilmesini talep etmekte ve iç savaştan kaçan bu masum insanları ülkelerinin zaten çökmekte olan altyapısını yok etmekle suçlamaktadır.

Solda 1989 yılında Suriye güçlerine karşı özgürlük savaşına komuta eden ve günümüz Lübnan Cumhurbaşkanı Michel Aoun, sağda ise Suriye Devlet Başkanı Bashar al-Assad, 2018 yılında başkent Şam’da tokalaşırken görülmektedir.Kaynak: naharnet.com

Suriye topraklarının büyük bir kesiminde silahlı çatışmalar sona erse de insan hakları örgütleri ve UNHCR, yurtlarından olan birçok Suriyelinin geri dönebilmesi için şartların henüz yeterince güvenli olmadığını ifade etmektedir. İnsan Hakları İzleme Örgütü ve Uluslararası Af Örgütü, Suriye ülkesine geri dönenlere yönelik keyfi tutuklama, işkence ve insan hakları ihlalleri vakalarını belgelediklerini söylemektedir.

Lübnan hükümeti ise bu endişeleri göz ardı etmekte ve Suriye yönetimi ile 150.000 kadar Suriyelinin geri gönderilmesi konusunda görüşmelerin devam ettiğini ifade etmektedir.