Zırhlı personel taşıyıcılar 16 Temmuz gecesinin ilk saatlerinde İstanbul sokaklarında. Darbeciler kendi açılarından sürpriz avantajına sahiptiler fakat darbe girişimi başarısız olmaya başladı bile. (Defne KARADENİZ, Getty Images) |
Analiz
Türkiye’deki darbe planlayıcıları kendi açılarından bakıldığında kesinlikle sürpriz avantajına sahipler. Türk Silahlı Kuvvetleri unsurlarının büyük şehirlerdeki kritik noktaların kontrolünü süratle ele geçirmesi, organizasyon ve etkinliğin ne kadar üst seviyede yapıldığını gösterdi. Fakat darbe girişimi şimdiden başarısız olmaya başladı ve kutuplaşmış bir hizip tarafından yürütüldüğü için başarısız olma olasılığı çok yüksek.
Gülen Hareketi takipçilerinin ordu içine sızdıklarını gösteren ve darbe girişiminin planlayıcısı olduklarına dair sayısız emareler var. Gülencilik, 1970’li yıllardan itibaren Türkiye’de önemli etkinliği olan İslami bir harekettir. Ordu içine sızmaya, geçmişe yönelik araştırmaların gevşek olduğu jandarma ile başladılar ve yavaş yavaş askeri komuta zincirinin üst sıralarına tırmandılar. Başkan Recep Tayyip Erdoğan, Gülen Hareketinin çok güçlü bir hale geldiğini hissettiğinde, Gülen ile iktidardaki parti arasındaki ilişkiler bozulmaya başladı. 2014 yılından itibaren, medya ve devlet içerisindeki Gülen etkisini azaltmak için çok büyük tasfiyeler başlatıldı.
Ankara – Önemli darbe teşebbüsü alanları
Fakat ordudaki Gülen taraftarları tamamen tasfiye edilmedi. Bunun nedeni Gülencilerin, üst düzey askeri personele kendi tasfiyelerini önlemek için uyguladığı çok büyük şantajlar olabilir. Özet olarak, ordu içerisinde, ordudaki laik güçlü isimleri etkisizleştiren İslami bir grup Erdoğan’a karşı yürütülen darbeyi yönetiyor. Diğer bir ifadeyle bu darbe girişimi laik politik, askeri çevreler ile sivil muhalefet tarafından desteklenmiyor. Bu şimdiden, ana muhalefet partisi konumundaki laik Cumhuriyet Halk Partisi liderinden olduğu kadar bazı komutanlar ve emniyet güçlerinden gelen karşı darbe girişimi işaretleri ile kanıtlanmış durumda.
2015 yılında yapılan seçimlerde Adalet ve Kalkınma Partisinin % 49,5 çoğunlukla iktidara gelmesinden sonra ülke, İslamcılar ve laikler ile ulusalcılar ve Kürtçüler arasında derin bir şekilde kutuplaşmıştır. Türkiye’de, Erdoğan’ın İslam yanlısı politik ajandası ve yeni Osmanlıcı dış politikasına karşı muhalefeti besleyen birçok fay hatları mevcut fakat öte yandan bu ayrışmaların, Erdoğan taraftarları arasında meşru ve büyük bir desteğe sahip durumda. Bunun da ötesinde Erdoğan ve Türkiye’nin askeri darbelerle dolu geçmişindeki darbelerin politik ve ekonomik sonuçlarını hatırlayan, askeri darbelere karşı olan birçok Türk de mevcut. Bu askeri darbe girişimi, ordu içindeki İslamcı bir grubun ürünüdür ve bölünmeler içerisindeki bölünmeler askeri bir darbe için başarısızlık demektir.
ÇN: Stratfor Düşünce Kuruluşu tarafından darbe girişimi gecesi, Türkiye saati ile 03.02’de yayımlanan analiz. Analizin en az 1 saatte kaleme alınabileceği göz önüne alındığında, ABD merkezli bir düşünce kuruluşunun Türkiye’de darbe girişiminin başlamasından henüz 3-4 saat geçmişken böyle bir sonuca varması düşündürücüdür.
Çeviren: Ercan Caner
Elektrik ve Elektronik Mühendisliğinin yanı sıra, uçak ve helikopter lisanslarına sahiptir. Türkiye Hava Sahası Yönetimi alanında doktora tez çalışmalarını sürdüren Caner’in İnsansız Hava Araçları (2014) ve Taarruz Helikopterleri (2015) konulu makaleleri yayımlanmıştır. 36 yılı kapsayan TSK, BM ve NATO deneyimlerine sahiptir. E-mail:ercancaner@gmail.com