HELİKOPTER KAZA KIRIMLARI VE DÜŞÜNDÜRDÜKLERİ

Üzerinde T53 serisi motor bulunan AH-1P modeli taarruz helikopter kazası,
18 Ağustos 2011, Foto: Hürriyet

HELİKOPTER KAZA KIRIMLARI VE DÜŞÜNDÜRDÜKLERİ

Ercan Caner, Ankara-Türkiye, 26 Kasım 2016

AH-1P modeli taarruz helikopterleri iç güvenlik harekâtında kullanılmak üzere, 1992 yılında ABD’den tedarik edilirler. Bu helikopterler tek motorludur ve üzerlerinde T53-L-703 modeli türbinli motorlar bulunmaktadır.

1800 beygir gücü kapasiteli T53-L-703 modeli motorların üreticisinin bu motorlarla ilgili bir tespiti vardır. Ve aslında bu tespit, dünyanın her yerinde havacılık çevreleri tarafından çok iyi bilinen ve uçuş emniyetini son derece tehlikeye sokan yaygın bir problemdir.

Hava araçlarında kullanılan, özellikle de uçuş emniyetini direkt olarak etkileyen parçalar oldukça pahalıdırlar. İnsan hayatını hiçe sayan para düşkünleri, hava aracı parçalarını standartlar ve spesifikasyonlara bağlı kalmadan imal ederek piyasaya sürer ve büyük paralar kazanırlar. Havacılık literatüründe bu tür parçalar ‘‘BOGUS PART’’ olarak anılmaktadır.

Üretici firmanın T53 serisi motorlarla ilgili tespiti de, gözünü para kazanma hırsı bürümüş insanlar tarafından imal edilen bir ‘‘BOGUS PART’’ ile ilgilidir.

Üretici firma, 2000 yılından itibaren, kendisi veya onaylı firmalar tarafından üretilmeyen motor gaz türbin kanatçıklarının neden olduğu helikopter kaza kırımlarını takip etmektedir ve motor kullanıcılarını uyarmak ve gerekli tedbirleri almalarını sağlamak maksadıyla bir servis bülteni yayınlar.

Servis bülteninin yayınlanma tarihi 06 Haziran 2010 ve sayısı CSL-53-10-04’tür. Servis bülteni T53 serisi motor kullanılan bütün askeri ve sivil helikopterleri kapsamaktadır. Servis bülteni, üretici firma ile bakım anlaşması yapan ve üretici firmanın konfigürasyon yönetimi şemsiyesi altında olan dünyanın her yerindeki T5 serisi motor kullanıcıları ve yetkili bakım merkezlerine gönderilir.

Motor üreticisi firma yayınladığı servis bülteninde:

• Firma veya yetki verdiği üreticiler tarafından imal edilmeyen gaz türbin kanatçıklarında ayrılmalar olduğunu,
• Bu ayrılmalar nedeniyle bültenin yayın tarihine kadar uçuşta altı kez motor susması olayına rastlandığını,
• Motor susması sonucu meydana gelen kaza kırımlar nedeniyle helikopterlerden dördünün ağır hasara uğradığını,
• Meydana gelen kaza kırımlardan ikisinde ölüm ve ağır yaralanma meydana geldiğini,
• Motor kullanıcılarının BOGUS PART’lara karşı dikkatli olmalarını ve motorlar üzerinde sadece orijinal yedek parçaları kullanmalarını,
• Ayrılmalar nedeniyle kaza kırımlara neden olan gaz türbin kanatçıklarının kontrol edilerek uygun olmayanların motorlardan sökülmesi ve uygun olanlar ile değiştirilmesi gerektiğini bildirir.

T53-L-703 modeli turbo şaft motoru

Havacılıkta konfigürasyon yönetimi, uçuş ve can emniyeti açısından çok önemlidir. Motor gibi hayati önemi olan bir parçanın kullanımda kaldığı sürece konfigürasyon yönetimi, üretici firma tarafından yerine getirilir. Üretici firmalar imal ettikleri motorla ilgili bütün dünyadaki gelişmeleri takip eder ve gerektiğinde teknik/servis bültenleri ve emniyet mesajları yayınlayarak son kullanıcıları gerekli tedbirleri almaları yönünde uyarırlar.

Dünyanın her yerindeki askeri ve sivil son kullanıcıların görevi de; bu tür teknik/servis bültenleri ve uçuş emniyet mesajlarını takip etmek ve gereklerini yerine getirmektir. Tedarik sisteminde yer alan herkes BOGUS PART’lara karşı uyanık olmalı ve sistemlerine bu tür parçaların girmemesi için gerekli tedbirleri almalıdır.

Bütün uçuculara emniyetli uçuşlar dilerim.