Angajman mı Zımni Tanıma mı?

İki Görüşme ve Düşündürdükleri

“Türkiye sahip olduğu imkânlarla Afganistan’da farklı alanlarda; örneğin, yatırım ve bazı projeleri hayata geçirme konusunda ve Afganistan’ı yenileme, restore etme çalışmalarında iyi bir role sahip olabilir. Tüm alanlardan faydalanabilir” Taliban Dışişleri Bakan Vekili Emirhan Muttaki

Ercan Caner, Sun Savunma Net, 19 Ekim 2021

Yunanistan Başbakanı Kyriakos Mitsotakis,  Afganlı altı kadın milletvekili ve hâkimi kabul etmiştir. Fotoğraf: ANA-MPA

Yunanistan hangi Afganlılar ile görüştü?

Yunanistan Başbakanı Kyriakos Mitsotakis, Taliban rejiminin ülkede kontrolü ele geçirmesinin ardından Afganistan’ı terk eden ve geçici bir süreliğine Yunanistan’da kalan altı kadın milletvekili ve hâkim ile görüşmüştür.

Altı Afganistanlı kadın, Yunanistan başbakanı ve hükümetine kendilerini Afganistan’dan kurtarılmasına yönelik zorlu operasyonun tamamlanmasına yardımcı olmak için yabancı ülkeler ve uluslararası kuruluşlarla birlikte çalıştığı için teşekkür etmiştir. Altı Afganistanlı kadın ayrıca, Yunanistan ve Yunan halkına da misafirperverlikleri için şükranlarını iletmişlerdir.

Başbakan Mitsotakis Afganlı kadınlara hitaben yaptığı konuşmada, ülkelerinde son aylarda meydana gelen olaylar nedeniyle şok olduğunu ifade etmiştir. Mitsotakis konuşmasında; ‘‘Son 20 yılda hepinizin Afganistan’da kadın hakları için siyasete katılımınız ve aynı zamanda hâkim olarak sunduğunuz hizmetler aracılığı ile kendi yöntemlerinizle mücadele ettiğinizin farkındayım’’ ifadelerine yer vermiştir.

Taliban rejimini meşrulaştırmak istemediklerini ve bunu yapmayacaklarını ifade eden Başbakan Mitsotakis, Afganistan’da gerçekten ihtiyaç duyanlara ulaştırılmak üzere insani yardım yapmak istediklerinin altını çizmiştir.

Yunanistan, Afganistan’dan kaçmak zorunda kalanları kurtarmak maksadıyla üç operasyona katılmıştır ve halen aralarında 11 kadın milletvekili ve 26 kadın hâkim olmak üzere toplam 178 Afganlıya ev sahipliği yapmaktadır.

Türkiye hangi Afganlılar ile görüştü?

Geçici Taliban hükümetinin Dışişleri Bakan Vekili Emirhan Muttaki liderliğindeki Afganistan heyeti Türkiye Dışişleri Bakanı Mevlut Çavuşoğlu başkanlığındaki bir heyetle görüşmek için Türkiye’ye gelmiştir.

Çavuşoğlu görüşmenin ardından yaptığı açıklamada ‘‘Türkiye’ye gelmek istediler, bilgi dün akşam geldi, kendilerini davet ettik’’ ifadelerini kullanmıştır.

Çavuşoğlu yaptığı açıklamada ‘‘TANIMA’’ ve ‘‘ANGAJMAN’’ eylemlerinin tamamen farklı olduğunu, Afganistan ekonomisinin çökmemesi gerektiğini, Taliban yönetimine tavsiyelerde bulunulduğunu ifade etmiştir.

Çavuşoğlu, terörle mücadele konusunun da görüşmede ele alındığını anlatarak: “Özellikle DEAŞ’ın Afganistan’da güçlü olduğunu görüyoruz. Son terör saldırılarında camilere, havaalanına yaptığı saldırıları da gördük. Diğer taraftan da başından beri şu andaki Taliban yönetimine tavsiyelerde bulundum. Biz Batılılar gibi üst perdeden, ders verir nitelikte, ön şartlar koşarak değil ama önemini anlatarak tavsiyelerde bulunduk. Her şeyden önce ülkenin birliği ve beraberliği için kapsayıcı olmaları gerektiğini bugün bir kere daha söyledik. İlk baştan beri söylüyoruz. Taliban dışındaki tüm etnik gruplardan, dini gruplardan kişilerin de yönetime dâhil edilmesinin önemini bir kere daha anlattık. Özellikle şu zor zamanlarda ülke içinde birliğin, beraberliğin tesis edilmesi bakımından önemli’’ olduğu mesajının Taliban heyetine aktarıldığını ifade etmiştir.

Taliban heyetinin Diyanet İşleri Başkanı Ali Erbaş’ı da ziyaret etmesi akıllara Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın:”Nasıl ki Amerika’yla bazı görüşmeleri Taliban yaptıysa, herhalde Taliban bu görüşmeleri Türkiye’yle çok daha rahat yapması lazım. Çünkü Türkiye, onun inancıyla alakalı ters bir yanı yok. Ters bir yanı olmadığı için de onlarla bu konuları daha iyi görüşeceğimize, anlaşabileceğimize ihtimal veriyorum” ifadelerini getirmiştir.

Devletlerin Tanınma Şekilleri

Açık Tanıma

Bir devletin yeni oluşan bir devleti açıkça ve herhangi bir kuşkuya yer bırakmayacak şekilde tanımasıdır. Açık tanımada tanıyan devlet tanıyacağı devlete resmi bir mesaj ya da tebrik yazısı ile bildirimde bulunabilir.

Üstü Kapalı Tanıma

Bu tür tanımada tanıyan devlet tanıyacağı devletle bir ilişki içine girer. Yani açık ve net bir şekilde tanınma belirtilmemekte, ancak yeni oluşan devletin tanındığına yönelik bir işlem gerçekleştirilmektedir. Tanıyan ve tanıyacağı devlet arasında yapılan anlaşmalar, iki ülke arasında diplomatik ilişkilerin kurulması, tanınacak devletin diplomatik temsilcisine onay mektubunun verilmesi, tanınacak olan devletin bağımsızlık merasimlerine temsilci gönderilmesi, tanınacak devletin uluslararası organizasyonlara katılımı için olumlu oy kullanılması gibi eylemler üstü kapalı tanıma olarak kabul edilmektedir.