KANDIRILAN VE KANDIRAN İNSAN

‘‘Bir adamın değeri yaptığı hatalarla ölçülür’’

Levent Kağan, 10 Ekim 2016

Depresyona giren insanlarda rastlanan en büyük kişilik bozukluklarından bir tanesi de sürekli olarak yaşanan olaylara tersten bakmak ve olumlu şeyleri olumsuza çevirmektir. Yaşadığı zaman dilimiyle yüzleşemeyen, korku ve kandırılma sarmalına giren depresif kişilik geçmişe sarılır ve geçmişte yaşanan olayları kendi zaman dilimindeki şartlar yerine günümüz şartları açısından değerlendirme yanlışına kapılır.

Yaptığı hataların altında ezilen, kandırıldığını kendi kendisine itiraf eden ve korku içinde olan depresif kişilik, tedavi edilmediği sürece tehlikelidir. Önce kendisine sonra da çevresindeki insanlara zarar verecektir. Sevilen biri tarafından kandırılmak ise çok daha acı vericidir, bunun nedeni bir zamanlar güvenilen insanın artık bütün problemlerin kaynağı olmasıdır.

Saklayacak bir şeyi olmayan insan sadece gerçeği söyler. Kandırılan insan ise yaşadığı ezikliğin etkisiyle yalın gerçeği hep gizler ve cümleleri hep açık uçludur, asla sonunu getirmez. Bunun nedeni ise başkalarını kandırmanın en kolay yönteminin gerçeği gizlemek ve geride hep söylenmedik bir şeyler bırakmak olmasıdır.

Kandırılan insan kandırıldığını asla gizlemez, kandırılmanın dayanılmaz hafifliği sığındığı limandır, bir kaçış ve saklanma yeridir. Kendisini sürekli olarak kandırdığından başkalarını da kandırmayı bir hak görür kendisinde. Kandırmak aslında yalan söylemek değildir, korktuğu gerçekten kaçmaktır. Herkesi de peşinden sürüklemek ister, işte bu nedenle yüksek sesle ilan eder kandırıldığını.

O kadar da kötü bir şey değildir kandırılmak, herkesin başına gelebilir, kandırıldığını bir kez kendisine ve herkese ilan ettiğinde her şey çok kolaylaşır. Ama kandırılmanın verdiği intikam duygusuyla herkesi kandırmak isteyen bir hırsla da yanıp tutuşmaktadır ve çevresindekileri kontrolü altında tutabilmek maksadıyla gerçekleri sürekli olarak gizler ve değiştirir.

Kandırılan, kendini kandıran ve sizleri de kandırmak isteyen çevrenizdeki insanlardan kendinizi üç yöntemle koruyabilirsiniz; eleştirel düşünme becerilerinizi geliştirin, kime ne kadar güvenebileceğinizi öğrenin ve kimin sizden faydalanmak istediğini belirleyin. Gerçekleri bilmiyorsanız yalanlar ve kandırılmaya karşı hassas olduğunuzu asla aklınızdan çıkarmayın ve kendinize şu soruları sorun:

• Konuşanın güvenilirliği hakkında ne biliyorum?
• Söyledikleri gerçeklerle örtüşüyor mu?
• Söylediklerini doğrulayabilir miyim?
• Söylediklerini kabul etmekle ne kazanacağım?
• Söylediklerini kabul etmekle ne kaybedeceğim?
• Söylediklerini kabul edersem konuşmacının kazancı ne olacak?
• Söylenenlerde abartılan veya küçümsenen nedir?
• Fikirler gerçek olamayacak kadar iyi görünüyor mu?
• En iyi arkadaşıma söylenenleri tavsiye eder miyim?
• Tutarlı olmayan nedir?[1]

Bırakın kandırılan insan kendisine ne zarar verirse versin, siz daima yukarıdaki soruları sorun kendinize ve asla kandırılanlardan olmayın. Herkes kendisine zarar verme özgürlüğüne sahiptir ama başkalarına değil. Herşeyi kabullenmeyin, aklınızı kullanın ve sizden faydalanmak isteyenlere asla fırsat vermeyin. Yoksa siz de kandırılan ve sonrasında kandıranlardan olursunuz.

[1] Protect Yourself From Liars and Deceivers, Bill Knaus