Sanal ve Artırılmış Gerçeklik Teknolojilerinin Endüstride Kullanımı

Sanal ve Artırılmış Gerçeklik Teknolojilerinin Endüstride Kullanımı

Karmaşık üretim geliştirme süreçlerine devrim niteliğinde nitelikler kazandırıyor ve geleceğin fabrikasını bugünün gerçeği haline getiriyor

Yazar: Mark Lynch

Çeviren: Ercan Caner

Sanal ve artırılmış gerçeklik teknolojilerinin, günümüzün modern dünyasındaki karmaşık ürün geliştirme ve üretim süreçlerinde büyük bir devrim yaratacağı öngörülmektedir. Sanal ve artırılmış gerçeklik teknolojileri, özellikle yüksek teknoloji içeren endüstri sektörlerinde şimdiden kullanılmaya başlanmışlardır.

Sanal ve Artırılmış Gerçeklik

Artırılmış gerçeklik, sanal ortam veya daha sık kullanılan ifade ile sanal gerçekliğin değişik bir uygulamasıdır. Sanal gerçeklik teknolojisi kullanıcıyı tamamıyla sentetik bir ortam içerisine sokar ve kullanıcı bu sentetik çevre içerisindeyken etrafındaki gerçek dünyayı göremez. Artırılmış gerçeklik ise aksine resim, ses, video gibi sayısal ve bilgisayar tarafından üretilen bilgileri veya dokunma ve dokunsal hisleri gerçek ortama aktaran bir teknolojidir. Artırılmış gerçeklik teknik olarak beş duyunun geliştirilmesi maksadı ile kullanılabilir, fakat günümüzde en yaygın kullanım alanı görsel yeteneklerin artırılması üzerinde yoğunlaşmıştır. Sanal gerçekliğin aksine artırılmış gerçeklik, sanal nesneleri gerçek dünya nesneleri üzerine bindirerek veya birleştirerek kullanıcının gerçek dünyayı daha zenginleştirilmiş bir halde algılama ve görmesine olanak sağlar.

Artırılmış gerçeklik teknolojisi gerçek dünyayı sanal görüntü ile değiştirmek yerine, gerçekliği zenginleştirmek maksadı ile kullanılır. Artırılmış gerçeklik, sentetik bir ortam ile tamamıyla gerçek dünyanın bir karışımı veya ara zemin olarak tanımlanabilir.

Zenginleştirilmiş gerçeklik terimini kullanmak daha uygun olmasına karşın, artırılmış gerçeklik daha yaygın olarak kullanılmaktadır. Gerçek dünyanın kamera ile görüntüsünün alınması sırasında, gerçek dünya üzerinde önceden belirlenmiş olan hedef noktalara, bilgisayarda hazırlanmış olan nesnelerin belli noktalarından bağlanması ve oluşan sonucun, yazılımlar vasıtasıyla yorumlanarak çıktı görüntüsünün eş zamanlı olarak alınmasıdır. Bir başka deyişle artırılmış gerçeklik, gerçek dünyanın fiziksel görünümünün, sayısal dünya nesneleri ile doğrudan veya dolaylı olarak, bilgisayar tarafından gerçek zamanlı olarak etkileşime geçirilmesi sağlanarak ve bütünleştirilerek zenginleştirilmesidir. Artırılmış gerçeklik teknolojisi, bir anlamda, bilgisayarda yaratılmış sanal görüntüler ile gerçek dünya görüntülerini bir araya getirmektedir.

Üretim ve ürün tasarımı açılarından bakıldığında sanal gerçeklik, sayısal olarak bir ürün veya ortamın simüle edilmesinde kullanılır. Kullanıcı, ürün ile interaktif etkileşime ve sanal ortam içerisine girebilir. Artırılmış gerçeklikte ise sayısal ürün, sanal gerçeklik ortamındaki gibi sayısal olarak simüle edilmek yerine, gerçek dünya görüntüsü üzerine bindirilmektedir.

Sanal ve Artırılmış Gerçekliğin Ürün Tasarımında Kullanılması

Ürün geliştirme perspektifinden bakıldığında sanal ve artırılmış gerçeklik teknolojileri, ürün geliştirme sürecinin erken safhalarında hassas düzenlemeler yapılmasına ve optimizasyona olanak sağlarlar. Ürün tasarım konsept ve opsiyonları incelenebilir, ayarlanabilir ve süratle modifiye edilebilirler. Bilgisayar tarafından yaratılan sayısal modellerin sanal ortamda testleri ve analizleri de yapılabilir. Sanal ve artırılmış gerçeklik teknolojilerinin ürün tasarımında kullanılması, tasarım süreçlerinin hızlanması ve mükemmel ürünler imal edilmesine olanak sağlar. Ürünün tasarlanması safhasında müşteriler dâhil farklı disiplinlerden oluşan üretim ekibi üyelerinin de girdileri alınarak ürün üzerinde iyileştirme ve modifikasyonlar yapılabilir.

Her iki teknoloji de canlandırılmış simülasyonlara olanak sağladığından ürünlerin zaman içerisinde nasıl kullanılacaklarını görmek mümkündür. Sanal ve artırılmış gerçeklik teknolojilerinin sağladığı bu olanaklar sayesinde ürünlerin ergonomi, kullanışlılık, erişilebilme, görünüm ve müşteriler üzerinde yarattıkları algılar belirlenebilir ve ürün tasarımının erken safhalarında gerekli düzenlemeler yapılabilir. İnsanlar, gerçekmiş gibi simüle edilen ürün ve ortamları kolaylıkla anlayabilirken, teknik bir geçmişlerinin olmaması durumunda, iki ve üç boyutlu karmaşık modellerin algılanmasında sorunlar yaşayabilirler.

Son olarak sanal ve artırılmış gerçeklik teknolojileri üretim ekip üyeleri arasındaki iletişimin artması ve ürün geliştirme safhasında satışa yardım ederler. Bu teknolojilerin ürün tasarımında kullanılması ile teknik riskler en aza indirgenir ve ürünler kullanım maksatlarına uygun olarak imal edilebilirler.

Sanal ve Artırılmış Gerçekliğin Üretimde Kullanılması

Üretim ve imalat faaliyetlerinin sanal ve artırılmış gerçeklik teknolojilerinin sağladığı avantajlardan yararlanacağı pek çok alan bulunmaktadır. Günümüzde üretim ve üretim hattı faaliyetleri tamamen sanal ortamda gerçekleştirilmektedir. Sanal gerçeklik teknolojisinin sağladığı bu avantaj sayesinde fabrika ve üretim tesislerinin tasarım ve üretim esnasında planlama işlemleri süratle yapılabilmektedir. Üreticiler, sanal ve artırılmış gerçeklik teknolojilerini aşağıda belirtilen maksatlarla kullanırlar:

• Üretim hatlarının inşa ve akışlarının düzenlenmesi,
• Verimliliği ve etkinliği artırmak kadar envanter mevcutlarını azaltmak maksadıyla, otomasyon hatları, robotlar, üretim hücreleri ve en önemlisi çalışanların pozisyonlarının belirlenmesi,
• Sanal aletler ve donanımın işletilme ve bakımlarının yapılması,
• Çalışanlara sanal ortamda kullanacakları aletleri kullanma provalarının yaptırılması,
• Teknisyenlerin ihtiyaç duydukları alet ve setlere kolaylıkla erişiminin sağlanması,
• Destek faaliyetleri, aydınlatma, ısıtma ve iklimlendirmenin planlanması,
• Bakım, temizleme ve ürün hattı desteği,
• Fabrika ortamının taranarak yeni sanal üretim hatları ve donanım ile düzenlenmesi.

Üretim faaliyetinde yaşanacak diğer bir dikkate değer gelişme de; ilk modelin üretilmesinde görülecektir. Nesnelerin en ince ayrıntısına kadar 3B renderlarının alınabilmesi, ilk modelin sanal ortamda geliştirilmesini ve üretilmesini sağlayacak, buna ilave olarak, sanal ortamda ürünün müşteriler üzerinde test edilerek geri beslemelerin alınması sayesinde, ürünün optimizasyonu da mümkün hale gelecektir.

Yukarıda belirtilen avantajlar, özellikle büyük siparişler öncesinde yapılması durumunda, üreticilere finansal açıdan büyük kazançlar sağlayacaktır. Üretim tesisleri ve fabrikalarda, üretimin yanı sıra üretim hatlarının düzenlenmesi ve planlanmasında da sanal ve artırılmış gerçeklik teknolojilerinin kullanılması işletmecilere büyük kazançlar ve avantajlar sağlayacaktır.

Üretim tesislerinin izlenmesi sanal ve artırılmış gerçeklik sistemleri ile yapılabilir. Bununla birlikte artırılmış gerçeklik teknolojisinin, sanal gerçeklikte olduğu gibi, operatörü gerçek dünya operasyonlarından uzaklaştırmak yerine, gerçek ortamda kalmasını ve aynı anda başka görevleri de yapabilmesini sağladığından, özellikle bu tür görevler için çok daha uygun olduğu değerlendirilmektedir.

Endüstride Sanal ve Artırılmış Gerçeklik

Giderek artan sayıda işletme, üretim ve mühendislik faaliyetleri esnasında kullanılan artırılmış ve sanal gerçeklik teknolojilerinin kendilerine ne gibi yararlar sağlayabileceğini görmekteler. Havacılık,  otomotiv, enerji, savunma ve tıp endüstri sektörleri bu teknolojilerin sağladığı olanakları kullanmaya başlamış durumdadır. Belli başlı üreticiler ikmal zinciri alan uzmanlarını, giderek artan oranda sayısal modellerin olduğu ve farklı alanlardan uzmanların bir tim halinde çalışabildiği, artırılmış ve sanal gerçeklik dünyasına entegre etmekteler. Büyük bölgesel tedarikçiler,  küçük işletmelerde çalışan alan uzmanlarına artırılmış ve sanal gerçeklik teknolojilerini kullanmaları için yardım etmeye çok istekliler, aşağıdaki fotoğrafta görülen İleri Üretim Araştırma Merkezi (Advanced Manufacturing Research Centre – AMRC) buna güzel bir örnektir. AMRC Sanal Gerçeklik timi sistem tasarımı, üretim hattı süreçlerinin geliştirilmesi ve eğitim maksadıyla sanal ortamlar geliştirmektedirler.

Uçak Montaj Hattında AG uygulaması kullanımı

Sanal ve artırılmış gerçeklik teknolojilerinin endüstri ve üretim faaliyetlerinde mühendisler tarafından kullanım alanları her geçen gün giderek artmaktadır. Tamamen esnek olan sanal ve artırılmış gerçeklik teknolojileri, gelecekle kucaklaşmak isteyen mühendisler ve alan uzmanlarına sayısız olanaklar sağlamaktadır.

Sanal ve artırılmış gerçeklik teknolojilerinin kullanıldığı bazı uygulamalar için aşağıdaki örnekleri inceleyiniz. Fotoğrafların altında görülen linklere tıkladığınızda açılacak olan sayfalarda yazıların ve uygulamaların orijinallerine erişebilirsiniz. Bazı linkler sizi artırılmış ve sanal gerçeklik uygulamalarının demolarına eriştirecektir.

Sanal ve Artırılmış Gerçeklik Uygulamaları

EquipCodes Artırılmış Gerçeklik Bakım-Onarım Uygulaması

http://www.advice-manufacturing.com/Virtual-and-Augmented-Reality.html

Atlanta-ABD merkezli SyncroFlo firması tarafından üretilen su pompalarının onarım ve bakım kılavuzlarındaki adım adım uygulamalar, artırılmış gerçeklik Teknolojisi kullanılarak animasyon ve eklentiler ile zenginleştirilerek kullanıcıya iPad uygulamasında sunulmaktadır. Su pompasının çalışma sistemi de uygulamada görülebilir. SyncroFlo hazırladığı katalogda bütün ürünlerinin yüksek çözünülürlüklü ve üç boyutlu modellerini kullanmaktadır.

Beauvillain Loic. Hava Aracı Motoru Artırılmış Gerçeklik Uygulaması

https://www.youtube.com/watch?v=UANQqCD7GDQ

Hava aracı motoru bakım ve onarımında gerçek uçak motoru bileşenleri görüntülenirken, 3 boyutlu modellenmiş sanal motor parçaları, sayısal olarak oluşturulan bilgi ve operasyon animasyonlarının, geometrik olarak doğru perspektif ve konumda, gerçek görüntü üzerinde gösterilmesi ile zenginleştirilmiş bir bakım operasyonu deneyiminin sağlanması mümkün olabilmektedir.

Immersion3D Sanal Gerçeklik Odası

https://www.youtube.com/watch?v=h-JNNDwvP-Q

Sanal Gerçeklik Odası olarak da adlandırılan, bilgisayar tarafından yaratılan sayısal ortamda, ürün tasarımı esnasında ekip üyesi alan uzmanları ürün hakkında görüş alışverişinde bulunabilirler. Ürün geliştirmenin ilk safhalarında kullanılan Sanal Gerçeklik Odası büyük avantajlar sağlamaktadır.

Üretim Dokümanlarında Artırılmış Gerçeklik Uygulaması

https://www.youtube.com/watch?v=ZuZ1SQwlybI

Üretim dokümanları üzerlerinde iOS cihazları tarafından görülebilen marker’lar içermektedirler. Download edilebilir uygulamalar sayesinde tasarım gözden geçirmeleri ve müşterilerin geri besleme ve fikirlerinin alınması mümkün hale gelmektedir.

Scope AR Eğitim Uygulaması

ScopeAR tarafından üretilen uygulama ile kendi kendine öğrenme ortamı kullanıcıların hizmetine sunulmaktadır. Firmanın bir eğitim kurumu ile birlikte, artırılmış gerçeklik teknolojisinin eğitimde kullanılmasının etkilerini belirlemek maksadıyla yaptığı deneylerde yaptığı deneylerde, doküman esaslı klasik sınıf ortamı ile artırılmış gerçeklik eğitim uygulaması karşılaştırılmıştır. Farklı eğitim seviyelerinden kişilerin bir su pompasının bakım prosedürünü uyguladığı deney sonucunda geleneksel doküman yöntemini kullanan deneklerin artırılmış gerçeklik uygulamasını kullananlara nazaran dört kat daha fazla hata yaptıkları belirlenmiştir.

https://www.youtube.com/watch?v=eVV5tUmky6c

ScopeAR firması tarafından geliştirilen bir başka uygulama olan ‘‘Uzak Artırılmış Gerçeklik’’ uygulaması ise alan uzmanlarının uzak yerlerde bulunan teknisyenlerle gerçek zamanlı olarak iletişime geçebilmelerini sağlayan bir işbirliği sistemidir. Birbirlerinden ayrı yerlerde olan uzmanlar ile teknisyenler, video, ses ve sanal eklentileri gerçek dünya görüntüsü üzerine bindiren güçlü bir sistem sayesinde işi yapacak olan teknisyenin hata yapma olasılığını ortadan kaldırmaktadır. ScopeAR Uzak Artırılmış Gerçeklik uygulamasının sağladığı avantajlar aşağıda sıralanmıştır:

Arıza sürelerinin kısaltılması – Programsız bakım sürelerini kısaltır. Teknisyenlerin alan uzmanları ile arıza meydana gelir gelmez temas kurması ve gidermesi sistemlerin optimum sürelerde faal muhafaza edilmesini sağlar.

Maliyetlerin azaltılması – Alan uzmanlarının uzak yerlere onarım ve bakım maksadıyla gönderilmeleri yerine bulundukları yerden teknisyenleri yönlendirebilmeleri zaman ve maliyet açılarından büyük avantajlar sağlamaktadır.

Uzmanlık seviyelerinin değerlendirilmesi – Bakım ve onarım esnasındaki faaliyetlerin indirilebilmesi ve sonradan tekrar seyredilebilmesi sayesinde uzmanlar ve teknisyenlerin performansları değerlendirilebilir.

GABLER Üretim Hattı Geliştirme Uygulaması

https://www.youtube.com/watch?v=GiX29mcPymY

GABLER tarafından geliştirilen uygulama ile üç boyutlu bir ortamda sökme ve takma işlemlerinin sanal doğrulanmaları yapılmaktadır. Uygulamanın sağladığı avantajlar şunlardır:

• Sayısal mühendislik ve üretim doğrulama proseslerine katılan gruplar arasında erkenden iletişim kurulmasını ve koordinasyonu sağlar,
• Ürün geliştirmenin ilk safhasında yapılan sanal doğrulama, uygun aletlerin ve üretim hattının belirlenmesi, üretim ve ürün geliştirmede maliyetleri büyük oranda azaltır,
• ESI Group tarafından geliştirilen IC.IDO isimli sanal gerçeklik uygulaması, ürün geliştirmenin ilk safhalarında sayısal modeller üzerinde denemeler yapılarak bu safhanın önemli ölçüde kısalmasına katkı sağlar,
• Maliyetleri düşürür, doğrulama ve kalite faaliyetlerini geliştirir, ürün geliştirme zamanında sürekli bir optimizasyon sağlar,
• Üretim süreç planlamasında sanal doğrulama yapılabildiğinden prototip üretilmesi ihtiyacını ortadan kaldırır.

Engineer UK Sanal Gerçeklik Uygulaması

https://www.youtube.com/watch?v=j3qcnvgVlNk

Engineer UK tarafından geliştirilen sanal gerçeklik uygulaması mühendislere projelerini üç boyutlu ortamda görme, inceleme ve gerekirse değişiklik yapabilme olanağı sağlamaktadır. Ürün geliştirmenin ilk safhalarında mühendislere sağlanan avantajların yanı sıra bu uygulama, projenin sonraki safhalarında da hataların, yapısal zayıflıkların ve diğer tasarım problemlerinin belirlenmesinde yardımcı olur. Araç tasarımında birkaç versiyonun sanal ortamda yaratılması, denemelerin yapılması ve alınan sonuçlara göre değişikliklerin yapılması tasarım sürecini hızlandırmasının yanı sıra müşteri verilerini de göz önüne alınarak en uygun modellerin belirlenmesini sağlar.

Sanal gerçeklik ürün tasarımı ve imalat süreç simülasyonu için bilgisayar tarafından yaratılan bir sanal ortam sunar. Sanal gerçeklik, bilgisayar, bilişim, görüntü işleme, iletişim ve kontrol teknolojilerinin entegre olarak kullanıldığı bir alandır. Mühendisler de ürün ve prototip tasarımlarında sanal gerçeklik uygulamalarını etkin olarak kullanmaktadırlar. Geleneksel ürün/prototip tasarımları oldukça zaman alıcı ve maliyetli faaliyetlerdir. Örneğin NASA ilk uzay dolmuşunu tasarladığında, nasıl bir şey olacağını görebilmek için, uzay gemisinin tahta ve plastikten yapılmış bir modelini imal etmek zorunda kalmıştır. Sanal gerçeklik, gelişmiş bilgisayar ve görsel teknolojilerini kullanarak ürün geliştirilmesi için sanal bir ortam sağlar ve bu sanal ortamda ürün tasarımı ve imalat aynı anda yapılabilir. Sonuç olarak tasarımcılar hem zamandan tasarruf sağlarlar, hem de zaman alıcı ve maliyetli modellerin yapılmasına gerek kalmaz. Ürün tasarımı ve imalatta sanal gerçeklik örnekleri aşağıdadır:

• Bilgisayar yardımlı tasarım,
• Robotların kullanılması,
• Üretim hattı planlaması,
• Üretim planlarının oluşturulması,
• Üretim simülasyonu,
• Ürün bakımı.

Sanal gerçeklik, ürün geliştirilmesi ve tasarımında fizibilite analizi, tekrarlamalı tasarım ve sistematik değerlendirme avantajları sağlamaktadır. Ürün tasarımı ve üretimde sanal gerçekliğin kullanımı sayısal hızlı prototip oluşturma, tasarımların gözden geçirilmesi, insan faktörü /ergonomi çalışmaları, sayısal üretim hattı oluşturma, eğitim/öğretim, üretim proses simülasyonu, uzaktan operasyon ve web-tabanlı uygulamaları kapsamaktadır.

Jaguar – Land Rover Sanal Gerçeklik ve Tasarım Stüdyosu

https://www.youtube.com/watch?v=9nAdiN5QfC0

Jaguar Land Rover tarafından geliştirilen modern sanal gerçeklik ve tasarım stüdyosu, ürün tasarımında şirkete üç kat daha az maliyet ve zamanla ürünlerini tasarlama imkânı sağlamıştır. 2007 yılında başlanan ve ilk olarak 2008 yılında kullanılan sanal gerçeklik sistemi, şirketin ürün tasarım maliyetlerinde 8 milyon sterlin tutarında bir tasarruf sağlamıştır. Sanal gerçeklik ortamı mühendislere, aracın tamamı ve parçalarını fiziksel olarak, üretilmelerinin çok öncesinde görebilmelerini sağlamaktadır.

Jaguar XJ ve Range Rover Evoque gibi şirketin son model araçları, Sanal Gerçeklik ve Tasarım Stüdyosunda dizayn edilmişlerdir. Mühendislere, aracın iç ve dış tasarımlarının gözden geçirilmesi, sürücü görüş alanının kontrolü, aracın aerodinamik özelliklerinin geliştirilmesi ve darbeye karşı performansının belirlenmesi gibi alanlarda çok büyük avantajlar sağlamaktadır. Bütün bu özellikler sayesinde yüksek maliyetli prototip üretimine ve üretim sonrası uzun sürüş testlerine olan ihtiyaç ortadan kalkmıştır. Günümüzdeki araçların teknolojik karmaşıklığı dikkate alındığında, şirket tarafından kullanılan Sanal Gerçeklik ve Tasarım Stüdyosu, özellikle yeni modellerin süratle tasarlanması ve piyasaya sunulmasında büyük avantajlar ve rekabet gücü sağlamaktadır.

Siemens COMOS Walkinside Uygulaması

https://www.youtube.com/watch?v=19USyVRVW70

Siemens tarafından geliştirilen COMOS Walkinside, temel ve ayrıntılı mühendislik safhalarından edinilen üç boyutlu mühendislik verilerinin, ürünün tüm yaşam döngüsünde kullanılmasına olanak sağlamaktadır. Yüksek derecede karmaşık olan üretim tesis modelleri gerçekçi olarak üç boyutlu ortamda görülebilmektedir. Üretim tesisleri hakkında güncel bilgiler mühendislik ve izleme faaliyetlerinin yanı sıra operasyon ve eğitim maksadıyla da kullanılabilmektedir. Bakım ve ikmal faaliyetleri sanal ortamda planlanabilir, simüle edilebilir ve etkin bir şekilde uygulanabilir. COMOS Walkinside, üç boyutlu sanal gerçeklik modellerinin üretilmesi ve incelenmesi için uygun çözümler sağlamaktadır. Sistem iş sağlığı, güvenlik ve eğitim alanlarında da kullanıcılara büyük avantajlar sağlamaktadır. COMOS Walkinside Eğitim Simülatörünün sağladığı avantajlar aşağıda sıralanmıştır:

• Tamamen gerçeğine uygun olarak yaratılan sanal ortamlarda eğitim olanağı sağladığından kişisel güvenliği geliştirmek,
• Kolay, hızlı ve oyun benzeri bir ortamda benzersiz bir eğitim ortamı sağlamak,
• Timler arasında işbirliği ve interaktifliği geliştiren etkin bir eğitim sağlamak,
• Deneyimli personel yetersizliği için alternatif bir çözüm sağlamak,
• Petrol ve gaz endüstrisi gibi uzak ve tehlikeli çalışma ortamları için uygun bir ortam sağlamak,
• Gerçek üretim tesisi inşa edilmeden çok önce eğitime başlama imkânı sağlamak.

Fabrikaların Sayısal Geleceği

Üretim değişiyor. Yeni tasarım yöntemlerinin bulunması sadece ürünleri değil onları üreten fabrikaları da değiştirmektedir. Mühendisler giderek artan oranda üretim sürecine dâhil olmak, yeni nesil ürünler yapabilmek ve insan ile makinelerin birlikte nasıl daha iyi çalışabileceğini anlamak için sanal gerçeklik teknolojisini kullanmaktadırlar.

Sanal gerçeklik teknolojisinin üretim faaliyetlerinde yeni ve modern makine ve aletlerle bir araya gelmesi üretim sektöründe ‘‘Geleceğin Fabrikası’’ teriminin doğmasına neden olmuştur.  Bu değişimin önde gelen firmalarından bir tanesi olan Lockheed Martin firması ‘‘Digital Tapestry’’ isimli yeni stratejisine yeni sayısal tasarım ve üretim teknolojilerini entegre etmiştir.

Bir sanal yol bulucu şeklinde çalışan sistem ile üretimde harcanan zaman azaltılmış ve üretim sürecinin kesintisiz bir şekilde sürmesi sağlanmıştır. Firma Digital Tapestry adını verdiği sanal gerçeklik çözümünü özellikle uzay programlarında etkin bir şekilde kullanmaktadır.

Bu alanda Airbus firması da MiRA – Mixed Reality Application (Karışık Gerçeklik Uygulaması) olarak adlandırdığı, mühendislerin sanal ortamda yaratılan tam ölçekli üç boyutlu hava aracı gövdesi içerisine sistem ve komponentleri yerleştirerek doğru ve uygun durumda olduğunu kontrol edebildikleri bir çözüm kullanmaktadır.

Üretim Hattında Artırılmış Gerçeklik Uygulamaları

http://www.controleng.com/industry-news/more-news
/single-article/augmented-reality-enhances-plant-floor-view-productivity/046b6c90faf3a2189d76c9a26932b9a7.html

Birçok üretim tesisi ve fabrikada üretim hattındaki makinelerin çalışmasını kontrol eden ve bu işi yaparken çeşitli kaynak ve yöntemleri kullanarak, hata ve arızaları belirlemekle uğraşan mühendisler istihdam edilmektedir. Apple iOS uygulaması tarafından sağlanan üretim hattının bütününün artırılmış gerçeklik görüntüsü, üzerlerinde bulunan QR kodları sayesinde donanım ve süreçleri tanımlamakta ve ilgili süreç bilgilerini Apple iPad veya Apple iPhone üzerinde kullanıcıya sunmaktadır. Bütün verilerin gerçek zamanlı olarak bir merkezde toplanması sayesinde, üretim hattı mühendisleri zamanında ve uygun kararlar vererek üretim hattının verimli çalışmasını sağlamaktadırlar.

Sayısal Fabrika – Manufacturing Technology Centre, Coventry- İngiltere

http://www.siemens.co.uk/en/news_press/index/
news_archive/2014/uks-first-digital-factory-demonstrator-launched.htm

Birleşik Krallık’ta ilk sayısal fabrika gösterimi Coventry’de bulunan Manufacturing Technology Centre’de gerçekleştirilmiştir. Endüstri 4.0 devriminin İngiliz üretim sisteminde nasıl kullanılacağını göstermeyi hedefleyen fabrikada, sanal üç boyutlu fabrika ile fiziksel bir üretim hattı birlikte kullanılmıştır. Sayısal Fabrika veya Endüstri 4.0 devriminin sunumu Birleşik Krallık’ta yapılan ilk uygulamadır ve İngiltere’yi üretim alanında yürütülen küresel araştırma ve geliştirme faaliyetlerinin merkezi yapmayı hedeflemektedir.

Üç boyutlu sanal gerçeklik ortamı kullanıcılara, gerçek dünya makine modelleri ile interaktif olarak iletişim imkânı sağlamaktadır. Makineler kesintisiz üretim ortamını simüle etmekte ve akademi çevreleri, üreticiler ve ana paydaşların son teknoloji ürünü makineler kullanarak, verimlilik ile kaliteyi artıran ve enerjinin etkin kullanımını sağlayan inovatif çözümler geliştirmesini sağlamaktadır.

Herriot-Watt Üniversitesinde Yürütülen Akademik Çalışmalar

Akademik Bakış: Süreç Gelişiminde Sanal gerçekliğin Kullanılması – Edinburgh Heriot-Watt Üniversitesi Mühendislik Akademisi Dekanı Profesör James Ritchie, üniversite bünyesinde bulunan mühendislik grubunun sanal gerçeklik teknolojisi dâhil sayısal toollar üzerinde ve bu teknolojilerin mühendislere nasıl destek olabileceğini ortaya çıkarmak için çalıştığını ifade etmektedir. Prof. Ritchie, 1990’lı yıllarda sanal gerçekliğin sadece görüntü ve izlenecek adımlar yaratmak yerine, üretim süreçlerinde de yararlı bir şekilde kullanılabileceğini iddia ettiklerini ve o zamandan beri bu konu üzerinde çalıştıklarını ifade etmektedir.

Heriow-Watt Üniversitesinde yürütülen çalışmalarda, başa monteli görüntü sistemleri, interaktif duvar görüntüleri, dokunsal ve dokunsal olmayan cihazlar ve düz ekranlar kullanılarak sanal gerçeklik teknolojisinin birçok mühendislik uygulamalarında kullanılabileceği kanıtlanmıştır. Prof. Ritchie sürdürdükleri çalışmalar esnasında vardıkları en önemli sonuçlardan bir tanesinin, anlaşılabilir ve erişilebilir mühendislik bilgilerinin toplanması ve formüle edilmesinde, üzerinde çalıştıkları toolların nasıl kullanılacağını görmeleri ve sanal gerçeklik ortamının, mühendislik bilgilerinin derlenerek mühendislere aktarılabilen uygun bir araç olduğunu görmeleri olduğunu ifade etmektedir.

Sanal gerçeklik teknolojisinin her derde deva bir ilaç olmadığını ve hala en uygun kullanım şeklinin belirlenmesine ihtiyaç olduğunu vurgulayan Prof. Ritchie, numerik analiz etkileşimi gibi alanlarda hala doldurulması gereken boşluklar olduğunu açıklamaktadır.

http://www.imeche.org/news/news-article/academic-insight-using-virtual-reality-to-improve-processes

Prof. Ritchie, ‘‘Sanal gerçeklik teknolojisinin bazı formlarının Boeing, Rolls-Royce ve Jaguar firmaları tarafından kullanılmaya başlandığını, ama henüz bu teknolojinin kullanımının oldukça maliyetli olduğunu, gelecekte mühendislerin hayatını kolaylaştırmak maksadıyla; rafta hazır ve pratik uygulamalara ihtiyaç bulunduğunu ve bütün bunlar başarıldığında, bu sistemlerin gerçekten çok farklı görüneceklerini’’ ifade etmektedir.

Çeviren: Ercan Caner, Kara Harp Okulundan Elektrik ve Elektronik Mühendisliği lisans diplomasının yanı sıra, uçak ve helikopter lisanslarına sahiptir. Yüksek lisans derecesini Gazi Üniversitesi’nden Avrupa Birliği – Türkiye İlişkileri alanında alan Caner, halen Türkiye Hava Sahası Yönetimi alanında, Haliç Üniversitesi’nde doktora tez çalışmalarını sürdürmektedir. İnsansız Hava Araçları (2014) ve Taarruz Helikopterleri (2015) konulu makaleleri yayımlanmıştır. Çeşitli alanlardaki çeviri ve yazılarını sunsavunma.net ve academia.edu sitelerinde paylaşmaktadır. 36 yılı kapsayan TSK, BM ve NATO deneyimlerine sahiptir. İngilizce konuşan Caner Fransızca okuyabilmektedir.
E-mail: ercancaner@gmail.com @ercancaner1963