Sınırsız Enerji: Nükleer Füzyonda Yeni Rekor Kırıldı

Sınırsız Enerji: Nükleer Füzyonda Yeni Rekor Kırıldı

Ercan CANER, 1 Kasım 2016

NÜKLEER FÜZYONUN STABİLİZASYONU

Nükleer fizyon reaktörlerinin ne olduklarını anlamamızın üzerinden 50 yıl geçti, fakat istikrarlı nükleer füzyon yoluyla güneş enerjisinin oluşumuna benzer, ortaya çıkan aşırı sıcaklı ve gücü kontrol altına alabilecek bir sistem geliştirmek henüz başarılamamıştır.

İstikrarlı bir nükleer füzyon; plazma parçacık yoğunluğu, onun kontrol altında tutulabilme süresi ve belirli bir değere ulaşarak reaksiyonun devam etmesini sağlayan sıcaklıkla ilgilidir. Plazma aşırı derecede sıcak (30 milyon santigrat derece) olmalı ve yoğun basınç altında sabit bir hacmi muhafaza edebilmelidir. Plazmanın basıncını ayarlamak bu alanda yapılan araştırma ve çalışmalarda karşılaşılan en büyük zorluktur.

Şimdi, MIT Alcator C-Mod Tokamak füzyon reaktöründe çalışan bilim adamları sayesinde basıncın kontrol altında tutulabilmesine bir adım daha yaklaşılmıştır.

Ekip, tarihte ilk defa, reaktör içerisinde 35 milyon santigrat derece sıcaklıkta, iki atmosfer basınç üzerine çıkarak bir dünya rekoru kırmıştır. Rekor, 23 yıldır kullanılan ve yakında emekliye sevk edilecek olan Alcator C-Mod reaktörünün son çalıştırılmasında kırılmıştır.

Princeton Plazma Fizik Laboratuvarının eski yardımcı direktörü Dale Meade, Alcator C-Mod programında elde edilen başarının, insanlığı çalışan bir füzyon reaktörüne bir adım daha yaklaştırdığını ifade etmektedir.

Ulaşılan rekor seviyesindeki plazma basıncı, bu alanda yürütülen çalışmalarda, yüksek-manyetik-alan yönteminin pratik ve kullanılabilir füzyon enerjisi elde etme yolunda ne kadar doğru ve dikkat çekici bir yaklaşım olduğunu ispatlamıştır.

Millenium Falcon – Star Wars filminden

İçinde, ‘‘Star Wars’’ filmindeki Millenium Falcon benzeri bir koridor olan Alcator C-Mod, ‘‘tokamak’’ı[1] destekleyebilecek tek kompakt yüksek-manyetik-alan füzyon reaktörüdür. Tokamak aşırı ısınmış plazmayı, halka çöreği şeklindeki bir bölmede kontrol altında tutabilmektedir.

TEMİZ ENERJİ

Nükleer füzyon, temel olarak sınırsız, temiz, güvenli ve karbonsuz enerji üretimi için en büyük adaydır. Radyoaktif atık oluşturan nükleer fizyon reaktörlerinin aksine, füzyon yoluyla elde edilen nükleer enerji, gerçek anlamda yenilenebilir bir enerji kaynağıdır ve neredeyse hiç çevre kirliliğine neden olmamaktadır. Güç jeneratörlerinde nasıl kullanılacağı ise henüz bir araştırma konusu olmaya devam etmektedir.

Yüksek sıcaklıktaki plazmayı kontrol altında tutan Tokamak plazma tutucu sistemi

Rekor kıran araştırmanın sonuçları, Kyoto – Japonya’da 17 Ekim 2016 tarihinde düzenlenen, Uluslararası Atom Enerjisi Füzyon Enerji Konferansında, MIT çalışanı ve Alcator C-Mod ekibinin lideri olan Earl Marmar tarafından açıklanmıştır.

Çevirenin Notları: Alcator C-Mod ile ilgili video görüntülerine ve yazının orijinaline aşağıdaki linklerden erişebilirsiniz. Var olan hiç bir madde ile kontrol altına alınamayacak büyüklükteki sıcaklıkların, bir manyetik alan içerisinde kontrol edilebileceği, ilk kez Rus bilim adamları tarafından keşfedilmiştir. Temiz, çevre dostu ve sınırsız enerji elde etme alanında Rus bilim adamlarının yaptıkları çalışmaya başka bir yazıda değinilecektir.

https://youtu.be/nkMM61e8Ajw

http://futurism.com/mit-has-set-a-new-record-for-nuclear-fusion/

[1] Rusça’da  ‘‘toroidal odadaki manyetik sarmallar’’ anlamındaki sözcüklerin kısaltılmış halidir.