AB Liderler Zirvesi Öncesi Gerginlik

NATO Toplantısında Karşılıklı Ağır Suçlamalar

Üyeleri arasında bir süredir devam eden çatışma döneminin ardından, müttefikler arasında kaynaşmayı artırmayı hedefleyen, 01 Aralık 2020 tarihinde yapılan NATO toplantısında, Birleşik Devletler ve Türkiye birbirlerini ağır bir dille suçladılar…

Yazar: Meryem Hafidi, Atalayar, 02 Aralık 2020

Çeviren: Ercan Caner, Sun Savunma Net, 09 Aralık 2020

‘‘NATO Türkiye’den Kurtarılmalıdır’’ başlıklı makaleden alıntıdır. İllüstrasyon NATO’nun üye ülke Türkiye ile olan zor durumunu yansıtmaktadır. İllüstrasyon: Greg Groesch/The Washington Times.

NATO üyesi ülkelerin dışişleri bakanları, 01 Aralık 2020 günü; bir grup uzman tarafından organizasyonun siyasi boyutunu artırmayı esas alan rapora dayanarak, önümüzdeki on yıldaki sorunlara ittifakı hazırlamak ve modernize etmek maksadıyla alınması gereken tedbirleri müzakere etmiştir.

NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, İttifak Dışişleri Bakanları sanal toplantısının ilk gününün ardından yaptığı basın toplantısında; raporun NATO’nun başarılarının önemi ve vazgeçilmez bir ittifak olduğunun yanı sıra değişimi sürdürme ihtiyacını da vurguladığını ve şu anda yapılanın da tamamen bu olduğunu dile getirmiştir.

Eski Almanya Savunma Bakanı Thomas de Maizière ve eski Avrupa ABD Dışişleri Bakan Yardımcısı Aaron Wess Mitchell liderliğindeki bir grup uzman tarafından hazırlanan yeni raporun; Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un geçtiğimiz yıl Türkiye dâhil müttefikler arasındaki çatışmalardan şikâyet ederek ittifakın beyin ölümünün gerçekleştiğini iddia etmesi üzerine hazırlanması kararlaştırılmıştır.

Rapor, müttefikleri iyi tutum ilkelerine bağlı kalma konusunda uyarmakta ve bütün müttefikleri desteklemeye odaklanan bir demokratik direniş mükemmeliyet merkezi oluşturulmasının değerlendirmeye alınmasını önermektedir. Bu girişimin bir parçası olarak rapor, NATO’nun önümüzdeki on yılda, 2030’a kadar karşılaşacağı zorluklar ve NATO’nun değişim ihtiyacına dayanmaktadır.

Doğu Akdeniz’de doğal gaz arama çalışmalarını sonlandıran sismik araştırma gemisi Oruç Reis, önümüzdeki günlerde Yunanistan ve Kıbrıs Rum kesimiyle başlayacak olan görüşmeler öncesinde bir son dakika niyet göstergesi olarak limana geri dönmüştür. Bilindiği gibi Avrupa Birliği liderleri 11-12 Aralık 2020 günleri bir araya gelerek potansiyel yaptırımları müzakere edecektir.

Dokümanda bunların yanı sıra; Fransa veya Yunanistan ile Türkiye arasında bazı çatışmaların yaşandığı ve Donald Trump’ın başkanlığı döneminde Birleşik Devletlerin tek taraflı soyutlayıcı eylemlerinin öne çıktığı bir dönem sonrasında, müttefikler arasındaki bağlılığın yeniden güçlendirilmesi gerektiği de ifade etmektedir.

Bazı ittifak delegelerine göre; Türkiye aleyhine birçok üye ülke arasında yoğun suçlamaların yaşandığı toplantı video konferans yöntemiyle yapılmıştır. Gazeteci Jacopo Barigazzi’ye göre tartışmalar; Mike Pompeo’nun Ankara’yı, Akdeniz’de ittifak ortaklarıyla gerginliği tırmandırmak ve Kremlin’den Rus yapımı uçaksavar sistemleri satın almakla suçlamasıyla başlamıştır.

Türk diplomasisinin başındaki isim olan Mevlüt Çavuşoğlu; Pompeo’yu, Avrupalı müttefikleri Türkiye’ye karşı kışkırtmak, bölgesel çatışmalarda Yunanistan yanlısı bir tutum izlemek ve ABD yapımı Patriot uçaksavar füzelerini Ankara’ya satmayı reddetmekle suçlayarak yanıt vermiştir.

Yunanistan Dışişleri Bakanı Nikos Dendias da Mevlüt Çavuşoğlu’na verdiği cevapta, Yunanistan’ın tutumu maksimalist ise uluslararası hukukun da öyle olduğunu ifade etmiştir.

Aralarında; Ankara’nın tutumunu kınayan ve Türkiye, Rusya’nın saldırgan müdahaleciliğini taklit ettiği sürece bütünleşmenin imkânsız olduğunu ifade eden Fransa Dışişleri Bakanı Jean-Yves dâhil birkaç ittifak üyesi ülke Türkiye’ye karşı Pompeo’yu desteklemiştir.

ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo ve Türkiye Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu.

Diğer şeylerin yanı sıra Çavuşoğlu; ABD’yi Suriye’deki terörist organizasyonları desteklemekle suçlarken, Türkiye’nin IŞİD (İslami Devlet terör örgütü) ile savaştığını iddia etmiş ve ‘‘Türkiye’nin askeri desteğiyle Azerbaycan’ın kazandığı’’ Dağlık-Karabağ savaşında, ABD ve Fransa’nın Ermenistan’ı destekleyerek çatışmayı daha da şiddetlendirdiğini ileri sürmüştür.

NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg basın konferansı esnasında, Pompeo ile Çavuşoğlu arasındaki hararetli atışmalarla ilgili soruyu geçiştirmiş ve bunun yerine NATO mekanizmasının Atina ile Ankara arasındaki çatışmayı yatıştırdığına dikkat çekmiştir.

Gazeteci Jacopo Barigazzi’nin dikkat çektiği gibi; toplantının sonunda Türkiye’nin diğer 30 NATO üyesi tarafından neredeyse izole edildiği net bir şekilde ortaya çıkmıştır. Çavuşoğlu’nun NATO’nun Libya iç savaşında yer alması konusundaki talebi; Türkiye’yi Tripoli merkezli Ulusal Mutabakat Hükümetini (National Accord Government) desteklemek maksadıyla, silah ve paralı asker göndererek çatışmayı daha da kötüleştirmekle suçlayan diğer müttefiklerin tamamı tarafından reddedilmiştir.

Çevirenin Notları: Yazı aslına sadık kalınarak çevrilmiştir, orijinal metne aşağıdaki link üzerinden erişebilirsiniz.

Bilindiği gibi Türkiye, uzun bir süredir Yunanistan ile ön koşulsuz görüşmelere hazır olduğu mesajını vermektedir. Doğu Akdeniz’de Türkiye ile Yunanistan arasında yaşanan gerilimlerin de ele alınacağı AB Liderler Zirvesi öncesi Türkiye, Oruç Reis sismik araştırma gemisini Antalya Limanı’na geri çekmiştir.

Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanlığı’nın resmi Twitter hesabında yapılan açıklamada; Oruç Reis sismik araştırma gemisinin, 10 Ağustos 2020 tarihinde başladığı Demre sahasındaki iki boyutlu sismik araştırmalarını tamamladığı ve 10.955 km iki boyutlu sismik veri toplayan geminin Antalya Limanı’na döndüğü ifade edilmiştir.

https://atalayar.com/en/content/united-states-and-turkey-accuse-each-other-nato-meeting