Patlamamış Mühimmat Nedir?

Ercan Caner, Sun Savunma Net, 12 Temmuz 2020

Meksika’da meydana gelen havai fişek fabrikasındaki patlama sonrası gökten ateş yağmıştır. Foto: Jose Luis Tolentino / AFP 2020

Patlamamış mühimmat amacına uygun olarak fonksiyon göstermede başarısız olan her tür askeri cephane veya patlayıcı içeren mühimmattır. Donanma tarafından kullanılan deniz mayınları veya sualtı bombaları, kara kuvvetleri tarafından kullanılan havan mermileri, mayınlar, topçu mermileri veya el bombaları ve hava kuvvetleri tarafından kullanılan bombalar, roketler ve füzeler ile eğitim mermileri dâhil birçok tip cephane ve patlayıcılar amaçlarına uygun olarak çalışmadıklarında, yani patlamadıklarında PATLAMAMIŞ MÜHİMMAT olarak sınıflandırılırlar. Her tür patlayıcı mühimmat patlamış olsa da geride kalıntı patlayıcı veya kimyasal ajan bırakması durumunda da patlamamış mühimmat olarak kabul edilir. Bütün askeri cephaneler kullanıldıkları anda patlayacak şekilde tasarlanırlar,  fakat birçok nedenden ötürü bazen patlamayabilirler.

Mühimmatın Patlamaması Tehlikesiz Olduğu Anlamına Gelmez

Yerinden oynatıldıklarında (hareket ettirmek, yerden kaldırmak, kurcalanmak, tekmelemek, fırlatmak vb gibi) patlamamış mühimmatlar hiçbir uyarı işareti olmadan patlayabilirler.  Halk tarafından bulunan her türlü patlamamış mühimmata kesinlikle dokunulmamalıdır.

Mühimmatın şekil ve büyüklüğünün içerdiği potansiyel tehlikeyle hiçbir ilişkisi yoktur. Oldukça küçük mühimmat dahi patladıklarında insanları öldürebilir ve sakatlanmalarına neden olabilir. Mühimmatın yaşlandıkça çok daha hassas hale gelen kararsız ve güvenilmez bileşimler olduğu asla akıldan çıkarılmamalıdır.

Patlamamış Mühimmat Nerelerde Bulunur?

Patlamamış mühimmatı en çok askeri atış alanlarında bulunur. Atışlardan sonra patlamayan mühimmat uzmanlar tarafından imha edilseler de çeşitli nedenlerle atış alanlarında hâlâ patlamamış mühimmatlar kalabilir.

Patlamamış mühimmat temizleme teknolojisinin gelişmesine ve bu işi yapan özel firma sayısının oldukça artmasına rağmen patlamamış mühimmatı tespit etmek ve etkisiz hale getirmek çok maliyetli bir iştir.

Teknoloji ne kadar gelişmiş olursa olsun patlamamış mühimmat tespitinde kullanılan cihazlar asla yüzde yüz güvenilir değildirler.

Patlamamış Mühimmat Görüldüğünde Neler Yapılmalıdır?

• Patlamamış mühimmat gördüğünüzde durun ve kesinlikle yaklaşmayın.
• Patlamamış mühimmatı izole edin ve bulunduğu yeri, yaklaşmadan kaybetmeyecek şekilde işaretleyin.
• Başkalarının bölgeye girmesine kesinlikle izin vermeyin.
• Patlamamış mühimmatın yakınlarında asla akıllı telefon ve telsiz kullanmayın.
• Asla patlamamış mühimmata dokunmayın, yerinden oynatmayın veya kurcalamayın.
• Patlamamış mühimmatla aranızda en az 300 metre mesafe bırakın.
• Derhal yetkili makamlara ve/veya güvenlik güçlerine durumu bildirin.

Patlamamış mühimmata mutlaka uzmanlar gerekli işlemleri yapmalıdır. Örneğin James Fisher Marine Services (JFMS) adlı patlamamış mühimmat ile ilgili web sitesinde aşağıdaki özelliklerini öne çıkarmaktadır.

JFMS firması müşterilerine patlamamış mühimmatın tespit, tanımlanma ve deniz yaşamına en az zarar verecek şekilde ve emniyetli olarak imha edilmesinde müşterilerinin hizmetindedir. Patlamamış imha hizmetlerimiz aşağıda sunulmuştur:

• Patlamamış mühimmat risk danışmanlık hizmetleri,
• Deniz altında patlamamış mühimmat arama,
• Patlamamış mühimmatın tanımlanması ve incelenmesi,
• Deniz dibinin temizlenmesi,
• Acil durumlarda patlamamış mühimmat hizmetleri,
• Uzman dalgıç ekipleri,
• Deniz altındaki iri kayaların parçalanması,
• Patlamamış mühimmatın çıkarılması ve imha edilmesi.

JFMS firması 7/24 müşterilerinin hizmetinde olduğunu da ifade etmektedir. Patlamamış mühimmatın imha işlemleri kesinlikle bu alanda uzman firmalara bırakılmalıdır.