Committee to Protect Journalists (CPJ), 26 Ekim 2020
Ercan Caner, Sun Savunma Net, 27 Ekim 2020
Saniya Toiken 25 Ekim 2017 tarihinde Los Angeles kentinde düzenlenen Uluslararası Kadınlar Medya Vakfı 2017 Gazetecilik Cesaret Ödülü töreninde konuşmasını yaparken. Toiken protesto gösterilerini haberleştirirken Kazakistan polisinin saldırısına uğramıştır. Kaynak: Getty Images for International Women’s Media Foundation/AFP
New York– Kazak yetkililer gazeteci Saniya Toiken’e yapılan saldırı hakkında derhal ve derinliğine bir soruşturma yapmalı, failleri cezalandırmalı ve basın üyelerinin Kazakistan’da özgürce işlerini yapabilmelerini sağlamalıdır.
24 Ekim 2020 günü Kazak polis memurları, ABD Kongresi tarafından finanse edilen Radio Free Europe/Radio Liberty (Özgür Avrupa Radyosu) istasyonunun Kazakistan Radio Azattyq muhabiri Toiken’e, başkent Nur-Sultan’da düzenlenen barışçıl protesto gösterilerini haberleştirirken saldırmıştır.
Gazetecileri Koruma Komitesi (CPJ) Avrupa ve Orta Asya program koordinatörü Gulnoza olayla ilgili; ‘‘Kazak yetkililer derhal Saniya Toiken’e yapılan saldırıyı soruşturmalı ve sorumlulardan hesap sormalıdır. Toiken, halk için çok önemli bir haber yaparken birçok saldırılara maruz kalmıştır. Emniyet güçleri, saldırmak ve taciz etmek yerine onu ve diğer gazetecileri korumalıdır’’ açıklamasını yapmıştır.
Toiken, ülkenin başkenti Nur-Sultan’da siyasi tutukluları desteklemek maksadıyla düzenlenen ve eylemcilerin tutukluların ailelerine yardım için el yapımı ürünler sattıkları barışçıl bir protesto gösterisini haberleştirirken Kazak polisinin saldırısına uğramıştır. Gösterinin yapıldığı alana gelen polisler toplanmanın izinsiz olduğunu anons etmiş ve bazı göstericileri tutuklamıştır. Toiken polis şiddetini cep telefonu ile kayıt altına alırken polis tarafından yere yatırılmış, telefonuna el koyulmuş ve zorla bir polis aracına sürüklenmiştir. Toiken, polislere gazeteci olduğunu söyledikten sonra serbest bırakıldığını açıklamıştır.
Polisin saldırısı sonrası Toiken, doktorların kollarında ve bacaklarında saldırı izleri tespit edip kayıt altına aldıkları hastaneye götürülmüştür. Kazakistan Eşit Gazeteciler Federasyonu direktör vekili Nazira Darimbet, Facebook hesabında Toiken için düzenlenen tıbbi raporu paylaşmıştır. Toiken, Gazetecileri Koruma Komitesine verdiği demeçte kendisine saldıran polisler hakkında şikâyet dilekçesi doldurduğunu ifade etmiştir.
Kazak polisi 2019 Mart ayında da gazeteci Toiken’i ülkenin güneybatısındaki Zhanaozen kentinde daha iyi iş fırsatları için düzenlenen bir gösteride eylemcilerle röportaj yaptığı için tutuklamıştır. Gazeteci bir gece gözaltında tutulmuş ve polisin emirlerine karşı gelmekten suçlu bulunarak 50,500 Kazakistan Tengesi (134 ABD Doları) para cezasına mahkûm edilmiştir. Toiken suçlamaları reddetmiş ve kendisine yapılanların siyasi maksatlı olduğunu ve haber yapmasının engellenmek istendiğini ifade etmiştir.
Gazetecileri Koruma Komitesi, yorum yapması için Kazakistan İçişleri Bakanlığına bir elektronik posta mesajı göndermiş, ancak bir yanıt alamamıştır.