Rusya’nın Uydusavar Füze Denemesi

Birleşik Devletler, 15 Kasım 2021 tarihinde kendi uydularından bir tanesini DA-SAT füze sistemiyle imha eden Rusya Federasyonu’nu şiddetle kınamıştır.

Ercan Caner, Sun Savunma Net, 16 Kasım 2021

Rus Soyuz 2.1V roket fırlatma rampası, yörüngedeki diğer uyduları izleme kabiliyeti olan gizli bir askeri uyduyu uzaya gönderirken, Plasetsk Cosmodrome, 25 Kasım 2019. Fotoğraf: Roscosmos.

Birleşik Devletler, direkt yükseliş teknoloji kullandığı ilk uydu imha denemelerini 1950’li yıllarda gerçekleştirmiştir. ABD’nin yaptığı denemeler başarısız olduğundan ve hedeflerini vuramadığından, geride bırakılan atık ve çöpler açısından hiç birisi zararlı olmamıştır.

Birleşik Devletler ilk başarılı testini 1985 yılında gerçekleştirmiş ve geride yüzlerce uzay atığı bırakan bir Amerikan Solwind uydusunu imha etmiştir. Bu teste gösterilen tepkilerin ardından Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği (SSCB) ve ABD bu tür testleri yasaklayan yasalar çıkarmıştır. Ancak SSCB’nin ABD uydularını tehdit eden lazer teknolojisi geliştirdiği yönündeki istihbarat bilgileri sonucu ABD 1988 yılında uydusavar füze denemeleri üzerindeki yasağı kaldırmıştır.

ABD’nin bir MIRACL (Mid-infrared Advanced Chemical Laser) füzesi geliştirdiği ve 1997 yılında kendi uydularından bir tanesine karşı kullandığı bilinmektedir ve bu denemenin test sonuçları açıklanmamıştır.

USS Lake Erie, Operation Burnt Frost kapsamında SM-3 (Standard Missile-3) modeli füzeyi ateşlerken, 20 Şubat 2008. Operasyon sonucu potansiyel olarak zararlı ve artık kullanılmayan 5.000 pound ağırlığındaki bir ABD keşif uydusu başarıyla imha edilmiştir. Fotoğraf: DOD.

ABD, 2008 yılında, artık işe yaramayan kendi uydularından bir tanesini modifiye edilmiş bir füze ile vurmayı başarmıştır. Operation Burnt Frost adı verilen bu testin ardından alçak yörüngede yüzlerce uzay atığı oluşmuştur. Bazı çevreler ABD’nin bu testi; Çin Halk Cumhuriyeti’nin 2007 yılında gerçekleştirdiği başarılı testin ardından kendi imkân ve kabiliyetlerini göstermek maksadıyla gerçekleştirdiğini ileri sürmüştür. ABD, bu testi gerçekleştirme nedeninin; uydu yakıt tanklarında bulunan ve insanlık için tehlikeli olan çok büyük miktardaki hidrazini yok etmek olduğunu ileri sürmüştür. Bu test, ABD’nin uydu imhası gerçekleştirdiği son test olmuştur.

Rusya Federasyonu’nu 15 Kasım 2021 tarihinde bir DA-SAT füzesiyle kendi uydularından bir tanesini imha etmesinin ardından Birleşik Devletler Dışişleri Bakanı Antony J. Blinken tarafından yayımlanan kınama mesajı aşağıdadır:

Rusya Federasyonu, 15 Kasım 2021 tarihinde kendi uydularından bir tanesine karşı zararlı bir DA-SAT (Direct-Ascent Anti-Satellite Missile – Direkt Yükselen Uydusavar Füze) füze saldırı testini pervasızca gerçekleştirmiştir.

Bu test şu ana kadar 1.500 izlenebilir yörünge atığı oluşturmuştur ve daha yüz binlerce daha küçük atık oluşturma potansiyeli bulunmaktadır. Bu tehlikeli ve sorumsuz testin ardından oluşan atıklar; ulusumuzun güvenlik, ekonomik ve bilimsel çıkarları için çok büyük önemi olan uydularımızı ve diğer uzay cisimlerimizi önümüzdeki onlarca yıl tehdit edecektir. Ayrıca, Uluslararası Uzay İstasyonu ve diğer insanlı uzay uçuş faaliyetlerinde görev alan astronot ve kozmonotların maruz kalabilecekleri riskleri önemli ölçüde artıracaktır. Uzayı barışçıl amaçlarla keşfetmek ve kullanmak isteyen bütün aktörlerin güvenlik ve emniyeti bu sorumsuz ve pervasız test sonucu tehlike altındadır.

15 Kasım 2021 tarihinde gerçekleştirilen bu pervasız ve sorumsuz davranış, Rusya’nın, uzayın silahlandırılmasına karşı olduğu yönündeki iddialarına rağmen, uzayın uzun vadeli sürdürülebilirliğini ve bütün ulusların uzayın keşfi ve kullanımını tehlikeye atmaya ne kadar istekli olduğunu açıkça ortaya koymaktadır.

Birleşik Devletler, bu sorumsuz eyleme karşı müttefikleri ve ortaklarıyla birlikte hareket edecektir. Uzaya araç gönderen ve sorumluluk duygusuyla hareket eden bütün ulusları, sorumlu tutum normları geliştirme çabalarında bize katılmaya ve Rusya tarafından gerçekleştirilenler gibi tehlikeli ve sorumsuz zararlı testler yapmaktan kaçınmaya davet ediyoruz.