140 Karakterle Dünya Değiştirilebilir?

Siz kimden, neden korkuyorsunuz?

Depremzedelerin ihtiyaçlarının duyurulması için iletişim kurmak bu kadar hayati bir öneme sahipken; nasıl olur da bir kısıtlama getirisiniz? Bu nasıl bir kötülüktür? Nasıl bir vicdansızlıktır? Siz kimden, neden korkuyorsunuz? Yazıklar olsun! İYİ Parti Genel Başkanı Meral Akşener

Ercan Caner, Sun Savunma Net, 09 Şubat 2023

Twitter acil durumlar ve felaketlerde ana iletişim araçlarından bir tanesidir. Felaketler esnasında; erken uyarı, bilginin süratle yayılması, risk iletişimi, kamuoyu duyarlılığının geliştirilmesi, insanların seslerinin duyurulması, süratli değerlendirme, coğrafik analiz, yardım kuruluşlarını yönlendirme, yardım ve hayat kurtarma gibi büyük faydalar sağlar.

Bütün doğal afetler ve felaketler doğaları gereği karmaşıktır. Saniyeler içinde insanların hayatları değişir ve çok büyük fiziksel, duygusal ve sosyal hasarlara neden olurlar. Böyle durumlarda iletişim, felaket yönetiminin bütün safhalarında çok kritik bir öneme sahiptir. Teknolojinin gelişimi bize diğer insanlarla süratli ve interaktif bir iletişim imkânı sağlamıştır. Facebook ve Twitter gibi sosyal medya araçları dünyanın her yerinde afet yönetiminde kritik bir rol oynamakta ve en güvenilir bilgi kaynağı olarak kabul görmektedir.

Hükümetler ve afet yönetimleri, önleme, afetlere hazırlık, müdahale ve kurtarma safhalarında Twitter kullanımı için planlar yapmalıdır. Afetler esnasında Twitter kullanımı bilinç düzeyini artırır ve kriz yönetimini kolaylaştırırken, insanları gönüllü olarak yardım etmeleri konusunda da cesaretlendirir.

Olayların içinde olan ve yaşayanların verdikleri bilgiler ile paylaştıkları fotoğraflar ve video görüntüleri; afet ekipleri, insani yardım örgütleri ve kolluk kuvvetlerine ilk elden, güvenilir, çok faydalı ve değerli bilgiler ve etkin bir müdahale imkânı sağlar.

Afet bölgesindekilerin paylaştıkları fotoğraflar acil kurtarma ekiplerinin öncelikle nerelere planlanacağı konusunda çok faydalı bilgiler sağlayabilir. Solda Adapazarı, sağda ise Kahramanmaraş depreminde yıkılan binaların fotoğrafları

Sosyal medyanın acil durumlara müdahalede etkin bir araç olarak kullanılma potansiyeli ilk kez 2005 yılında meydana gelen Hurricane Katrina felaketi esnasında anlaşılmıştır. Günlerce ve hatta haftalarca yardıma muhtaç insanlara insani yardım sosyal medya üzerinden yapılan koordinasyon sayesinde gerçekleştirilmiştir. San Fransisko Üniversitesi sosyal medyayı ‘‘gelecek nesil afet tepki sistemi’’ olarak nitelendirilmiştir.

Afet bölgesindekilerin paylaştıkları fotoğraflar acil kurtarma ekiplerinin öncelikle nerelere planlanacağı konusunda çok faydalı bilgiler sağlayabilir. Solda Bartın sel felaketi, sağda ise Muğla orman yangınından görüntüler.

Mevcut sosyal medya kanalları arasında Twitter en iyi ve en etkin sosyal medya platformu olarak öne çıkmıştır. Twitter sosyal medya platformunun diğerlerine nazaran üstünlüğü anlık etkileşim sağlaması ve kısa olmasından kaynaklanmaktadır. Ayrıca ‘‘Hashtag’’ kullanım özelliği de belirli bir etkinliğin içerik akışını ve acil durum bilgilerinin kitle kaynaklı takip edilmesini de kolaylaştırmaktadır.

Tōhoku Depremi ve Tsunamisi

Japonya’yı vuran 11 Mart 2011 tarihli Tōhoku depremi ve tsunamisinin ardından doktorlar hayatta kalanlara ulaşmak için büyük çaba harcamaktadır. Telefon hatları kopmuştur, ancak İnternet erişimi sağlanabilmektedir. Ve Twitter, tıbbi personel ile yüzlerce kronik hasta arasında ana iletişim kanalı olur. İlaç ve tıbbi tedaviye gerek duyan hastalara özellikle afetin ilk safhalarında ulaşılır ve hayatta kalmaları sağlanır.

Haiti Depremi

12 Ocak 2010 tarihinde Haiti’yi vuran 7.0 büyüklüğündeki depremin ardından Sınır Tanımayan Doktorlar (MSF – Médecins Sans Frontières)  bir ekiple yola çıkar. Ancak uçak Haiti hava meydanlarındaki faaliyetleri yöneten ABD askeri yetkililerinden iniş izni alamaz. Sınır Tanımayan Doktorlar İletişim Direktörü Jason Cone süratle kamuoyunu uçağın durumu hakkında bilgilendiren bir basın açıklaması yayınlar ve bir dizi Twitter mesajı gönderir. Ödüllü gazeteci Ann Curry atılan mesajları görür ve Pentagon ile temasa geçer ve uçağa iniş izni verilir.

Twitter Sosyal Medya Platformunun Diğer Faydaları

Tarihi Mesaj

Amerikalı öğrenci James Karl Buck yüksek lisans tezi için Mısır’da bir fotoğrafçılık projesinde çalışmaktadır. Buck, Mısır’da düşük ücretler ve artan gıda fiyatlarını protesto eden hükümet karşıtı Arap Baharı görüntülerini fotoğraflarken güvenlik güçleri tarafından tutuklanır. Şanslıdır, çünkü onu tutuklayanlar cep telefonuna el koymayı unutmuştur. James, 611 takipçisinin gorebileceği, Twitter tarihinin en kısa ve en unutulmaz mesajlarından bir tanesinini atar:

‘‘Tutuklandım.’’

Berkeley College’ten sınıf arkadaşları mesajı görür ve derhal okul müdürünü haberdar eder. Müdür, Kahire’deki Amerikan konsolosluğuna ulaşır ve birkaç saat içinde serbest bırakılan James Buck aşağıdaki Twitter mesajını paylaşır;

‘‘Özgürüm.’’

İntiharın Engellenmesi

Demi Moore, Nisan 2009’da, gece saat 03:00’te Sandieguy isimli bir Twitter kullanıcısından, bıçakla kolunu keserek intihar edeceğini yazan bir Twitter mesajı alır. Saniyeler sonra Sandieguy; ‘‘elveda, şimdi kendimi öldüreceğim’’ yazan başka bir mesaj gönderir.

Demi Moore, ‘‘umarım şaka yapıyorsundur’’ yanıtıyla mesajı paylaşır. Mesajları okuyan diğer kullanıcılar ise derhal San Jose Polis Merkezini arar ve onları durumdan haberdar eder. Polis süratle olaya müdahale eder ve ismi açıklanmayan kadının hayatını kurtarır.

San Jose Polis Merkezi Kamu Bilgilendirme Memuru Jermaine Thomas, olay sonrası yaptığı açıklamada; çok sayıda Twitter kullanıcısının polis merkezini arayarak mesaj hakkında bilgi verdiğini ifade etmiştir.

Demi Moore olay sonrası ABCNews’in olaya dâhil olup olmadığıyla ilgili sorusuna; ‘‘Anladığım kadarıyla olay şaka değilmiş ve kollektif gayretlerle gereken yapılmış’’ şeklinde yanıt vermiştir.

İdam Mahkûmunun Yeniden Yargılanması

Cinayet zanlısı Erickson Dimas-Martinez’in idam kararı, jüri üyelerinden bir tanesinin dava esnasında Twitter mesajları atması nedeniyle Yüksek Mahkeme tarafından iptal edilmiştir.

Oysa yargıç jüri üyelerini, İnternet ortamında davayla ilgili herhangi bir şey paylaşmamaları ve kimseyle iletişim kurmamaları konusunda uyarmıştır. Yeniden yargılanmasına karar verilen ve ilk yargılama sonucu ölüm cezasına çarptırıldığından pabucun oldukça pahalı olduğunu gören katil Martinez ikinci kez cinayetten yargılanmaktan ve yeniden idam cezasına çarptırılmaktan korktuğundan suçunu itiraf etmiş ve cinayet ve soygundan iki kez ömür boyu hapis cezasına çarptırılmıştır.

Bu olayda Twitter sosyal medya paltformu, dikkatsiz jüri üyesi nedeniyle, dolaylı da olsa katil Erickson Dimas-Martinez’in zehirli iğne ile idam edilmesine engel olmuştur. Katil Martinez, 2010 yılında 17 yaşındaki Derrick Jefferson’u başına iki el ateş ederek öldürmüştür.

Tunus Twitter Devrimi

Ülkeyi 24 yıldır demir yumrukla yöneten Tunus Cumhurbaşkanı Zine el-Abidine Ben Ali, yanında eşi ve iki çocuğu ile birlikte, 14 Ocak 2011 günü bir uçağa biner. Ülkesinden kaçmakta ve Malta üzerinden Suudi Arabistan’a gitmektedir. Malta’dan iniş izni isteyen uçağa iniş izni verilmez Tunuslu seyyar satıcı Tarık el-Tayyib Muhammed Buazizi, 17  Aralık 2010 tarihinde kendisini yakarak intihar girişiminde bulunmuş ve 04 Ocak 2011 tarihinde hayatını kaybetmiştir.

Arap Baharı, sokak satıcısı Muhammed Buazizi’nin arabasına uygulanan sınırlamaları protesto etmek maksadıyla kendisini ateşe vermesiyle başlamış ve onun kendisini feda etmesi, söndürülmesi güç bir ateş gibi hızla yayılmış ve 2010 yılı Aralık ayında yaygın sokak gösterilerinin başlamasına neden olmuştur.

Tunuslu ve yabancı tıbbi yardım ekipleri, barışı koruma ekipleri ve sivil gönüllü grupları isyan boyunca çeşitli ihtiyaçları iletmek için Twitter sosyal medya platformunu kullanmış ve Cumhurbaşkanı Zine el-Abidine Ben Ali’nin kaçışının ardından Tunus kaynaklı yüzbinlerce Twitter mesajı atılmıştır.

Protestocular eylemler esnasında Twitter üzerinden haberleşmiş ve örneğin keskin nişancıların yerlerini birbirleriyle paylaşmıştır. Kaçak el-Abidine Ben Ali ülkeyi terk edene kadar düzenlenen protesto gösterilerinde Birleşmiş Milletler’in tahminine göre 300 Tunuslu hayatlarını kaybetmiştir (Tunus hükümeti Mart 2021’de yaptığı resmi açıklamada, 129 kişinin öldüğünü, 634 kişinin de yaralandığını açıklamıştır).