SOĞUK VE DAĞLIK ARAZİDE ASKERÎ OPERASYONLAR

Geçmişinden ders almayan bir millet yok olmaya mahkûmdur. Türkiye Cumhuriyeti Kurucusu Gazi Mareşal Mustafa Kemal ATATÜRK

Ercan Caner, Sun Savunma Net, 19 Şubat 2024

‘‘Soğuk ve Dağlık Arazide Askerî Operasyonlar’’ başlıklı bu yazı; NATO Soğuk Hava Operasyonları Mükemmeliyet Merkezi ve çeşitli açık kaynaklardan faydalanılarak hazırlanan bir eğitim ve öğretim dokümanıdır. ‘‘Soğuk ve Dağlık Arazide Askerî Operasyonlar’’ başlıklı yazıda incelenen konular aşağıdadır:

• Kış Savaşı,
• Liderlik, Kontrol Fonksiyonları ve Emniyet,
• Soğuk Hava Yaralanmaları,
• Soğuktan Korunma Esasları,
• Çığ Teorisi ve
• Çığ Arama & Kurtarma

Kış Harekâtı

Kış Harekâtı başlıklı bölümde soğuk ve yüksek irtifada icra edilen her türlü askerî operasyonlarda dikkat edilmesi gereken hususlar incelenmiş; askerlerin fiziksel durumu, giyim ve kuşamları ve eğitimin önemi vurgulanmıştır. Askerlere dershane ortamında kazandırılacak bilgilere ilave olarak, kış aylarında Uludağ Kayak Merkezi, Erciyes Kayak Merkezi, Palandöken Kayak Merkezi, Elmadağ Kayak Merkezi ve Ilgaz Kayak Merkezi’nde görev başı eğitimleri verilmeli ve askerler görev yapacakları bölgelere gitmeden önce fiziksel olarak ve ruhen hazırlanmalıdır.

Silahlı Kuvvetler bünyesinde bulunan Kış Eğitim Merkezleri’nin yetersiz kalması durumunda, yine kış aylarında; Sarıkamış, Kartalkaya, Kartepe, Saklıkent, Bozdağ, Davraz ve Ergan Dağı kayak merkezlerinden de istifade edilmelidir.

Jack Nicholson, ‘‘The Shining’’ filminden. Warner Bros

Liderlik Kontrol Fonksiyonları ve Emniyet

Bu bölümde; her ne kadar liderlik ilkeleri hava koşullarından etkilenmese de soğuk ve dağlık arazide icra edilen operasyonlarda liderin fonksiyonlarının çok fazla olduğu ve sadece düşmanla değil olumsuz hava ve arazi şartlarıyla da mücadelenin gerekli olduğu vurgulanmaktadır.

Pozitif liderlik ve doğru tutum ile askerî liderleri bekleyen zorlu ve ilginç problemlerin anlatıldıldğı bu bölümde, komutanların yapması gerekenler, kontrol fonksiyonları ve emniyet konnularında bilgiler verilmektedir.

Soğuk Hava Yaralanmaları

Tarih boyunca, soğuk kaynaklı yaralanmaların en çoğu ve ünlüleri muharebe sahalarında askerî faaliyetlerin icrası sırasında meydana gelmiştir. Hannibal, 46.000 kişilik ordusunun yarısını Pyrenean Alpleri’ni geçerken don ve hipotermi nedeniyle kaybetmiştir.

Bu bölümde; başta hipotermi ve ve soğuk yanıkları olmak üzere soğuk hava yaralanmaları, etki eden faktörler ve tedavi yöntemleri konularında bilgi verilmektedir.

Soğuktan Korunma Esasları

Yazının bu bölümünde insan vücudunun nasıl ve neden ısı kaybettiği, giyinme prensipleri ile özellikle baş, eller ve ayakların korunması konusunda ayrıntılı bilgiler verilmektedir.

Bahçesaray Çığ Faciası – 06 Şubat 2020

Çığ Teorisi

Çok iyi eğitilmiş ve uygun donanıma sahip askerlerin dahi soğuk hava koşullarında hayatta kalamadıkları görülmüştür. Bunun tek nedeni ise bu askerlerin yaşama isteğinden yoksun olmalarıdır. Aksine, daha az eğitimli ve donanımlı askerler, güçlü yaşama arzuları nedeniyle hayatta kalmayı başarmıştır. Çığ Teorisi başlığı altında çığ tanımı ve nasıl oluştuğu, çığ türleri, çığı tetikleyen faktörler, kurtarma operasyonları ve ilkyardım ve tahliye konuları incelenmiştir.

Çığ Arama & Kurtarma

PowerPoint sunusu olarak bu bölümde eğitim öneri ve ipuçları ile çığda hayatta kalma şansları, arama ve kurtarma donanımı, kar altındaki kurbanın hava cebi oluşturma ve yüzeyin hangi yönde olduğunu belirlemek başta olmak üzere hareket tarzları hakkında ayrıntılı bilgiler verilmiştir. Ayrıca çeşitli arama ve kurtarma teknikleri ile yapılması ve yapılmaması gereken husular da ayrıntılı olarak sunuma dâhil edilmiştir.

Eğitim ve öğretim maksadıyla kullanımı kolaylaştırmak maksadıyla; yukarıdaki konular PowerPoint sunumu olarak hazırlanmıştır. Dileyen okurlar, Ercan Caner ile temasa geçerek sunumların PowerPoint versiyonunu talep edebilirler.

Yazı kapsamına ayrıca, aşağıda başlıkları verilen altı adet Örnek Olay eklenmiştir. Örnek olayların eklenme nedeni eğitim ve öğretim maksatlı kullanmak isteyen okurlara ayrıntılı bilgiler sunmaktır.

• Soğuk İklim Koşullarında Askerîn Performansı,
• Nokta Operasyonları,
• Kanada Topçusu Sarp Dağ Geçitlerinde Kar Yığınlarına Mermi Yağdırıyor,
• Aldatma ve Sızma harekâtı,
• Pusu ve baskında Hareket Tarzları ve
• Görmeç Faciası – Şehitlerin Anısına.

Aşırı soğuk ortamda, yerli ve milli soğuk iklim elbiseleri içinde sabah sporu yapan Hintli askerler. Kaynaklara göre Hindistan Silahlı Kuvvetleri, Siachen ve Doğu Ladakh bölgelerinde görevlendireceği askerler için bu elbiselerden 60.000 adedini sürekli envanterinde tutmaktadır (PTI file photo).

Örnek Olay – I Soğuk İklim Koşullarında Askerin Sağlık ve Performansı

Bu örnek olayın yazıya dâhil edilme nedeni; Siachen Buzulu’nda görev yapan Hindistan Ordusu yaklaşımını ortaya koymak ve uygun tedbirler alındığında ve akıllı yaklaşımlar ile askerin her türlü hava ve arazi şartlarında başarılı bir şekilde görev yapabileceğini göstermektir.

Örnek Olay – II Nokta Operasyonları

Kurt dumanlı havayı sever. Soğuk iklim ve kötü hava koşullarında uzun süre ve rotasyona tabi tutulmadan görev yapan askerlerde; bıkkınlık, yılgınlık ve boşvermişlik gibi olumsuz davranışların görülmesi kaçınılmazdır. Bu koşullar düşmanın nokta operasyonları için ideal şartlar yaratır.

Örnek Olay – III Kanada Topçusu Sarp Dağ geçitlerinde Kar Yığınlarına Mermi Yağdırıyor

Türkiye bir çığ ülkesidir. Ve çığ ile mücadelede en önemli yöntemlerden bir tanesi tehlikye ve risk yaratmadan önce kar yığınlarına karadan ve havadan çeşitli yöntemlerle müdahale etmektir.

Rogers Geçidinde oluşan kar yığınına 105 mm çaplı Howitzer topu ile atış yapan Kanada Ordusunun Kar Askerleri. 2011

Örnek Olay – IV Aldatma ve Sızma Harekâtı

Kötü hava şartları düşmana aldatma ve sızma harekâtı için ideal fırsatlar sunar. Yazının bu bölümünde başarılı aldatma ve sızma operasyonlarından örnekler verilerek sü’nün yani askerin uyuduğu ancak düşmanın asla uyumadığı vurgulanmıştır.

Örnek Olay – V Pusu ve Baskında Hareket Tarzları

Muharebede dost unsurların başına gelebilecek en kötü senaryolardan bir tanesi pusuya düşmektir. Pusu, düşman tarafından beklenmeyen bir yer ve zamanda uygulanan bir taarruz manevrasıdır ve hazırlıksız yakalanan dost kuvvetler üzerinde fiziksel ve ruhsal oldukça yıkıcı etkileri olabilir.

Örnek Olay – VI Görmeç Faciası – Şehitlerin Anısına

Türkiye bir çığ ülkesidir ve tedbir alınmadığı sürece askerler ve vatandaşlar hayatlarını keybetmeye devam edecektir. Yazının bu bölümünde 1992 yılında meydana gelen Görmeç çığ faciası ve Şehit Komando Asteğmen Ömer Zeki Varan’ın annesine yazdığı mektup paylaşılarak bir durumsal farkındalık yaratılması hedeflenmiştir.

Türkiye; bir çığ ülkesi olmasının yanı sıra, deprem, maden faciaları, toprak kaymaları, sel ve orman yangınları gibi birçok felaketin sık olarak yaşandığı bir ülkedir.

Bu felaketlerin tamamı akılcı yaklaşımlarla önlenebilecek olaylardır. Can ve mal kayıplarının önlenmesi maksadıyla, bu yazı ve Sun Savunma Net Sitesi’nde paylaşılan; ‘‘Kömür Madeni Güvenliğinin Anlaşılması ve Geliştirilmesinde Kömür Madeni Risk Ağının Kullanılması’’, ‘‘Orman yangınlarıyla Havadan Mücadele Esasları & Türkiye’nin Yaklaşımı ne Olmalıdır?’’, ‘‘Orman Yangınları ile Mücadele’’, ‘‘Barajlarda Güvenlik, Acil  Durum Eylem Planları ve Su Alarm Sistemleri’’, ‘‘Afetlere Müdahalede Sivil-Asker İşbirliği’’, ‘‘Askerî Sağlık Sistemi Neden Gerekli?’’, ‘‘Sivil-Asker İlişkileri ve Askerî Kabiliyetler’’ ve ‘‘Hava Aracı Kurtarma ve Yangınla Mücadele’’ başlıklı yazıların da okunması ve tedbir alınması dileklerimle…

Eğitim ve öğretim dokümanını PDF formatında okuyabilirsimiz.