İsrail-BAE Barış Anlaşması

Suudi Arabistan ve İran da

Katılacak mı?

Ercan Caner, Sun Savunma Net, 23 Ağustos 2020

ABD Başkanı Donald Trump, İsrail-BAE barış anlaşması hakkında Beyaz Ev Oval Ofiste konuşma yaparken. Kaynak: AP

Birleşik Devletler Başkanı Donald Trump, Çarşamba günü yaptığı bir açıklamada; Suudi Arabistan ve İran’ın da İsrail ile Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) arasında yapılan barış anlaşmasına katılmalarını ümit ettiğini açıklamıştır.

İsrail ve BAE, geçtiğimiz hafta yaptıkları ortak açıklamada; ABD sponsorluğundaki bir anlaşma ile aralarındaki ilişkiyi normalleştirdiklerini açıklamıştır. Bu anlaşma ile Mısır ve Ürdün’den sonra İsrail ile ilişkilerini normalleştiren üçüncü ülke BAE olmuştur.

Beyaz Ev’de düzenlenen basın konferansında bir gazetecinin ‘‘Suudi Arabistan’ın da anlaşmaya katılmasını bekliyor musunuz?’’ sorusuna olumlu yanıt veren Trump, birçok ülkenin de anlaşmaya dâhil olacağını ve nihayetinde İran’ın da katılmak zorunda kalacağını ifade etmiştir.

Beyaz Ev üst düzey danışmanlarından Başkan Trump’ın damadı Jared Kushner de geçen hafta yaptığı açıklamada Suudi Arabistan’ın önünde sonunda kaçınılmaz olarak İsrail ile ilişkileri normalleştireceğini ifade etmiştir.

Trump yönetiminin tartışmalı Orta Doğu barış planının mimarı damat Kushner açıklamasında; diğer ülkelerin de İsrail ile ilişkilerin normalleştirilmesinde oldukça istekli olduğunu ve bu durumun kaçınılmaz olarak Suudi Arabistan ve İsrail devletlerinin önünde sonunda aralarındaki ilişkileri normalleştirmesine ve birlikte çok güzel şeyler yapmalarına imkân sağlayacağına inandığını dile getirmiştir.

Gelişmeler akıllara Veliaht Prens Mohammed bin Salman’ın 2018 yılında Yahudi organizasyonlarına yaptığı açıklamayı getirmiştir. Salman; Filistin liderliğinin son birkaç on yıldır bütün barış önerilerini reddederek fırsatları birbiri arkasına kaçırdığını dile getirmiştir. Mohammed Bin Salman; ‘‘Filistinlilerin önerileri kabul ederek görüşme masasına oturmayı kabul etme ya da çenelerini kapatarak sızlanmayı kesme zamanı geldi’’ ifadelerini kullanmıştır.

‘‘Trump bir köpektir’’ diyen Mahmoud Abbas

Bu arada Suudi Krallığı da İsrail ile BAE arasındaki anlaşma hakkında sessizliğini bozmuş ve Suudi Arabistan Dışişleri Bakanı Faisal bin Farhan Berlin ziyareti esnasında gazetecilere yaptığı açıklamada İsrail ile ilişkilerin normalleştirilmesi için Filistin ile barışın uluslararası anlaşmalara göre yapılmasının ön şart olduğunu dile getirmiştir.

İran ise İsrail ile BAE arasında varılan anlaşmayı şiddetle eleştirmiştir. Devrim Muhafızları tarafından yapılan açıklamada İsrail ile yapılan anlaşmanın utanç verici olduğu ve BAE hükümetine tehlikeli bir geleceğe mal olacağı ifade edilmiştir.

İran Cumhurbaşkanı Hassan Rouhani de Cumartesi günü yaptığı bir televizyon konuşmasında Birleşik Arap Emirlikleri’nin İsrail ile ilişkileri normalleştirerek çok büyük bir hata yaptığını ifade etmiştir.

İsrail ile ilişkileri normalleştirmesi beklenen sıradaki ülkelerin Bahreyn ve Umman oldukları tahmin edilmektedir. Her iki ülke yetkililerinin, İsrail-BAE anlaşmasına benzer bir anlaşma için görüşmeleri sürdürmektedir.

Filistin Otoritesi Devlet Başkanı Mahmoud Abbas ise 2020 Ocak ayında yaptığı bir açıklamada; Başkan Trump’ın Asrın Anlaşması olarak nitelendirdiği damat Kushner’in mimarı olduğu Orta Doğu barış planı için ‘‘Trump bir köpektir ve bir köpek çocuğudur’’ ifadelerini kullanmıştır.