ABD Hukuk Sisteminde Skandal

Trump, İstifa Etmemekte Direnen Savcıyı Görevden Aldı

Birleşik Devletler adalet bakanı tarafından görevinden alınmak istenen, Trump bağlantılı birçok soruşturmayı yürüten Manhattan Savcısı Geoffrey Berman görevinden ayrılmayı reddediyor.

Yazarlar: Benjamin Weiser, William K. Rashbaum, Nicole Hong, Maggie Haberman ve Katie Benner, The New York Times, 19 Haziran 2020

Çeviren: Ercan Caner, Sun Savunma Net, 23 Haziran 2020

Birleşik Devletler Adalet Bakanlığı tarafından görevinden alınmak istenen ABD Manhattan Savcısı Geoffrey S. Berman. Foto: Jefferson Siegel/ The New York Times

Birleşik Devletler Adalet Bakanı William P. Barr, Cuma günü ortada hiçbir neden yokken, Başkan Trump’ın en yakın bağlantılarıyla ilgili soruşturmaları yürüten Manhattan Federal Savcısı Geoffrey S. Berman’ı görevden almayı denemiş, fakat Bay Berman görevinden ayrılmayı reddetmiştir.

Gelişen bu çatışma, Bay Trump ve en yakın yardımcılarının, başkan tarafından yeterince sadık olmadığı değerlendirilenlerin yönetimden uzaklaştırılma gayretlerine bir kez daha dikkatlerin yoğunlaşmasına neden olmuştur. Bu sürpriz gelişme ayrıca, Adalet Bakanlığı bünyesinde, Bay Barr’ın bakanlığın en saygı duyulan yönlerinden bir tanesi olan siyasi müdahaleden bağımsızlık geleneğinin altını oyup oymadığı yönündeki soruların ayyuka çıktığı bir dönemde yeni bir krize de temas etmiştir.

Birleşik Devletler Başkanı Bay Trump ve Savcı Berman’ın görevden uzaklaştırdığını basın yoluyla açıklayan ABD Adalet Bakanı Bay Barr. Kaynak: USA TODAY

Birleşik Devletler New York Güney Bölge savcısı Bay Berman ve ekibi, Bay Trump’ın yakın çevresinde yer alanlarla ilgili yolsuzluk soruşturmalarını yürütmekle ön plana çıkmıştır. Bay Berman ve ekibi; Başkan Trump’ın eski şahsi avukatı olan ve halen hapiste cezasını çeken Michael Cohen aleyhindeki soruşturmayı başarıyla yürütmüştür ve hâlihazırda da Bay Trump’ın şimdiki şahsi avukatı Rudolph W. Giuliani hakkındaki soruşturmayı yürütmektedir.

Manhattan Federal Savcısı Berman yaptığı bir açıklamada; ‘‘İstifa etmedim ve görevimden ayrılmaya da hiç niyetim yok’’ ifadelerini kullanmış ve görevinden alınmak istendiğini Adalet Bakanlığı tarafından yayımlanan bir basın bildirisinden öğrendiğini sözlerine eklemiştir. Birleşik Devletler Adalet Bakanı William P. Barr tarafından basına gönderilen ‘‘Yürekli Savcı’’ ile ilgili görevden alınma yazısı aşağıdadır:

DERHAL YAYIMLANMAK ÜZERE

Cuma, 19 Haziran 2020

Adalet Bakanı General William P. Barr’ın ABD New York Güney Bölge Savcılığına Jay Clayton’u aday göstermesi

 “Birleşik Devletler Başkanı Trump’ın halen Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu Başkanlığı görevini sürdüren Jay Clayton’u, yeni ABD New York Güney Bölge Savcılığı görevine aday gösterme niyetini açıklamaktan memnunluk duyuyorum. Jay, son üç yıldır Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu Başkanlığı görevini olağanüstü bir başarıyla yürütmektedir ve sermaye piyasalarının modernize düzenlemeleri, Amerikan yatırımcılarını koruma, Amerikan rekabetçiliğini artırma gayretlerini yönetmiş ve siber güvenlikten COVID-19 salgınına kadar çeşitli problemleri başarıyla ele almıştır. Onun, finansal düzenlemelerdeki yönetim deneyimi ve uzmanlığı, Birleşik Devletler New York Güney Bölge Savcılığı görevi için ideal bir zemin sağlamaktadır ve o, geçmişte bu görevi yürüten birçok tarihi şahsiyete yakışan bir atama olacaktır. Başkanın adına Jay’e bu adaylığı kabul ettiği için teşekkür ediyor ve en kısa zamanda onunla birlikte çalışmayı dört gözle bekliyorum

Tavsiyem üzerine Başkan Trump, Senato Jay Clayton’un adaylığını değerlendirene kadar; halen Birleşik Devletler New Jersey Bölgesi Savcılığı görevini sürdüren Craig Carpenito’yu Birleşik Devletler New York Güney Bölge Savcı vekilliği görevine atamıştır. Bu atama 03 Temmuz 2020 tarihinden itibaren yürürlüğe girecek ve Craig, sorunsuz bir görev değişimi için görevden ayrılan Birleşik Devletler Savcısı ile yakın bir şekilde çalışacaktır. Craig’e halen sürdürdüğü görev ve bu önemli geçici sorumluluğu üzerine aldığı için teşekkür ediyorum.

Son olarak, iki buçuk yıl Birleşik Devletler New York Güney Bölge Savcısı olarak görev yaptıktan sonra istifa eden Geoffrey Berman’a teşekkür ediyorum. Geoffrey, büyük bir azim ve anlayışla ulusumuzun en önemli ABD Savcılık Bürolarından bir tanesinde hukuki ve cezai meselelerde birçok mükemmel işler başarmıştır. Adalet Bakanlığı ve ulusumuza yaptığı hizmetleri takdir ediyor ve gelecekte ona başarılar diliyorum.’’

ABD Adalet Bakanı Bay Barr tarafından Bay Trump’ın Savcı Berman’ı değiştirme yönündeki gayreti habersiz yapılmıştır. Bay Barr, başkanın Bay Berman’ın yerine hayatında hiç savcılık görevi yapmayan Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu Başkanı Jay Clayton’u getirme niyetinde olduğunu ifade etmiştir.

Konu hakkında bilgisi olan birinin verdiği bilgilere göre; Birleşik Devletler Adalet Bakanı Bay Barr, Savcı Berman’a istifa çağrısında bulunmuş, fakat savcının reddetmesi üzerine Bay Barr onu görevinden alma hamlesini yapmıştır. Aynı kaynağın verdiği bilgilere göre Bay Trump, küçük bir danışman grubu ile bir süredir Savcı Berman’ın görevinden uzaklaştırılmasını görüşmektedir. Başkan Trump, Manhattan savcılık bürosu eski avukatı Michael Cohen hakkında dava açtığından beri Bay Berman’a kızgındır.

Bay Trump’ın, Cumhuriyetçilerin çoğunlukta olduğu Senato’nun onu azil soruşturmasından beraat ettirmesinden sonraki aylarda yetkilileri tasfiyesi iyice artmıştır. Başkan Trump, davayla ilgili yürütme organlarını bağımsız denetleme yetkisine sahip genel müfettişleri ve diğer kilit konumdaki kişileri kovmuş veya istifaya zorlamıştır. 

Görevden uzaklaştırma açıklamaları, birçok Beyaz Ev yetkilisinin çok az ilgi göreceğini değerlendirdikleri Cuma geceleri geç saatlerde yapılmıştır.

Adalet Bakanı Bay Barr ile Savcı Berman arasında, Cuma günü geç saatlerde ortaya çıkan oldukça kamuya açık mücadele, son aylarda Adalet Bakanlığını saran karmaşanın diğer bir örneğidir.

Başkan Trump’ın Manhattan Savcısı Berman’ın görevine getirmeyi planladığı ABD Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu başkanı, ‘‘HAYATINDA HİÇ SAVCILIK VE DURUŞMA AVUKATLIĞI YAPMAYAN’’ Jay Clayton. Kaynak: Getty

Adalet Bakanı Bay Barr’ın, bir zamanlar Trump’ın danışmanı olan Roger J. Stone Jr. ve Michael T. Flynn dahil yüksek profilli davalara yaptığı müdahaleler, mevcut ve önceki emniyet görevlilerinin Bay Barr’ın bakanlığı siyasallaştırdığı yönündeki tepki ve suçlamalarına neden olmuştur.

Savcı Berman’ın bürosu; Trump’ın eski avukatı Bay Cohen aleyhindeki soruşturma ve aldığı suç itirafından, kovuşturmanın dışına genişleyen ve Bay Trump’ın özel şirketi ve ona yakın olanlara odaklanan daha kapsamlı soruşturmalara uzanan birkaç davada Trump yönetimini son derece rahatsız eden saldırgan bir tutum sergilemiştir.

Bay Berman’ın savcılık bürosu geçtiğimiz yıl içinde, başkanın şimdiki avukatı Bay Giuliani’nin iki yakını aleyhinde davalar açmış ve bizzat Bay Giuliani hakkında da başkanın siyasi rakiplerine çamur atmak maksadıyla Ukrayna’daki gayretlerinin yabancı kuruluşlar adına lobi yasalarını ihlal edip etmediğine odaklanan bir soruşturma başlatmıştır.

Savcı Berman’ın bürosu ayrıca, yabancılardan olası illegal katkılar sağlandığına yönelik daha kapsamlı bir soruşturmanın parçası olarak, başkanın görev komitesinden finansal ve diğer kayıtları talep ettiği bir soruşturma da başlatmıştır.

Birleşik Devletler Başkanı Donald Trump’ın avukatı Bay Giuliani’nin avukatlarından biri olan Robert J. Costello, ABD Adalet Bakanı Bay Barr’ın Savcı Berman’ı görevden uzaklaştıracağına yönelik bilgisi olmadığını ve bu meselede Başkan Trump’ın avukatı Bay Giuliani’nin hiçbir rolü olmadığını ifade etmiştir.

Birleşik Devletler Başkanı Donald Trump’ın avukatı Bay Giuliani’nin avukatlarından Bay Costello konuyla ilgili yaptığı açıklamada; ‘‘Kesinlikle bunun hakkında hiçbir şey bilmiyoruz. Bu bizim için sürpriz oldu.’’ İfadelerini kullanmıştır.

Birleşik Devletler Adalet Bakanı Bay Barr basın üzerinden yaptığı açıklamada ayrıca; tavsiyesi üzerine Bay Trump’ın, Senato tarafından Bay Clayton’un adaylığı ile ilgili yapılacak değerlendirme tamamlanana kadar, New Jersey savcısı Craig Carpenito’yu, Manhattan savcı vekilliğine atadığını da duyurmuştur. Bay Barr’ın basın açıklamasına göre Bay Carpenito 03 Temmuz 2020 tarihinden itibaren görevi devralacaktır.

ABD Adalet Bakanı Bay Barr’ın Savcı Berman’ı görevden alma hamlesi, Bay Trump’ın eski ulusal güvenlik danışmanı John Bolton’ın yeni kaleme aldığı bir kitapta; Savcı Berman tarafından bir Türk bankasıyla ilgili yürütülen soruşturmaya, Bay Trump’ın Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile aralarında yaptıkları bir anlaşma gereği müdahale ettiğine yönelik iddialardan sadece birkaç gün sonra gerçekleşmiştir.

Manhattan’daki Birleşik Devletler savcılık bürosu belki de ülkedeki en ünlü federal savcılık bürosudur. Birleşik Devletler Manhattan Bölge Savcılık Bürosu, Demokratik ve Cumhuriyetçi parti yönetimlerinde, Adalet Bakanlığı ve Washington’dan bağımsız bir geleneğin öncüsü olmuştur. Savcılık bürosunun ‘‘Bağımsız New York Bölgesi’’ diye bir takma adı dahi bulunmaktadır.

Adalet Bakanı tarafından görevinden uzaklaştırılmak istenen, fakat istifa etmemekte direnen Savcı Berman 1990’lı yıllarda Manhattan Bölge Savcılık Bürosunda savcı olarak çalışmış, fakat büronun başına getirilmesi normal yollardan gerçekleşmemiştir.

Başkanlık kampanyasına katkı sağlayan bir Cumhuriyetçi parti taraftarı olan ve Bay Giuliani ile aynı hukuk firmasında çalışan Bay Berman, Birleşik Devletler savcıları için normal protokol olan; Başkan Trump tarafından hiçbir zaman bu görev için aday gösterilmemiş ve Senato tarafından onaylanmamıştır.

Bay Berman, 2018 yılında zamanın adalet bakanı Jeff Sessions tarafından geçici olarak Birleşik Devletler Manhattan bölge savcılığı görevine getirilmiştir. Fakat Bay Trump Savcı Berman’ın onaylanma talebini resmi olarak Senato’ya asla göndermemiştir. Savcı Berman geçici olarak devralmasından 120 gün sonra Birleşik Devletler Bölge Mahkemesi yargıçlarının atamasıyla resmen Manhattan Bölge Savcısı olmuştur.

Savcı Berman, istifa etmemesi ve geri adım atmamasının nedeni olarak görevine getiriliş biçimini göstermektedir.

Savcı Berman yaptığı bir açıklamada; ‘‘Ben bu göreve;  Birleşmiş Devletler New York Güney Bölge Mahkemesi yargıçları tarafından getirildim. Başkan tarafından aday gösterilen birisi Senato tarafından onaylandığında görevimden istifa edeceğim. O zamana kadar yürüttüğümüz bütün soruşturmalar gecikmesizin ve kesintisiz olarak devam edecektir’’ ifadelerini kullanmıştır.

Birleşik Devletler savcıları tipik bir uygulama olarak genellikle ilk yardımcı savcılar tarafından değiştirilmektedir, fakat Bay Trump’ın Savcı Berman’ın yerine adayı bu ofiste hiç çalışmayan dışarıdan birisi olmuştur.

Başkan tarafından Bay Berman’ın yerine aday gösterilen Bay Clayton, genellikle Birleşik Devletler savcılık atamalarında gerekli bir şart olan, hele de Güney Bölge gibi bir savcılık bürosu için aranması gereken bir nitelik olan duruşma avukatlığı ve savcılık görevlerinde hiç bulunmamıştır

Bay Trump tarafından Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu Başkanlığı görevine getirilmeden önce Bay Clayton, New York merkezli Sullivan & Cromwell adlı hukuk şirketinde; bankalar, yatırım fonları ve Goldman Sachs, Barclays ve Alibaba gibi şirketler için uzun süre avukatlık görevini yürütmüştür.

Manhattan’daki gibi bir savcılık görevine dışarıdan atama yapılması oldukça nadir bir olaydır,  fakat Bay Trump yönetiminde bu ilk rastlanan bir şey de değildir. Jessie K. Liu Birleşmiş Milletler Washington savcılık bürosundaki görevinden ayrıldığında yerine, ilk asistanından ziyade, dışarıdan Bay Barr’ın arkadaşı olan Timothy Shea atanmıştır.

Olayla ilgisi olan birinin verdiği bilgilere göre Bay Barr, Cuma günü New York kentinde Bay Berman ile bir araya gelmiştir. İkilinin aralarında ne görüştüğü bilinmemektedir.

Adalet Bakanlığı basın sözcülüğü tarafından yapılan açıklamaya göre; Bay Barr üst düzey New York Polis Departmanı yetkilileriyle görüşmek ve ülke genelinde ön planda olan polis meseleleri hakkında görüş alışverişinde bulunmak için New York kentinde bulunmaktadır

Bay Berman, Perşembe günü ofis çalışanlarına işe dönüşlerinde uygulanacak emniyet protokolleriyle ilgili iyimser ve istifa edeceğine yönelik hiçbir işaret taşımayan bir mesaj göndermiştir.

Adalet Bakanı Bay Barr’ın Savcı Berman’ı görevden alma girişimi, Trump’ın eski ulusal güvenlik danışmanı olan Bay Bolton’un yeni çıkacak kitabında, Bay Berman’ın bürosundaki bir soruşturma dâhil, başkanın suç soruşturmalarına müdahale etme yönünde istekli olduğuna yönelik pasajların yayımlanmasından iki gün sonra gerçekleşmiştir.

Birleşik Devletler Başkanı Donald Trump ve hücresinde intihar ettiği öne sürülen sapık milyarder Jeffrey Epstein. Kaynak: BBC NEWS

Bay başkanın eski ulusal güvenlik danışmanı Bay Bolton kitabında,  Bay Trump’ın 2018 yılında Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a, İran yaptırımlarını ihlal etmekle suçlanan bir Türk şirketi hakkında sürmekte olan davaya müdahale etme sözü verdiğini yazmaktadır.

The Washington Post gazetesinde bu hafta yayımlanan bir pasaja göre; Bolton kitabında; Bay Trump’ın, o zaman Erdoğan’a işleri halledeceğine dair söz verdiğini, Güney Bölge savcılarının kendi adamları değil de Obama’nın adamları olduğunu, problemi bunları değiştirdiğinde halledeceğini açıkladığını yazmaktadır.

Trump ile Erdoğan arasında bu konuşmalar geçtiğinde Savcı Berman davaya bakan ABD savcısıdır. Davaya konu olan şirket; bir devlet bankası olan Halkbank aleyhinde Güney Bölge Savcılığı tarafından geçen yıl dava açılmıştır.

Savcı Berman bunun yanı sıra, savcılık bürosunun geçtiğimiz yıl, Florida’da hakkındaki benzer suçlamalardan 2008 yılında yırtan sapık milyarder iş adamı Jeffrey Epstein aleyhine seks ticareti suçlamasıyla dava açması yönündeki kararı ile de tanınmaktadır.

Jeffrey Epstein geçtiğimiz Ağustos ayında intihar ettiğinde, Bay Epstein aleyhine açılan seks ticaretiyle ilgili soruşturmanın süreceğini ve savcılık bürosunun Bay Epstein’in tacizlerine uğradığını cesur bir şekilde açıklayan genç kadınların arkasında olduğunu açıklamıştır.

Hapishanede intihar ettiği söylenen seks manyağı milyarder Jeffrey Epstein ile ilişkisi nedeniyle ağır eleştirilere maruz kalan Prens Andrew. Kaynak: BBC NEWS

Savcı Berman’ın savcılık bürosu, Bay Epstein’e kirli işlerinde yardımcı olduğu iddia edilen birkaç kişi hakkında soruşturmayı sürdürmektedir ve Bay Berman tarafından İngiltere Prensi Andrew’in soruşturmaya yardım etmeyi reddetmesi olarak tasvir edildiği bir anlaşmazlıkta kilitlenmiş durumdadır.

Çevirenin Notları: Yazı aslına sadık kalınarak çevrilmiştir. Yazının çevrilerek paylaşılması Sun Savunma Net sitesi ve çevirenin yazıda ifade edilen görüşleri ve ileri sürülen iddiaları paylaştığı anlamına gelmemektedir.

Yazı çevrilene kadar Bay Trump, Adalet Bakanı Bay Barr’ın önerisiyle yakın çevresindeki kişileri soruşturan Savcı Berman’ı görevinden almış ve yerine yardımcısı Bayan Audrey Strauss’u atamıştır.

Kriz patladığında istifa etmemekte direnen Savcı Berman, yerine Bayan Strauss’un atanması ile yumuşamış ve Adalet Bakanı Bay Barr’ın geri adım atması sonrasında istifa etmiştir.

Azil sonrasın bir açıklama yapan Bay Berman, Manhattan bölge savcılığının Bayan Strauss zamanında süregelen bağımsızlık ve bütünlük geleneğini sürdüreceğinden emin olduğunu ifade etmiştir.

Kaynak: NY Daily News

2018 yılında Bay Trump’ın avukatını tutuklayan Savcı Berman daha sonra Türk devlet bankası Halkbank hakkında bir iddianame hazırlamış ve son olarak da başkanın şahsi avukatı Rudolph W. Giuliani aleyhinde bir soruşturma başlatmıştır.

Başkanlık seçim kampanyasını başlatacağı Tulsa’ya hareket etmesinden önce Beyaz Ev’de bir açıklama yapan Bay Trump, Savcı Berman’ın kovulmasıyla bir ilgisi olmadığını açıklamıştır.

Yazının orijinal metnine aşağıdaki link üzerinden erişebilirsiniz.

https://www.nytimes.com/2020/06/19/nyregion/us-attorney-manhattan-trump.html?campaign_id=60&emc=edit_na_20200619&instance_id=0&nl=breaking-news&ref=cta&regi_id=81011360&segment_id=31413&user_id=badd5419a934f35458bbe25bdbfc2119