Yapay Tatlandırıcılar ile Beyin Sağlığı Arasındaki İlişki

Yazar: Heidi Moawad, MD | Gözden Geçiren: Richard N. Fogoros, MD, 14 Temmuz 2017

Çeviren: Ercan Caner, Sun Savunma Net, 30 Ekim 2017

Yapay tatlandırıcılar dostunuz değildir. Foto: www.dietdoctor.com

Diyetin genel sağlık üzerine büyük etkilerinin olduğunu ve özellikle beyni etkileyen felç ve bunama gibi ciddi rahatsızlıklara neden olduğunu biliyoruz. Yapılan son bir çalışmanın sonuçlarına göre, düzenli olarak yapay tatlandırılmış içecek tüketenlerde felç ve bunama gibi rahatsızlıkların görülme riski kullanmayanlara oranla üç kat daha fazladır.

Yapay Tatlandırıcılı İçecekler ile Beyin Sağlığı Arasındaki Bağlantı

Felç ve bunaklık rahatsızlıkları beyni etkileyen en derin hastalıklar arasındadır ve bütün dünyada ölüm ve sakatlıkların önde gelen nedenleri arasındadır.

Stroke dergisinde 2017 yılında yayımlanan bir makalede, 10 yıl boyunca şeker ve yapay tatlandırıcı kullanılan içecek tüketen, 4.000’den fazla yetişkin üzerinde yapılan bir çalışmanın sonuçları paylaşılmıştır. Çalışma sonuçları, yapay tatlandırıcı kullanılan içecekleri tüketenlerde görülen felç ve bunama rahatsızlıklarının, kullanmayanlara nazaran üç kat daha fazla oranda görüldüğünü ortaya çıkarmıştır. İlginç olan ise şekerle tatlandırılmış içeceklerin artan oranda felç ve bunama rahatsızlıkları ile ilişkilerinin olmadığının ortaya çıkmasıdır.

Araştırmanın ortaya çıkardığı diğer bir sonuç da yapay tatlandırıcı içecekler ile felç riski arasındaki ilişkinin, bunama rahatsızlığı ile olan ilişkisinden çok daha kuvvetli olduğudur.

Bu sonuç hiç şaşırtıcı değildir, çünkü genel olarak diyetin, bunama rahatsızlığına neden olan fiziksel değişikliklere nazaran, felce neden olan fiziksel değişiklikler üzerinde daha güçlü bir etkisi bulunmaktadır.

Her gün bir kadeh kırmızı şarap ve biraz çikolata.

Felç ve Bunama Nedenlerinin Karşılaştırılması

Felç; diyet, egzersiz, sigara içmek ve stres gibi yaşam şekli faktörleri ile son derece ilişkili bir hastalıktır. Kalıtsal faktörlerin ise felç üzerindeki etkisi göreceli olarak oldukça azdır.

Diğer taraftan, kalıtsal faktörlerin bunama riski üzerinde daha büyük bir rol oynadıkları, sigara içmek, egzersiz ve diyet gibi faktörlerin ise ılımlı etkilerinin olduğu bilinmektedir.

Bunamanın en yaygın türlerinden olan ve genelde beyne az kan akışından kaynaklanan Vasküler demans, inme veya bir dizi inme sonucu meydana gelirken, Alzheimer hastalığı gibi bunamanın diğer türlerinin inmelerle arasında güçlü bir bağlantı bulunmamaktadır.

Neden Yapay Tatlandırıcılı İçecekler İnme ve Bunamaya Neden Olmaktadır?

Bu bağlantının birkaç açıklaması bulunmaktadır. Özellikle, son yapılan çalışmada, daha fazla yapay tatlandırıcılı içecek kullanan ve aynı zamanda son on yıllık dönemde inme veya bunama rahatsızlığı görülenler katılımcılarda, yüksek tansiyon veya şeker hastalığı olasılığı daha yüksektir.

Yüksek tansiyon, felç ve bunaklık rahatsızlığı için bilinen bir risk faktörü iken şeker hastalığı da felç için bilinen bir risk faktörüdür. Yapay tatlandırıcılı içeceklerin şeker hastalığı ve yüksek tansiyona neden olup olmadığı belli değildir ve bunların tipik olarak tıbbi durumlara yol açtıkları da bilinmemektedir.

Yapay tatlandırıcılar ile felç ve bunama arasındaki ilişkinin diğer bir olası açıklaması daha vardır. Felç ve bunamaya yol açan tıbbi rahatsızlık geçiren insanların, kalori alımını düşürmek ve kanlarındaki şeker seviyelerini düzenlemek maksadıyla, yapay tatlandırıcılı içecekleri tercih etme olasılıkları daha yüksektir. Kan şeker seviyesini yükseltmeyen, yapay tatlandırıcıları tercih eden şeker hastası olan insanlarda bu özellikle büyük bir olasılıktır.

YAPAY TATLANDIRICILAR VE YAN ETKİLERİ

Aspartam – Sakarin – Sukraloz.

Migren, Baş Dönmesi, Kanser, Nefes Problemleri, Toksik Karaciğer, İshal, Şişkinlik, Mide Bulantısı, Baş Ağrısı, Değişen Damak Tadı, Hipotiroidizm, Akciğer Sorunları, Toksik Böbrekler, Egzama, Sinir Hasarı. Foto: drpeterosborne.com

Yapay tatlandırıcıların, insan vücudunda neden olabileceği bilinmeyen kimyasal reaksiyonlar da bulunmaktadır. Yapılan çalışmada farklı tipteki yapay tatlandırıcılar arasında bir ayırım yapılmamıştır ve aslında, birçoğunun hiçbir etkisi olmamasına karşın, felç ile bunama riskini artıran birkaç yapay tatlandırıcı olabilir. Aslında, ‘‘Yapay Tatlandırıcı’’ olarak kategorize edilen bazı tatlandırıcıların, zararlı olmak yerine yararlı oldukları da bilinmemektedir.

Felç bütün dünyada ölüm ve sakatlanmalara neden olan önde gelen nörolojik bir rahatsızlıktır. Birleşik Krallık’da her yıl yaklaşık olarak 40,000 kişi felç nedeniyle hayatını kaybetmektedir. Bu rakam, kalp hastalıkları ve kanserden sonra gelen en büyük üçüncü ölüm nedenidir.

Sağlıklı bir diyet sürdürmenin etkileri insanın bütün yaşamı boyunca görülmektedir. Diyet ile felç riski arasında güçlü bir ilişki bulunmaktadır. Güçlü bir bağlantı olmasa da, bunama rahatsızlığının diyetle bağlantısı olduğu bilinmektedir.

Genel olarak, Akdeniz Diyeti gibi ılımlı kalori ve en ideal protein ve vitamin miktarlarının alımını sağlayan diyetler beyin sağlığı açısından en uygun diyetlerdir. Aslında, belirli protein ve vitamin eksikliklerinin artan felç riski ile aralarında bir bağlantı bulunmaktadır. Deniz ürünlerinin felç riskini azalttığı gösterilmişken, vejetaryen diyetin felç riski açısından artı ve eksileri bulunmaktadır. Şarap ve diğer alkollü içeceklerin de felç riskine etkileri vardır. Ve en güzel haber, neredeyse herkesin sevdiği çikolatanın felç riskini azalttığı bazı araştırma çalışmaları ile gösterilmiştir.

 Kaynaklar: Şeker ve Yapay Tatlandırıcılı İçecekler ve Felç ve Bunama Riskleri. Prospektif Kohort Çalışması,  Pase MP, Himali JJ, Beiser AS, Aparicio HJ, Satizabal CL, Vasan RS, Seshadri S, Jacques PF, Stroke. 2017 May

https://www.verywell.com/artificially-sweetened-beverages-and-brain-health-4144878?utm_campaign=todaysl&utm_medium=email&utm_source=cn_nl&utm_content=11074202&utm_term=