YEDEK LASTİK

‘‘Çekilmemiz söz konusu değil, çekilirsek AK Parti’nin yedek lastiğine döneriz.’’ Yeniden Refah Partisi Genel Başkanı Fatih Erbakan

Ercan Caner, Sun Savunma Net,  03 Mart 2024

Yedek lastik, motorlu bir taşıtta muhafaza edilen ve lastiklerden bir tanesinin patlaması veya diğer acil durumlarda kullanılan ilave lastiktir. Cambridge sözlüğüne göre bir anlamı da bel bölgesindeki yağ tabakasıdır. The Free Dictionary’de ifade edilen bir anlamı ise, bir gruptaki hiçbir işe yaramayan, gereksiz ve istenmeyen kişidir (Örnek – There are a few spare tires on this project who are really holding back our progress –  Bu projede gerçekten ilerlememizi engelleyen birkaç yedek lastik var).

Yedek Lastik ve Tanrı

Yedek lastik, politika alanında da çok sık kullanılan bir terimdir. Politika alanına girmeden önce, tanrı kavramının sadece yedek lastik gibi algılandığını ve günümüzde genellikle sadece ihtiyaç olduğunda tanrının hatırlandığını iddia edenler vardır. Bu iddia sahiplerine göre tanrılar daima akılda tutulmalı, dua ve tanrılar, sadece zor durumda kalındığında ve ihtiyaç duyulduğunda hatırlanan yedek lastik yerine, insan yaşamına yön veren bir direksiyon olarak görülmelidir.

Yedek Lastik Kılıf Tasarımları – Amerika’nın İsa’ya İhtiyacı Var, Tanrının Altında Tek Millet.

İşler normal şekilde yürüdüğünde ve iyi olduğunda birçok insan tanrıları ve yaratıcılarını unutma eğilimindedir ve onları sadece tehlike, belirsizlik durumlarında ve acı çektiklerinde hatırlamaktadır. Oysa tanrılar insanlara hayat vermiştir ve sadece zor anlarda hatırlanmaları dinselliği öne çıkaran insanlara göre hiç uygun değildir.

Arabasıyla pazar ayinine giderken lastiği patlayan dinsel bir Hıristiyan, bu olayı tanrıya ulaşma ve sonsuz yaşam yolunda başına gelen bir manevi kazaya benzetmektedir. Manevi kazalar, hayatta karşılaşılan sıkıntı ve zorluklardan kaynaklanmakta ve bunlardan bazıları manevi ‘‘hava basıncını’’ indirme etkisine sahip olabilmektedir. Bu zorluklara hazır olmayan bir hıristiyan, sonsuz yaşam ve kurtuluşa giden yolculukta başarısız olabilir. Bu nedenle manevi hava basıncı tıpkı yedek lastik hava basıncı gibi sık sık kontrol edilmeli ve gerektiğinde şişirilmelidir. İnsanların hayatları boyunca zorluklar ve sıkıntılarla karşılaşması normaldir, ancak sadece manevi hava basınçları yeterli  olduğunda bu zorluklara karşı gelebilir ve tanrılarına ulaşma ile sonsuz yaşam yolunda başarılı olabilirler.

Yedek Lastik ve Politika

Carleton Üniversitesi Afrika Çalışmaları Enstitüsü (Ottawa-Kanada) tarafından desteklenen bir çalışma kapsamında, Grace Adeniyi-Ogunyankin imzalı bir makalede Nijerya’daki kadınların siyaset dünyasında nasıl cinsiyet ayrımına tabi tutuldukları ve erkeklerin gölgesinde bırakılarak adeta bir yedek lastik muamelesi görmeleri incelenmektedir. Makalenin kaleme alındığı 2014 yılı itibarıyla erkekler Nijerya siyasi yaşamında hakim bir roldedir ve hiçbir kadın başkan veya 33 eyaletin valisi seçilmemiştir.

1933-1941 yıllarında Amerika Birleşik Devletleri başkan yardımcılığı görevini yürüten John Nance Garner’e göre; ABD başkan yardımcısı hükümet otomobilinin bir yedek lastiğidir. Hayatında yaptığı en büyük hatanın başkan yardımcısı seçilmek olduğunu söyleyen Garner, Senato sözcülüğü görevini bırakıp, bir yedek lastik gibi Bay Roosevelt’in sekiz sene başkan yardımcılığı görevini yapmaktan büyük pişmanlık duyduğunu çekinmeden açıklayan bir siyasetçidir.

20’nci yüzyılın en renkli politikacılarından ‘‘KAKTÜS JACK’’ lakaplı John Nance Garner, 28 Kasım 1868 tarihinde kütüklerden yapılmış bir kulübede dünyaya gelmiştir. Başkan yardımcısı (1933-1941) olmayı asla istemeyen, ancak partisine sadakati nedeniyle bu görevi kabul eden Garner’e Kaktüs Jack lakabı takılmasının nedeni, kaktüsün Texas eyaletinin logosu yapılması yönündeki kanun teklifini hararetle desteklemesidir.

Filipinler örneğine bakıldığında, anayasaya göre başkan yardımcısının, başkanın ölmesi, kalıcı rahatsızlığı, görevden uzaklaştırılması veya istifası durumunda, kalan süre boyunca görev yapması gerekmektedir. Nitekim ‘‘yedek lastik’’ olarak ta anılan, ülke tarihinde başkan yardımcısı olarak görev yapan 13 başkan yardımcısından dördü, başkanın ölmesi ve/veya istifa etmesi nedeniyle başkan olarak görev yapmıştır.

Yedek Lastik – Don Lastiği Atışması

CHP Sözcüsü Selin Sayek Böke, MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli için ‘‘sarayın yedek lastiği’’ açıklamasını yaptığında MHP’den yanıt gecikmemiş ve Genel Sekreter İsmet Büyükataman misliye verdiği yanıtta ‘‘kendileri PKK’nın don lastiği’’ ifadelerini kullanmıştır.

MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli de  da topa girmiş ve Böke’nin sözlerine: ‘‘Buna yanıt vermeye gerek yok, MHP çok köklü, geleneği olan bir siyasi kurumdur, ilkeleri vardır, hedefleri vardır, amaçları vardır. Mücadelesinde yüksek sosyal maliyetleri olan bir siyasi kurumdur. Bunun kimseye bir yedek lastik olması söz konusu değildir’’ ifadelerini kullanmıştır.

Yine MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli’nin, partisinin Niğde’de düzenlenen bir açık hava toplantısında dili sürçmüş ve ‘‘CHP ile İYİ Parti yönetimleri ortağı oldukları diğer partilerle beraber emperyalizmin tutsağıdır. İYİ Parti’ye veya diğerlerine oy veren vatandaşlarım sahte millet severlik pozlarına aldanmamalıdır. Muhalefetin terör sevdası zillettir. CHP ile İYİ Parti Diyanet İşleri Başkanlığı’nı kaldıracaklarını vaat eden köksüz ve kimliksiz çıyanlarla el eledir. MHP’nin yedek lastiği Yeşil Sol Parti, Kılıçdaroğlu ile aynı çizgidedir’’ ifadelerini kullanmıştır.

Yedek Lastik Tipleri

Yedek lastikle nereye kadar gidebileceği kullanılan yedek lastik tipine bağlıdır. Genellikle aşağıda görüldüğü gibi tam boy, yani araçtaki dört lastik ile aynı boyut ve yapıdaki lastikler ve geçici boy (çörek tipi) olmak üzere iki tip yedek lastik vardır.

Solda tam boy, sağda ise geçici boy çörek tipi yedek lastikler

Geçici Çözüm

Tam boy yedek lastikler araçtaki diğer lastikler ile aynı boyutlardayken, geçici boy çörek tipi yedek lastikler çap ve genişlik olarak daha küçük ebatlardadır ve geçici olarak kullanırlar.

Bu tür yedek lastikler uzun mesafelerde ve yüksek süratlerde kullanılmak için tasarlanmamıştır. Daha küçük olduklarından az yer kaplayan ve daha hafif olan çörek tipi yedek lastikler, sadece en kısa mesafedeki lastik tamircisine gidene kadar kullanılmalıdır. Minyon yapıları ve düşük kaliteli malzemeden üretilmeleri nedeniyle ağır araçlarda kullanılmaları da uygun değildir. Araba üreticileri, geçici boy çörek tipi yedek lastikleri ucuz olduğundan giderek daha fazla tercih etmektedir.

Çörek Tipi Geçici Boy Yedek Lastiklerin Özellikleri

• Normal kauçuk yerine sert plastikten imal edilirler,
• Değiştirilmesi kolaydır,
• Çap ve genişliği normal lastiklere oranla daha düşüktür,
• Normal lastiklere oranla ağırlığı azdır,
• Normal lastiklere oranla hacim ve kapasitesi düşüktür,
• Normal lastiklere oranla diş sayısı ve diş derinliği azdır,
• Uzun süre yedek lastikle gitmek araca daha büyük zararlar verebilir,
• Takıldıktan sonra mümkün olan en kısa zamanda normal bir lastikle değiştirilmelidir,
• Normal lastiklerle aynı performans ve çekiş gücüne sahip değildir,
• Limitlerini bilmek ve sürüş tekniklerini ayarlamak önemlidir,
• Yedek lastikle ani manevralar yapmaktan kaçınılmalıdır,
• Islak ve kaygan zeminlerde çok dikkatli kullanılmalıdır.

Araçtaki yedek lastiğin tipini (tam-geçici boy) ve kullanma tahditlerini bilmek çok önemlidir. Normal lastiklere oranla hacim ve kapasitesi düşük geçici boy çörek tipi bir yedek lastiği zorlamak, sürat yapmak, ondan tam boy yedek lastiğin performansını beklemek yanlıştır ve sizi her an yolda bırakabilir ve/veya tehlikeli durumlara sokabilir.

Yedek lastik alırken tiplerini, kuvvetli ve zayıf taraflarını, avantaj ve dezavantajlarını bilmek ve bunlara göre bir seçim yapmak, özellikle uzun yolda avantajlar sağlar. Tipi ne olursa olsun bir yedek lastiğe asla tam olarak güvenilmemeli ve uzun süre kullanılmamalıdır.

‘‘Çekilmemiz söz konusu değil, çekilirsek AK Parti’nin yedek lastiğine döneriz.’’ Yeniden Refah Partisi Genel Başkanı Fatih Erbakan. ‘‘Adeta milletvekili seçimlerindeki durumdan kopmuş vaziyette. Yerel seçimde şu anda kendileri Yeniden Refah olarak birçok yerden, ya bizden ayrılmış olanlar veyahut bize karşı tavır içinde olanları çıkardılar.’’ Cumhurbaşkanı ve AK Parti Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan.

Beklenmeyeni beklemek bir araç sürücüsünün sahip olması gereken özelliklerin en önemlilerinden bir tanesidir. Yedek lastiği ara sıra kontrol etmek; hasarsız ve kullanıma hazır ve de şişmiş (basıncının sürüş için yeterli olması) olduğunu teyit etmek gerekir, yoksa yarı yolda bırakabilir.

Yedek lastik özellikle zorlu ve uygun olmayan yol koşullarında çok önemli bir ihtiyaçtır ve araç üzerinde bulundurulması gerekir. Yedek lastiklerin raf ömrü de sürüş emniyeti açısından çok önemlidir. Bir yedek lastiğin raf ömrü; üretici firma ve kullanılan malzemeye bağlıdır ve kesinlikle sittinsene (Arapça 60 ve/veya abartılı uzun süre) kullanılmamalıdır.