Yellenmeniz Size Ne anlatmaya Çalışıyor?

Namaz için ezân okunduğu zaman şeytan oradan sesli sesli yellenerek uzaklaşır, ezânı duyamayacağı yere kadar kaçar. Ezân bitince geri gelir. (Buhârî, Ezân, 4; Müslim, Salât, 19)

Ercan Caner, Sun Savunma Net, 05 Mayıs 2023

ABD Başkanı Joe Biden’in COP26 Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Konferansı için bulunduğu Glasgow kentinde Cornwall Düşesi Camilla Parker’in yanında uzun ve sesli bir şekilde gaz kaçırdığı iddia edilir ve gaz salınımının azaltılmasında iyi bir iş çıkarmadığı yönünde tiye alınır. Fotoğraf: Steve Reigate/Getty Images.

‘Yellenme’yi -ve tabii onunla ilgili başka bazı kavramları da elverişli bir mizah ve edebiyat malzemesi olarak görmemize imkân veren asıl şey, bu olgunun, bedensel işlevlerimiz içerisinde onsuz yapamadığımız, buna karşın bizim tarafımızdan her zaman dışlanan, kabullenilemeyen, bazen küçümsenen fakat aynı zamanda da masum bir aktivite oluşudur. Bu konudaki mizahi anlatının gücü, yararına olan her şeyi talep eden insanoğlunun, bu örnekte ‘faydasına olan şeyden kaçmak istemesi, ancak onun da insanı terk etmeyişi’ arasındaki zıtlığın yol açtığı dramatizmden doğmaktadır.[i]

Çocukluktan yetişkinliğe kadar değişmeden kalan bazı alışkanlıklar ve davranış türleri vardır ve gaz çıkarıldığında kıkırdayarak gülmek eylemi de bunlardan bir tanesidir. Gaz çıkardığınızda suçu ister köpeğinize, ister eşinize, isterseniz yanınızdaki başka bir kimseye atın, yellenmek bedendeki toksinlerin atılmasını sağlayan son derece normal bedensel bir işlevdir.

Toplum, yellenme konusunda ikiye ayrılmaktadır. Bir kesim, gaz çıkarmayı biyolojik fonksiyonların bir ürünü olarak görür ve mizah konusu yapmaktan utanmaz. Yukarıda iki sahnede; solda dübür rüzgârı ile şişe deviren, sağda ise dübür rüzgârı içeriğindeki gazları ateş yakmak için kullanan film kahramanı Recep İvedik görülmektedir.

Ancak çok fazla yellenmenin arka planında bazı sağlık problemleri olabilir. Eğer çok sık ve toplum içinde sessiz veya sesli olarak yelleniyorsanız, dübür rüzgârınız[ii] size bir şeyler anlatmaya çalışıyor olabilir.

İslam dininde yellenmek günah olmasa da namaz öncesi yellenme meselesinin halledilmesini öneren, Al-Azhar Üniversitesi tarafından kabul edilen 2015 tarihli bir doktora tezi mevcuttur.

Arap kültüründe yoğun biçimde işlenen yellenmeyle ilgili hikâyelerin çokluğuna bakıldığında Arap edebiyatının bu hususta diğerlerinden çok daha ileride olduğu kabul edilmelidir.

‘‘Allah seni, büyük abdeste çıktığında lağım çukurunu gaitasıyla yarıya kadar doldurabilenlerden, idrarını imbikten geçirircesine akıtanlardan, sessiz yellendiğinde ortalığı tozu dumana katanlardan, sesli yellendiğinde yeri göğü inletenlerden, cinsî münâsebet sırasında ise gözyaşı döktürenlerden eylesin!’’[iii]

Yellenme – Islak Yellenme – Dışkı Tutamama

Yellenme, bedenin son derece normal bir işlevi olsa da ıslak yellenme (wet farting) ve dışkı tutamama (anal incontinence) bazı ciddi sağlık problemlerinin habercisi olabilir ve profesyonel yardım gerektirir.

İnsanın yaratılıştan gelen bir ihtiyacı olan yellenme söz konusu olduğunda, ortalama bir insan neredeyse her gün yellenir. Peki, o halde dübür rüzgârı ile neyi dışarı atıyoruz? Sindirim sonucu oluşan gazın anüsten çıkması olarak bilinen yellenme, basit olarak bir iç gaz birikmesi olarak tanımlanabilir. Daha spesifik olmak gerekirse, yellenme, nitrojen, karbon dioksit, oksijen, metan ve hidrojenden oluşmaktadır. Dübür rüzgârını, gazlardan oluşan küçük bir kokteyl olarak görebilirsiniz.

Bu gaz kokteyli her ne kadar solunum ve sindirim sürecinde oluşuyor olsa da, aşırı gaz birikmesinin gerçek nedeni kişilere göre farklılıklar göstermektedir. Dübür rüzgârları çoğunlukla sessiz ve kokusuzdur ve sadece %1’inin kötü bir koku ürettiği tahmin edilmektedir.

Utanmaya hiç gerek yoktur. Solunum ve sindirim sonucu oluşan gaz birikmesinin dübür rüzgârı olarak bedeninizden dışarı atılması oldukça doğal ve sıkı durun çoğu durumda sağlıklı bir işlevdir. Aslında ortalama bir insan günde 15 ila 20 kez gaz çıkarabilmektedir. Peki, acaba bu normal bir standart mıdır?

Gazın insan bedeninde hapsolmasının; hava yutma, kabızlık ve mikrofloradaki değişiklikler de dâhil olmak üzere birkaç nedeni vardır. Aşırı gaz birikmesi nedeniyle herkesin içinde sesli veya sessiz bedeni terk eden gazların nedeni aşağıdakiler olabilir:

• Sindirim bozukluğu veya gıda alerjisi,
• Aşırı bakteri üremesi,
• Kabızlık,
• Sindirim sisteminde ciddi rahatsızlık (Crohn hastalığı) ve
• Bağırsaklarda mayalanma meydana gelmesidir.

Yellenmek çoğu zaman zararsız ve normal metabolik bir fonksiyondur. Bol miktarda lif açısından zengin yiyecekler tüketenler için artan gaz birikmesi, pozitif sağlığı destekleyen bir diyetin göstergesi olabilir.

Örneğin bol miktarda gaz üremesine neden olduğu bilinen fasulye bu kapsamda değerlendirilebilir. Fasulye ve brokolinin aşırı gaz üretmesi,  bağırsaklarda mayalanan karbonhidrat türlerinden kaynaklanmaktadır.

Yellenme şişkinlik hissini giderir ve kolon sağlığı için yararlıdır.

Sıradan bir insanın günlük ortalama yellenme sayısıyla ilgili sihirli bir sayı vermek mümkün değildir. Sağlıklı ve normal bir insanın gün içinde çıkardığı yellenme sayısı değişebilir. Önemli olan hangi sıklıkla yellenildiğinden ziyade, neden daha fazla gaz çıkarıldığıdır. Daha fazla yellenmeye başlayan bir insan varsa diğer belirtileri de not etmelidir.

Aşırı gazlı olunduğu fark edildiğinde, en azından doktora anlatılması ve onun doğru teşhisi koymasına yardımcı olmak maksadıyla; kaç kez yellenildiği, sesli mi yoksa sessiz mi olduğu, kokup kokmadığı ve neler yenildiği gibi hususlar takip edilmeli ve kayıt altına alınmalıdır.

Günde 20-25 defadan fazla yellenmek normalden fazla kabul ediliyor olsa da bundan daha fazla yelleniyor olsanız dahi paniğe kapılmaya kesinlikle gerek yoktur. Aşırı gaz birikmesi ve şişkinlik yaşam kalitesini etkiliyor ise ve gaz çıkarılması olur olmaz her yerde, sesli/gürültülü ve de kokulu bir şekilde oluyor ise doktora başvurmak ve profesyonel yardım almak en iyisidir.

Çoğunlukla sütte bulunan temel karbonhidrat olan laktozun sindirilememesine bağlı olarak gelişen basit bir sindirim sistemi hastalığı olsa da aşırı gaz birikmesi ve şişkinlik gibi şikâyetler var ise sorun aşağıdakiler olabilir.

Hızlı Yemek Alışkanlığı

Eğer arkadaşlarınız ve sevdikleriniz yemek yerken size yavaşlamanızı söylüyor ise onlara mutlaka uymalısınız. Aceleniz olduğunda hızlı mı yemek yiyorsunuz? Belki de çok sık sakız çiğniyorsunuz.

Her iki durumda da hızlı yemek yerken veya sakız çiğnerken çok daha fazla hava yutuyorsunuz. Çeşitli gazlardan oluşan bu hava bedeninize girdiğinde bir şekilde mutlaka dışarı çıkacaktır. Eğer içinizde biriken bu hava ağızdan ‘‘geğirme’’ yoluyla atılmaz ise yellenme yoluyla dışarı atılacaktır.

Dengesiz Bağırsaklar

Yukarıda bahsedildiği gibi yellenmelerin çok küçük bir yüzdesi, bu eylemi çok utanç verici hale getiren, kötü kokuları da içeren gaz kaçırmalardır. Kokan yellerin bir probleme işaret ettiğini düşünebilirsiniz, ancak bu her zaman doğru olmayabilir. Genel olarak bakıldığında, kokan bir gaz salımı genellikle kükürdün parçalanmış olmasından kaynaklanmaktadır.

Brokoli ve fasulye de dâhil olmak üzere kükürt içeren birçok sağlıklı gıda olduğundan, kokan bir gaz salımı, otomatik olarak sağlığınızın kötü olduğunu göstermez. Bununla birlikte, gaz çıkarıldığında kokunun aşırı derecede berbat olması altta yatan bir rahatsızlıktan muzdarip olunduğu anlamına gelebilir.

Bağırsaklardaki bakterileri inceleyen bilim insanları, bu organizmaların insan sağlığında oynadıkları rollere dair yeni kanıtlar bulmaya devam etmektedir. Dr. Microbe / iStock

Eğer çok sık gaz kaçırıyorsanız sağlıksız olduğunuzu düşünebilirsiniz. Ancak sık yellenme bağırsaklarınızın uygun durumda olduğu anlamına gelebilir. Bağırsaklarda yaşayan sağlıklı mikropların çok çeşitli faydalar sağladığı bilinen bir gerçektir. Bu mikropların beslenebilmesi için gaz yapan gıdalar tüketilmelidir.

Kalın bağırsaklarda lif ve diğer sindirilmesi zor karbonhidratlar da dâhil olmak üzere sindirilmemiş yiyecekler olduğunda bu mikroplar devreye girerek çalışmaya başlar. Ve bunun karşılığında, diğer faydalı bakterilerin gelişmesine katkı sağlayan kısa zincirli yağ asitlerini de içeren çok daha fazla gaz üretilir.

Aşırı Olmamak Koşuluyla Yellenmek Sağlıklıdır

Sık olarak probiyotik yenmesi önerilmektedir, ancak lifli gıdalar da aynı derecede kritiktirler. Yaşam bilimleri içinde çok çeşitli disiplinlerde araştırma makaleleri yayınlayan Cell isimli hakemli bilimsel dergide paylaşılan yakın tarihli bir araştırmada, mikropların optimal sağlığın korunmasında liflere ihtiyaç duyduğu bulunmuştur. Bağırsaklardaki mikrop ve bakteriler, besin kaynağı olarak doğal lif alamadıklarında, bağırsakları kaplayan mukus tabakasını yemeye başlayabilir ve enfeksiyona yol açabilirler.

Solda Orta Avrupa ve Akdeniz bölgelerinde yetişen nane türü bir bitki olan limon otu iki bin yıldan beri kültürel tıbbi tedavide kullanılmaktadır. Sağda ise kekik yağı elde edilen Akdeniz ikliminde yetişen ve keskin kokulu bir bitki türü olan kekik görülmektedir.

İşte bütün bu nedenlerle sağlıklı bir yemek yeme alışkanlığında yellenmek oldukça normaldir, ancak unutulmaması gereken bir husus, aşırı gazın bağırsak dengenizin bozulmuş olduğunun bir göstergesi olabileceği ve ince bağırsaklarda kontrolsüz ve aşırı bakteri üremiş olabileceği anlamına gelmesidir. Normalde bakterilerin çoğu kalın bağırsaklar içinde bulunmaktadır.

SIBO hastalığı (Small Intestinal Bacterial Overgrowth – İnce Bağırsakta Aşırı Bakteri Üremesi) olarak adlandırılan bu hastalıkta şişkinlik ve gaz, karın ağrısı ve ishal ile yorgunluk belirtileri görülebilir.

Buna karşılık, bazı insanlar da zayıf besin emilim problemi ve toplumun yaklaşık olarak %15’ini etkileyen IBS (Irritable Bowel Syndrome – Hassas Bağırsak Sendromu) sorunu yaşamaktadır.

Hassas Bağırsak Sendromu, Kaynak: Wikipedia

Belirtileri karında kramp, ağrı, şişkinlik, gaz, ishal veya kabızlık ya da her ikisini içerir. Tedavisi uzun vadede yönetilmesi gereken kronik bir rahatsızlıktır. Belirtiler genellikle hafiftir ve sadece çok az sayıda hasta şiddetli belirti ve şikâyetlere sahiptir.

Çoğu hastada diyet, yaşam tarzı ve stresi yöneterek belirtiler kontrol edilebilir. Daha şiddetli şikâyetler ise ilaç tedavisi gerektirir. Huzursuz bağırsak sendromu, bağırsak dokusunda değişikliklere neden olmaz ya da kolorektal kanser riskini artırmaz. Limon otu (melisa) ve kekik yağı kullanımı da dâhil olmak üzere bitkisel ilaçlar kullanılabilir.

Glüten veya Süt ürünlerine Karşı Hassasiyet

Bütün hayatınız boyunca gözle görülür bir sorun yaşamadan süt ürünleri tüketmiş olsanız dahi, yaşlandıkça beden sisteminizde değişiklikler olabilir. Zaman içinde vücudunuz artık, süt içildiğinde meydana gelen sindirimdeki rahatsızlıkların önlenmesini sağlayan yeterli laktozu üretmiyor olabilir. Aynı şey buğday, arpa, çavdar gibi tahıllarda bulunan glüten isimli bir maddeye vücut bağışıklık sistemi tarafından verilen anormal yanıt sonucu ortaya çıkan bir hastalık olan çölyak hastalığı[iv] yaşayanlar için de geçerlidir.

Aşırı şişkinlik dâhil olmak üzere herhangi bir anormal semptoma beslenme alışkanlığınızdaki bir gıdanın sorumlu olduğunu düşünüyorsanız en iyisi o gıdayı tüketmekten vazgeçmenizdir. Örneğin bütün süt ürünlerini tüketmeyi bırakın ve kendinizi nasıl hissettiğinize bakın. Deneyerek tespit için, mayalanabilen karbonhidratlar (FORMAD – Fermentable Oligosaccharides, Disaccharides, Monosaccharides and Polyols – Fermente Edilebilen Oligo-, Di-, Mono-Sakkaritler ve Polioller)  olan buğday, süt ürünleri, soğan, sarımsak, baklagiller ve sert çekirdekli kiraz ve şeftali gibi meyvelere odaklanarak bu işleme devam edin.

Birçok FODMAP karbonhidrat sağlıklı olsa da parçalanması ve sindirilmesi zor olabilir. Her birey farklıdır, bu nedenle deneme yanılma yoluyla temel tetikleyicileri belirlemek en iyisidir. Neden iyi anlaşıldığında daha etkili bir karşı eylem planı oluşturulabilir.

Vücudunuzu Dinleyin –  Kıçıyla İnatlaşan Donuna Dışkılar

Normalden çok daha fazla gaz çıkarmanın, hormonal değişikliklerden kabızlığa kadar birçok nedeni olabilir. Yukarıda anlatıldığı gibi çok fazla (günde 30 veya daha fazla) yellenmediğiniz sürece veya bedeninizde oluşan aşırı gaz birikmesi ve sıkışması yaşam kalitenizi olumsuz etkilemediği sürece bedeniniz oldukça iyi çalışıyor ve işini iyi yapıyor demektir, endişe etmenize hiç gerek yoktur.

Bütün belirtilerde olduğu gibi yellenme olayında da vücudunuz sizinle iletişim kurmaya çalışmaktadır. Ne kadar uyum içinde olursanız, pozitif sağlığı korumak o kadar kolay olacaktır. Yani her zaman bedeninizi dinlemelisiniz. İnanın yellenmeleriniz size her şeyi açık ve net bir şekilde anlatacaktır.

Dışkı kaçırma bir hastalık değil, altında başka nedenler olan bir mesajdır aslında. Yaşam kalitesini önemli ölçüde azaltan bu sorun doktora gitmekten çekinilmesi nedeniyle giderek ilerler ve alta dışkı kaçırma vukuatları sıklaştığında hasta eve kapanarak kendisini toplumdan soyutlar.

Yellenmeyi Gizleme Taktik & Teknikleri

• Yellenme yavaşça yapılmalıdır, hızlı bir yellenme muhtemelen çok yüksek bir ses çıkmasına neden olacak ve yelleneni toplum içinde komik duruma düşürebilecektir. Yellenirken uzun nefes alıp vermek ve kontrollü olmak fayda sağlayabilir.
• Yellenildiğinde çıkan sesi bastırmak ve gizlemek maksadıyla öksürüyor gibi yapmak, yüksek sesle hapşırma sesi çıkarmak, telefonla yüksek sesle konuşmak ve imkân olduğunda müziğin sesini açmak gibi taktik ve teknikler kullanılabilir.
• Yellenmeyi gizlemenin bir diğer taktiği ise hareket halindeyken gaz çıkarmaktır. Koku ve ses hemen yanı başınıza yayıldığı için birisi kokuyu algıladığında veya sesi duyduğunda siz çoktan olay bölgesinden uzaklaşmış olursunuz. Yelleneceğinizi hissettiğinizde boş bir oda veya alana doğru ilerleyin ve gaz çıkarma işlemini etrafınızda hiç kimse yokken bitirmeye çalışın ki çıkan ses ve koku sizi utandırmasın.
• Gaz çıkarmadan önce ayağa kalkın ve süratle diğer insanlardan uzaklaşmaya çalışın, böylece başka bir odada veya etrafınızda hiç kimse yokken rahatça yellenebilirsiniz. Kalabalık bir trende iseniz gaz çıkarma öncesi imkân var ise boş bir vagona gidebilirsiniz. Ofiste çalışırken gaz çıkarma ihtiyacı duyduğunuzda boş bir toplantı odasına gidin ve yellenme öncesi toplantı odasının boş olduğundan iyice emin olun.
• Kapalı yerde kokulu yellendiğinizde oda spreyi ve veya el kremi gibi güzel kokulu ürünler kullanmak kötü kokuyu maskelemenize yardımcı olabilir.

Çocukken yüksek sesle gaz çıkarmanız özellikle ebeveynleriniz tarafından rağbet görse de yetişkinlerin dünyasında yüksek sesle yellenmek genellikle insanlara itici gelir ve yeni arkadaşlar edinmenize yardımcı olmaz. Ancak, bedeninizde  biriken gaz şişkinlik, hazımsızlık ve mide yanma/ekşimesi gibi sağlık sorunlarına  yol açabilir. Yellenmek herkesin her gün yaptığı doğal ve gerekli bir olaydır. Yellenmek zorunda kalmak kesinlikle utanılacak bir olay değildir, ancak yellenmenin sesini ve kokusunu en aza indirebilir ve gaz çıkarma sıklığını azaltmak için de yemek yeme ve günlük alışkanlıklarınızı ayarlayabilir ve değiştirebilirsiniz.

Toplum içinde sessizce gaz çıkarmak mümkün olsa da, kokunun sizi utandırabileceğini unutmamak önemlidir. Böyle durumlarda sükünetizi korumak ve duruma dikkat çekmemek çok önemlidir. Ayrıca, yellenmenin hayatın normal bir parçası olduğunu ve birçok insanın da gaz kaçıranı yargılamayacağını unutmamak da  gerekmektedir.

[i] Şener Şahin, Bir Mizah Unsuru Olarak Klasik Arap Kaynaklarında ‘Yellenme’ Teması, T.C. Uludağ Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Dergisi, Cilt:20, Sayı:1, 2011, sayfa 59-116.

[ii] Dübür Rüzgârları – Tailwinds: The Lore and Language of Fizzles, Farts and Toots – Dübür Rüzgârları: Fısların, Zartaların ve Üfürmelerin İrfan Sözlüğü, Peter Furze, 1998. Şener Şahin, Bir Mizah Unsuru Olarak Klasik Arap Kaynaklarında ‘Yellenme’ Teması, T.C. Uludağ Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Dergisi, Cilt:20, Sayı:1, 2011, sayfa 59-116. Çevirenin Notu: Dübür Rüzgârları’ olarak Türkçeye aktardığımız ‘Tailwinds’ esasen yelkencilik bilimine özgü teknik bir terimdir. Teknenin ya tamamen, ya da birkaç derece arkasından (kıçtan) almış olduğu rüzgârı tanımlar. Böyle bir rüzgârda yapılan seyir türü ‘pupa’ olarak adlandırılır.

Bkz. http://www.gezenbilir.com/index.php?topic=28041.0

[iii] Şener Şahin, Bir Mizah Unsuru Olarak Klasik Arap Kaynaklarında ‘Yellenme’ Teması, T.C. Uludağ Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Dergisi, Cilt:20, Sayı:1, 2011, sayfa 59-116.

Konu, en detaylı biçimde İsfehânî’nin (ö. 356/967) Muhâdarâtu’l-udebâ’sında ve mimmâ câe fi’d-durât ve’l-fesv (Sesli ve sessiz yellenme bâbı) başlığı altında incelenmiştir. İsfehânî burada, öncelikle yellenmenin ya da sıkışan gazı salmanın, Hindular ile Araplar arasındaki algılama farkına dikkat çeker. el-Hass alâ irsâlih (gazı salmaya teşvik) başlığı altında verdiği bilgiye göre Hindistanlılar, gazı karında tutmayı amansız bir hastalık addetmekte, onu salıvermeyi ise büyük bir şifâ ve rahatlama olarak görmekteydi

Yellenme, bevletme, dışkılama gibi birtakım fizyolojik fonksiyonlarımızn esasen bir sıhhat ve âfiyet işareti olduğu algısı, İbn Abbâd’ın, dostu İbn Sâbit’e hitâben yaptığı, üslup bakımından hayli sanatsal ve ironik sayılabilecek şu dua (!) metninde de görülmektedir:

Allah seni, büyük abdeste çıktığında lağım çukurunu gaitasıyla yarıya kadar doldurabilenlerden, idrarını imbikten geçirircesine akıtanlardan, sessiz yellendiğinde ortalığı tozu dumana katanlardan, sesli yellendiğinde yeri göğü inletenlerden, cinsî münâsebet sırasında ise gözyaşı döktürenlerden eylesin!

et-Tevhîdî, Ahlaku’l-vezîrayn, nşr. Muhammed b. Tâvît et-Tancî, Dâru Sâdir, Beyrut, 1992, s.173. Bu dua biraz farklı lafızlarla Mu’cemu’l-udebâ’da da geçmektedir. Bkz. Yâkût el-Hamevî, Mu’cemu’l-udebâ (I-VII), Dâru’l-ğarbi’l-İslami, nşr. İhsân Abbâs, 1.Baskı, Beyrut, 1993, II, 689.

[iv] Çölyak hastalığı, her geçen gün görülme sıklığı artan yaygın bir hastalıktır. Dünyadaki çoğu ülkede her 70 ila 200 kişiden birinde çölyak hastalığı bulunur. Glüten sensitif enteropati olarak da adlandırılan hastalık vücut bağışıklık sistemi ile ilişkili nedenlerle ortaya çıkar. Birçok tahılda bulunan glüten adı verilen proteine yanlış yönlendirilmiş bir bağışıklık tepkisi ile tetiklenir. Bazı hastalarda gluteni parçalayan enzime karşı da bağışıklık cevabı vardır. Çölyak hastalığı, ince bağırsakta iltihaplanma ortaya çıkması neticesinde belirti verir. Bağışıklık sistemi glütene karşı anormal bir tepki vererek iltihabi süreci başlatır.

Bağırsak mukozası normal olarak villus adı verilen ve besin emilimini sağlayan eldiven parmağı şeklinde küçük çıkıntılar içerir. Villuslar bağırsak emilim yüzeyini artırarak besinlerin kana geçişini kolaylaştırır. Çölyak hastalığında gelişen iltihabı süreç sonucunda vücut kendi dokularına zarar veren antikorlar oluşturur. Bu otoantikorlar ince bağırsak iç yüzeyinde yer alan bu çıkıntıları yok eder ve villuslar düzleşir. Bunlar hasar gördüğünde hastalar ne kadar çok yerse yesin, tam emilim olmadığı için vücuda yeteri kadar besin maddesi almak mümkün olmaz.

Uzmanlar çölyak hastalığının alerjik ya da otoimmün bir hastalık olup olmadığı konusunda araştırmalara devam etmektedir. Son verilere göre hastalığın hem alerjik hem de otoimmün unsurlar içerdiği düşünülmektedir. Alerji, bağışıklık sisteminin aslında vücuda zararsız olan maddelere aşırı reaksiyon göstermesidir. Bu, çölyak hastalığında da olan durumdur, çünkü bağışıklık sistemi zararsız glütene aşırı bağışıklık tepkisi ile cevap verir. Öte yandan, bağışıklık sistemi aynı zamanda vücudun kendi enzimi olan doku transglutaminazına karşı antikorlar oluşturur. MEDICALPARK