Unutulan 3 Temmuz 1988 Katliamı

ABD Savaş Gemisinin İran Yolcu Uçağını Düşürmesi

Ercan Caner, Sun Savunma Net, 3 Temmuz 2018

Basra Körfezi’nde Birleşik Devletler Donanmasına ait Vincennes kruvazörü, 3 Temmuz 1988 günü İran’a ait bir savaş uçağı zannettiği yolcu uçağını yanlışlıkla (!) vurarak düşürmüştür. Amerikan savaş gemisinden iki adet füze atılmış ve isabet alan yolcu uçağında bulunan toplam 290 kişi hayatlarını bu barbar katliamda kaybetmiştir.

Birleşik Devletler savaş gemisinden yapılan aptalca saldırı, sekiz yıldır sürmekte olan İran-Irak Savaşının sonlarına doğru gerçekleşmiştir, tarafsız statüdeki Birleşik Devletler Donanmasına ait savaş gemileri, körfez bölgesinde Kuveyt petrol tankerlerini korumak için bulunmaktadır. İran’a ait 655 sefer sayılı yolcu uçağının vurulmasından dakikalar önce Amerikan tarafının iddialarına göre Vincennes kruvazörü, helikopterine ateş eden İran silahlı botları ile temas sağlamıştır.

İran, yolcu uçağının düşürülmesini ‘‘barbarca bir katliam’’ olarak nitelendirmiş, fakat Birleşik Devletler yetkilileri, yolcu uçağının ticari uçuş koridoru dışında olduğunu, sadece 7,800 feet irtifada uçtuğunu ve Vincennes kruvazörüne doğru alçalmakta olduğunu iddia ederek yaptıkları korkunç katliamı savunmuştur.

Bununla birlikte, bir ay sonra Birleşik Devletler yetkilileri İran’a ait yolcu uçağının ticari havayolu koridorunda olduğunu, 12,000 feet irtifada ve alçalışta olmadığını kabul etmişlerdir. Gerçekten de yolcu uçağı İran hava sahasında 12,000 feet irtifada, ticari  havayolu koridorunda uçmaktadır ve transponder cihazı da sivil kanal üzerinden uçağın kimliğini yayınlamaktadır.

Airbus 300 modeli yolcu uçağını F-14 modeli savaş uçağı ile karıştırarak yanlışlıkla vurduğu iddia edilen Birleşik Devletler Donanmasına ait Vincennes kruvazörü. Foto: Foreign Policy Journal

Birleşik Devletler Donanması tarafından hazırlanan raporda, ilk defa muharebeye katılan personel üzerindeki psikolojik strese bağlanarak suç gemi mürettebatının üzerine atılmıştır.

Boyut ve sürat olarak aralarında çok büyük farklar olmasına rağmen, Vincennes kruvazör mürettebatı tarafından karıştırılan, solda Airbus 300 model yolcu uçağı ve sağda İran hava kuvvetlerine ait bir F-14 savaş uçağı.

1996 yılında Birleşik Devletler olaydaki sorumluluğunu tamamen kabullenmiş ve barbarca katliamı sonrasında hayatlarını kaybeden İranlıların ailelerine 61,8 milyon dolar ödeme yapmayı kabul etmiştir.

Vincennes kruvazörü İran’a ait yolcu uçağını vurarak 290 kişinin ölümüne neden olduğunda Birleşik Devletler Başkan Yardımcısı George H.W. Bush yaptığı bir açıklamada: ‘‘Amerika Birleşik Devletleri adına asla özür dilemeyeceğim, gerçeklerin ne olduğu umurumda değil’’ ifadelerini kullanmıştır.

Gerçekte olan ise; Will Rogers III komutasındaki Vincennes kruvazörünün, İran karasularına girmesi ve Amerikan savaş gemileri için tehdit oluşturmayan İran’a ait iki silahlı botu vurarak batırmasıdır. Üçüncü bir silahlı bot geminin yakınından geçmektedir ve Rogers ona da ateş açılması emrini verir.

ABD Başkanı Ronald Reagan ve Başkan Yardımcısı George H.W. Bush

Donanma tarafından sonradan yayınlanan bir raporda belirtildiği gibi, o esnada Vincennes kruvazörü mürettebatı, normal ticari havayolu koridorunda yükselmekte olan ve transponder  cihazından ticari bir uçak olduğunu gösteren sinyal gönderen bir uçak tespit ederler.

Gemi mürettebatı yolcu uçağının bir tehdit olmadığını anlamış ve Teğmen William Montford, gemi kaptanı Rogers’i uçağın ticari bir uçak olabileceği yönünde ikaz da etmiştir. Fakat gemisine bir F-14 savaş uçağı tarafından saldırıldığını düşünen Rogers ateş emrini vermiştir.

Başkan Ronald Reagan 290 masum sivilin öldürülmesinin ‘‘uygun bir savunma faaliyeti’’ olduğunu iddia etmiştir. Asla özür dilemeyen George H.W. Bush ise başkanlık kampanyası esnasında yaptığı bir konuşmada olayı; ‘‘talihsiz bir kaza’’ olarak nitelendirmiştir.