Çek Cumhuriyeti de F-35 Alıyor

ABD  Savunma Bakanlığı,  Çek Cumhuriyeti’ne 5.6 milyar dolarlık beşinci nesil F-35 Lightning II savaş uçağı, mühimmat ve ilgili donanım satışına onay verdi

Ercan Caner, Sun Savunma Net, 01 Temmuz 2023

Amerika Birleşik Devletleri Savunma İşbirliği Ajansı (DSC – Defense Security Cooperation) tarafından 29 Haziran 2023 tarihinde yapılan açıklamaya göre; ABD Savunma Bakanlığı Çek Cumhuriyeti’ne 24 adet F-35 Lightning II savaş uçağı satışını onaylamıştır.

Ana sözleşmeciler Lockheed Martin, Raytheon Technologies ve Boeing firmaları olacaktır. Bu satış, Çek Cumhuriyeti’nin savunma kabiliyetlerinin yanı sıra, modern tehditlere karşı koyma ve bölgede sürekli barışı sürdürme imkân ve kabiliyetlerini artırarak NATO operasyonlarına desteğini de geliştirecektir. Savunma İşbirliği Ajansı’na göre 24 adet F-35 Lightning II savaş uçağını kapsayan olası satış bölgedeki güç dengesini de değiştirmeyecektir.

Mayıs 2023’te ABD, Rusya Federasyonu’na karşı sürdürdüğü savaşta Ukrayna’yı destekleyen NATO üyesi Çek Cumhuriyeti ile bir güvenlik anlaşması imzalamıştır. Potansiyel satış onayı, yaklaşık bir yıl önce Çek Cumhuriyeti’nin 24 adet F-35 alım talebini açıklaması sonrası gelmiştir.

Çek Savunma Bakanı Jana Černochová bir yıl önce yaptığı açıklamada; Çek Silahlı Kuvvetleri’nin geleceğin muharebe sahasındaki görev gereksinimlerini karşılayabilmek maksadıyla 5. Nesil savaş uçaklarına ihtiyacı olduğunu ifade etmiştir.

Çek Cumhuriyeti’ne yapılacak satış, 24 adet F-35 Lightning II modeli savaş uçağının yanı sıra 25 adet Pratt & Whitney F135-PW-100 motoru, 70 adet AIM-120C-8 AMRAAM (Advanced Medium Range Air-to-Air Missile – Gelişmiş Orta Menzilli Hava-Hava Füzesi), çeşitli bombalar ile elektronik harp ve telsiz sistemlerini de kapsamaktadır.

Olası satış sözleşmesi ABD Savunma Bakanlığı tarafından Kongre onayına sunulmuştur. Kongre’nin onaylaması durumunda çek Cumhuriyeti FMS (Foreign Military Sales – Yabancı Askeri Satışlar) kapsamında F-35 Lightning II programına katılan on ülkeden bir tanesi olacaktır.

Türkiye en üst düzeyde ve defalarca S-400 sistemini tedarik etmesinin Birleşik Devletler askeri teknolojisi ile personelinin güvenliğini tehlikeye sokacağı ve Rusya’nın savunma sektörüne önemli miktarda fon sağlamanın yanı sıra  Türk Silahlı Kuvvetleri ve savunma sanayisine erişim fırsatı sağlayacağı konularında net bir şekilde uyarılmıştır.

Hughes Aircraft Co tarafından tasarlanıp geliştirilen 50 kilometre menzilli AIM-120 Gelişmiş Orta Menzilli Hava-Hava Füzesi. Kaynak: REDSTAR

F-35 Programı’nın uluslararası ortakları ABD, Birleşik Krallık, İtalya, Hollanda, Kanada, Avustralya, Danimarka ve Norveç’tir. Programın başında ortaklar arasında yer alan Türkiye, Rusya Federasyonu’nda S-400 modeli hava savunma sistemi tedarik etmesinin ardından programdan atılmıştır.

Türk savunma endüstrisinin F-35 programına katılımında on şirket, 900’den fazla parça üretimi ile yer almıştır. Lockheed Martin firmasına göre; F-35 savaş uçaklarının envanterde kaldığı yaşam döngüsü sürecinde Türkiye’nin kazancı 12 milyar ABD doları olacaktır.

F-35 Programına katılan ülkeler: ABD, Birleşik Krallık, İtalya, Hollanda, Kanada, Avustralya, Danimarka ve Norveç.

ABD Dışişleri Bakanlığı, Hazine Bakanlığı ile koordine ederek, 13849 sayılı Kararname ile Savunma Sanayii Başkanlığı’na (SSB) uygulanmak üzere aşağıdaki beş yaptırımı seçmiştir:

Kısım 235(a)(2) kapsamında, SSB’e transfer edilecek bütün mal ve teknolojiler için belirli ihracat lisansları ve yetkilerinin verilmesinin yasaklanması;

• Kısım 235(a)(3) kapsamında, Birleşik Devletler finansal kurumları tarafından, 12 aylık dönemler içinde SSB’e verilecek tutarı 10 milyon ABD dolarından fazla borç ve kredilerin yasaklanması;
• Kısım 235(a)(1) kapsamında, Birleşik Devletler EXIM Bankasının SSB’e yapılacak ihracat yardımlarının yasaklanması;
• Kısım 235(a)(4) kapsamında, uluslararası finans kurumları tarafından SSB yararına verilecek borçlara karşı çıkılması ve
• Kısım 235(a)(7), (8), (9), (11) ve (12) kapsamında SSB Başkanı Dr. İsmail Demir, SSB Başkan Yardımcısı Faruk Yiğit, SSB Hava Savunma ve Uzay Daire Başkanı Serhat Gençoğlu ve SSB Bölgesel Sistemler Direktörlüğü Program Müdürü Mustafa Alper Deniz’e tam yaptırım ve vize sınırlamaları yaptırımlarının uygulanması.

FMS kapsamında F-35 savaş uçağı tedarik eden ülkeler ise İsrail, Japonya, Güney Kore, Belçika, Polonya, Singapur, Finlandiya, İsviçre ve Almanya’dır.

Komşumuz Yunanistan’ın da ABD’den talep ettiği 20 adet F-35 savaş uçağını, 2027 veya 2028 yılında Yunan Hava Kuvvetleri envanterine katması beklenmektedir.

Lockheed Martin’e göre; gelişmiş silahlar, sensörler ve iletişim sistemleri ile hayalet teknolojisine sahip beşinci nesil savaş uçağı F-35 Lightning II, bugüne kadar geliştirilen en kabiliyetli savaş uçağıdır ve muharebe sahasında bir kuvvet çarpanıdır.

Milli Muharip Uçak – MMU

Türk Hava Kuvvetleri Komutanlığı’nın envanterinden 2030’lu yıllardan itibaren kademeli olarak devreden çıkarılması düşünülen F-16 uçaklarının yerini alabilecek, yurt içi imkân ve kabiliyetler ile tasarlanan ve geliştirilen bir savaş uçağının üretilmesi ve bu uçağı tasarlayıp geliştirebilecek insan gücü ve altyapının oluşturulması amacıyla başlatılan Milli Muharip Uçak (MMU) Geliştirilmesi Projesi’nde TUSAŞ ana yüklenici konumundadır.

Projede yeni nesil bir uçakta olması gereken düşük görünürlük, dâhili silah yuvası, yüksek manevra kabiliyeti, artırılmış durumsal farkındalık ve sensör füzyonu gibi teknoloji alanlarındaki kazanılacak kabiliyetlerle Türkiye; dünyada ABD, Rusya, Çin vb. 5’inci nesil bir muharip uçağı üretebilecek altyapı ve teknolojiye sahip sınırlı sayıdaki ülkeler arasında yerini alacaktır.

Yerli savaş uçağı TF-X/MMU taksi esnasında görülürken, Mart 2023. Kaynak: ShiftDelete.Net

MMU’nun, Türk Hava Kuvvetleri Komutanlığının envanterinde bulunan diğer savaş uçakları, İnsansız Hava Araçları (İHA) ve Havadan İhbar ve Kontrol (HİK) gibi platformlar ve tedarik edilmesi planlanan diğer unsurlarla ortak çalışabilir şekilde görev yapması ve üretilecek uçakların 2070’lere kadar Türk Hava Kuvvetleri Komutanlığı envanterinde yer alması öngörülmektedir.

5’inci nesil çok rollü savaş uçağı olan MMU, hem hava-hava, hem de hava-yer muharebelerinin gereksinimleri için üstün kabiliyetler sağlamaktadır. Türk Havacılık Uzay Sanayi’nin, yüksek hayatta kalma kabiliyetine haiz, güçlü ve atik platformu MMU; sahip olduğu akıllı ve güçlü savaş kabiliyetleri ile tam bir savaşçıdır.