Gerilimlere Aldırmayan Müslüman Azerbaycan Heyetinin İsrail Ziyareti

İsrail’in Gizli Müslüman Dostu

Gerilimlere Aldırmayan Müslüman Azerbaycan Heyetinin İsrail Ziyareti

Yahudi devleti ile iyi ilişkilere öncelik veren Azerbaycan,  İslam dünyasının İsrail’e karşı geleneksel tutumuna karşı çıkmayı sürdürüyor.

Yazar: Batya Jerenberg, World Israel News, 23 Mayıs 2018

Çeviren: Ercan Caner, Sun Savunma Net, 25 Mayıs 2018

Azerbaycan Dışişleri Bakan Yardımcısı Azimov (solda) ve Knesset Üyesi Hanegbi daha önce gerçekleştirilen bir ziyarette Knesset’de bir arada görülürken.

Bu yıl 14 Mayıs tarihi, miladi takvimde İsrail’in 70’inci kuruluş yıldönümü olması ve Amerikalıların elçiliklerini Kudüs kentine taşıması nedeniyle İsrail açısından tarihi bir gün olmuştur.

Yine aynı gün, sınırda HAMAS tarafından yönetilen isyanda öldürülen Gazzeli teröristlerin sayısı da en yüksek rakama ulaşmış ve Yahudi devletin Müslüman dünyası tarafından yaygın şekilde kınanmasına neden olmuştur.

Haaretz gazetesinin haberine göre; bir Müslüman ülke olan Azerbaycan ise, ulusal çıkarlarını ilk sıraya koyarak İsrail karşıtı koroya katılmayı reddetmiştir.

Azerbaycan Cumhuriyeti bu nedenle, üst düzey yetkililerden oluşan bir heyeti geçtiğimiz hafta Pazar-Salı günleri arasında İsrail’e göndermiştir. Bu toplantı, iki ülke arasındaki ticari bağları geliştirmek maksadıyla hükümetler arasında yapılan ilk ekonomik komite toplantısıdır. İsrail görüşmelerde, Çevre Koruma ve Kudüs İşleri Bakanı Ze’ev Elkin tarafından temsil edilmiştir.

İsrail’in Kadim Dostu

Azerbaycan Müslüman bir ülke olsa da İsrail ile tam diplomatik ilişkilere 1992 yılında başlamış ve sadece bir yıl sonra da kendi bağımsızlığını ilan etmiştir. O tarihten bugüne kadar geçen sürede de İsrail ile özellikle hayati önemi haiz mallarda stratejik güçlü ekonomik ilişkilerini sürdürmüştür.

Bakü-Tiflis-Ceyhan boru hattı ile Ceyhan’a ulaşan petrol buradan tankerlerle İsrail’e taşınmaktadır.

İsrail  Azerbaycan’a 2016 yılına kadar toplam 5 milyar dolar tutarında silah satışı gerçekleştirmiş ve Azerbaycan tahminlerine göre de petrol ihtiyacının %66’sını  her yıl Türkiye topraklarından geçen Bakü-Tiflis-Ceyhan boru hattı üzerinden karşılamıştır. Azerbaycan’a yapılan diğer İsrail ithalatı ise tarımsal ve tıbbi ürünler gibi tamamen sivil maksatlıdır.

İstihbarat İşbirliği

Belki de çok daha önemli olan ise iki ülkenin istihbarat alanındaki işbirliğidir. İslam Cumhuriyeti Suriye’de İsrail’in kapısına dayandığından ve Azerbaycan ile sınır komşusu olduğundan, iki ülkenin de İran yayılmacılığını önleme konusunda güçlü ortak çıkarları vardır. Bazı yabancı istihbarat kaynaklarına göre de İsrail, İran İslam Cumhuriyeti ile ilgili her türlü istihbaratı Azerbaycan topraklarından gerçekleştirdiği  operasyonlar ile elde etmektedir.

Kuveyt Al-Jarida gazetesinin bugüne kadar doğrulanmayan iddialarına göre Mossad ajanları, İran’ın nükleer silah geliştirme programı ile ilgili binlerce gizli belgeyi Azerbaycan toprakları üzerinden yürütülen bir operasyonla ele geçirmişlerdir. Foto: CBN

Dedikodulara göre İran’ın nükleer çabalarıyla ilgili çok miktardaki gizli dokümanlar da Azerbaycan üzerinden elde edilmiştir.

Amerikan Bağlantısı

Azerbaycan’ın İsrail ile ilişki kurmasında yaygın olarak kabul edilen nedenlerden bir tanesi de ülkenin Washington nezdindeki itibarıdır, Azeriler bu meseleyi diğer Müslüman ülkelerin yaptığı gibi gizli tutma gayreti içinde de değildir.

Nisan ayında İsrail’in 70’inci kuruluş yılını kutlama kapsamında, Amerikan başkentinde Azeriler, açık bir şekilde iki  ülke arasındaki bağları kutlayan bir faaliyet düzenlemiş ve faaliyete Amerikan meclis üyeleri ve Yahudi organizasyonlarının önde gelen temsilcileri de katılmıştır.

Azerbaycan Cumhuriyetinin Birleşik Devletler Büyükelçisi Elin Suleymanov,  Washington’da düzenlenen en son AIPAC (Amerikan Israel Public Affairs Committee- Amerikan İsrail Kamu İşleri Komitesi) konferansına katılmış ve JNS ile yaptığı bir mülakatta, ülkesi ile diğer Müslüman ülkelerin İsrail ile ilişkileri arasındaki farktan söz etmiştir.

Konuşmasında; ‘‘Azerbaycan 1,500 yıldan beri  bir Yahudi toplumuna sahiptir. Yahudi yaşam biçimi Azerbaycan toplumunun ayrılmaz bir parçasıdır. Azerbaycan dinlere hoşgörüsü olan bir yer olarak çok iyi bilinmektedir’’ ifadelerine yer veren Büyükelçi Suleymanov sözlerini; ‘‘İsrail’in Müslüman devletlerle işbirliğinde örnek bir ülke olmaktan mutluyuz’’ şeklinde tamamlamıştır.

Çevirenin Notları: Yazı aslına sadık kalınarak çevrilmiştir, orijinal metne aşağıdaki link üzerinden erişebilirsiniz.

Muslim-majority Azerbaijan ignores tensions, sends delegation to Israel

Azerbaijan’s Deputy FM Azimov (L) and MK Hanegbi at the Knesset during a previous visit. (Knesset) Muslim-majority Azerbaijan ignores tensions, sends delegation to Israel Azerbaijan continues to buck conventional Islamic world attitudes toward Israel by prioritizing good relations with the Jewish state.