Test Manyağı Olmaya Gerek Yok!

Günde 30.000 Korona
Virüs Testi

Çok mu az? Gerekenden çok mu fazla? Ya da çok geç mi kalındı? Bu kadar çok test yapmak gerekli mi? Fazla test virüsün yayılmasını önlemek yerine izolasyon tedbirlerinin uygulamasını mı aksatıyor?

Yazar: Maayan Jaffe-Hoffman, THE JERUSALEM POST, 29 Mart 2020

Çeviren: Ercan Caner, Sun Savunma Net, 30 Mart 2020

                   Korona virüs test kiti, 29 Ocak 2020. Foto: REUTERS

Önümüzdeki iki hafta içinde, İsrail yetkililerinin günlük korona virüs test sayısını günde 30,000’e çıkarması beklenmektedir. Günlük test sayısının artırılma hamlesi, Magen David Adom (Kızıl Kalkan Acil Yardım/Kan Bankası Servisi) medikal direktörü Rafael Strugo’nun The Jerusalem Post’a yaptığı; Savunma Bakanı Naftali Bennett’in korona virüs test sayısını günde 30,000’e çıkarma hedefini ‘‘aşırı ve gerçekçi bulmadığı’’ yönündeki açıklamasından on gün sonra gelmiştir. 

Bu kadar çok test yapılması uygun mudur? Çok sayıda test, virüsün yayılmasını gerçekten durduracak mı yoksa İsrail’de uygulanmakta olan izolasyon tedbirlerini mi aksatacak?

Ben-Gurion Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesinden Prof. Jacob Moran-Gilad, test sayısı için sihirli bir rakam olmadığını, veri toplamak maksadıyla test yapılmasının önemli olduğunu, fakat korona virüsün yayılmasını kontrol altına alacak tedbirin İZOLASYON olduğunu açıklamıştır.

Rafael Strugo da The Jerusalem Post’a yaptığı açıklamada; virüsün yayılmasının ancak izolasyon ile mümkün olabileceğini, yapılan testlerin, virüsün toplumda ne ölçüde yayıldığı ve zirve noktasına, yani kriz aşamasına gelinip gelinmediği konusunda bir fikir verebileceğini ifade etmiştir.

İsrailli yetkililer, Şubat sonlarından başlamak üzere günde 750-1000 test uygularken, bu sayı son zamanlarda 2,000’e, sonra 3,000’e ve son günlerde de 6,000’e çıkmıştır. Karşılaştırma açısından; nüfusu İsrail’den beş kat daha büyük olan ve eğriyi düzleştirerek virüsün yayılmasında başarılı olduğu değerlendirilen Güney Kore, vatandaşlarına günde 15,000 test uygulamaktadır.

Yukarıdaki grafikte görülen eğrinin düzleştirilmesi; vaka sayısının keskin bir şekilde artmasını önlemekte ve virüsten etkilenen insan sayısının daha geniş bir zamana yayılmasını sağlamaktadır.

Moran-Gilad, test stratejisinin çok iyi planlanması ve ülkenin sadece test sonuçlarına güvenmemesi gerektiğini, fakat hastalık semptomları göstermeyen vatandaşların rastgele test faaliyetlerinin de sürdürülmesi gerektiğini ifade etmektedir. Moran-Gilad’a göre yapılan testler, günümüze kadar eksik olan verileri sağlayacak ve körü körüne karar verilmesinin önüne geçecektir.

İsrail Savunma Bakanı Naftali Bennett ise hazırlanan ayrıntılı bir raporda, yaygın test sistemi kurularak virüsten etkilenenlerin sayısının belirlenmesi ve düzenli bir şekilde günde 30,000 ile 50,000 test yapılmasının, İsrail’de okullar ve iş yerlerinin açılmasını ve hayatın normale dönmesini sağlayacağını ifade etmektedir.

Test sonuçları pozitif çıkanlar derhal karantina otellerine gönderilecek ve aile üyeleri, iş arkadaşları ve bütün dostlarına da korona virüs testi uygulanacaktır.

Moran-Gilad, test uygulanmasının korona virüs krizinin bir sonraki aşaması olan İsrail’in bazı kısıtlamaları kaldırmak istediğinde önemli olacağının ve şu anda uygulanmakta olan testlerin İsrail vatandaşlarının hayatlarını hiçbir şekilde değiştirmeyeceğinin altını çizmektedir. Moran-Gilad stratejinin; krizin bir sonraki safhasında, durumu izlemek maksadıyla testlere daha fazla güvenmek olması gerektiğini ifade etmektedir.

Tel Aviv Üniversitesinden immünoloji ve viroloji alanında uzman Prof. Jonathan Gershoni de Molan-Gilad ile aynı düşünceyi paylaşıyor gibi görünmektedir. Prof. Gershoni, The Jerusalem Post’a daha önce yaptığı bir açıklamada korona virüs testlerinin, salgının ülkede yayılmasını kontrol etmede anlamlı bir araç olabileceğini ifade etmektedir. Moran-Gilad; genel olarak, bir insanın virüsten etkilendiğinde, ne tür bir virüs olduğunun belirlenmesi ve daha iyi bir tedavi uygulanması maksadıyla test uygulandığına dikkat çekmektedir.

Korona virüs salgınında ise durum tam tersinedir ve test uygulanmasının ilave maksat ve hedefleri bulunmaktadır.

Korona virüs testinin hedeflerinden birincisi, SARS-CoV-2 virüsünden etkilenen insanların yaklaşık olarak %80’inde hafif semptomların görülmesi ve birçoğunda da hiçbir semptom görülmemesi, yani insanların bu virüsü taşıdıklarını bilmemeleri nedeniyle virüsten etkilenen insanları belirlemektir. Virüsten etkilenen insanlar, ne yazık ki virüsün diğer insanlara yayılmasına neden olmaktadır.

Prof. Jonathan Gershoni, SARS-CoV-2 virüsünün inatçı bir virüs olmasından kaynaklanan nedenlerle, enfekte olup iyileşen ve kendilerini çok iyi hisseden insanların dahi hâlâ virüsü yaydıklarını ve bu nedenle de potansiyel bulaştırıcı olmaya devam ettiklerine dikkat çekmektedir.

Prof. Jonathan Gershoni’ye göre; İsrail’de bugüne kadar sadece 132 kişinin iyileşmesinin ve virüsten enfekte olan insanların sayısının artmasının nedeni budur. Virüsten enfekte olan bir insan iyileşse ve kendini çok iyi hissetse dahi kamu sağlığı açısından hâlâ tehlike arz etmektedir.

Semptom göstermeyen ve hasta olduklarını bilmeyen insanların belirlenmesi ve onlara hasta olduklarının söylenmesinin çok önemli bir faktör olduğunu ifade eden Prof. Gershoni, bunun toplumun geneline ülkenin virüse karşı yürütülen mücadelede nasıl durduğu konusunda güven vereceğini ve daha az endişe duymalarını sağlayacağının da altını çizmektedir.

Peki, daha fazla test yapılması bu kadar iyi ise ülkede yapılan günlük test sayısını artırmak neden bu kadar uzun sürmüştür?

Moran-Gilad, herkesin Sağlık Bakanlığı tarafından yapılan çalışmanın uzun sürdüğünü düşündüğünü, belirli noktalarda sürecin yavaş işlediğini, fakat mesajın artık herkes tarafından çok iyi anlaşıldığını ve sürecin hızla ilerlediğini dile getirmektedir.

Moran-Gilad, diğer bir ifadeyle; Şubat ayı sonlarında korona virüs İsrail’de ilk ortaya çıktığında vakaların çoğunun yurt dışından geldiğini ve bu vakaların birçoğunun tespit edilerek kontrol altına alındığını, halkın geneli virüsü yaymaya başladığında ise daha fazla test yapılmasının krizle mücadelede yardımcı olacağına inandığını belirtmektedir.

Fakat İsrail’in test kapasitesini bu kadar hızlı artırma imkân ve kabiliyeti bulunmamaktadır.

Bar-Ilan Üniversitesi Yaşam Bilimleri Fakültesi dekan yardımcısı ve bağışıklık sistem tedavi laboratuvarı başkanı Prof. Cyrille Cohen’e göre; test kiti, test sonuçlarını değerlendirecek donanım ile testleri yapabilecek ve laboratuvarlarda çalışabilecek eğitimli personel sayısı yetersizdir. Ve hiç şüphesiz, ülkedeki laboratuvar sayısı da yetersizdir. Cohen, durumun çok karmaşık olduğunu, nitelikli insan gücü ve test kitlerine ihtiyaç duyulduğunun altını çizmektedir.

Son haftalarda, Sağlık bakanlığı, Savunma Bakanlığı, İsrail İç Cephe Komutanlığı, Mossad ve Magen David Adom bu gerçeği değiştirmek için canla başla çalışmalarını sürdürmektedir.

Ben-Gurion Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesinden Prof. Jacob Moran-Gilad; virüse karşı yürütülen mücadelede birçok engelle karşılaşılmasına rağmen, ülkenin doğru yolda ilerlediğini düşünmektedir.

Çevirenin Notları: Yazı aslına sadık kalınarak çevrilmiştir. Orijinal metne aşağıdaki link üzerinden erişebilirsiniz.

https://www.jpost.com/Israel-News/30000-coronavirus-tests-per-day-Too-little-too-much-too-late-622845?utm_source=ActiveCampaign&utm_medium=email&utm_content=Why+didn+t+the+ultra-Orthodox+take+coronavirus+seriously%3F&utm_campaign=March+29+Night