Kobe Bryant Helikopter Kazasında Hayatını Kaybetti

Yazar: David Slotnick, Business Insider, 28 Ocak 2020

Derleyen: Ercan Caner, Sun Savunma Net, 30 Ocak 2020

• Basketbolun efsane ismi Kobe Bryant, Calabasas-California’da meydana gelen helikopter kazasında hayatını kaybetmiştir. Bryant 41 yaşındaydı.
• Bryant’ın, istikrarlı bir emniyet geçmişi olan ve VIP (Very Important Person – Çok Önemli Personel) kullanımı ile iş çevrelerinde güvenilir bir model olan Sikorsky S-76B özel helikopterinde sekiz kişi daha bulunmaktaydı.
• Bryant’ın, Orange County’de bulunan evi ile Los Angeles arasındaki yoğun trafikten kurtulmak maksadıyla helikopteri sık olarak kullandığı ve doktor randevularına yetişmeleri için takım arkadaşlarının hizmetine de sunduğu herkes tarafından bilinmekteydi.

Kaza yerinde incelemeler yapmak üzere gönderilen Ulusal Ulaşım Güvenlik Kurulundan (NTSB-National Transportation Safety Board) bir yetkili yaptığı açıklamada helikopter pilotunun kazadan kısa bir süre önce hava trafik kontrolörlerine ‘‘bir bulut tabakasından kaçınmak maksadıyla tırmandığını’’ bildirdiğini ifade etmiştir.

Los Angeles Eyalet Şerifi Alex Villanueva ile birlikte yaptığı basın açıklamasında NTSB üyesi Jennifer Homendy, hava trafik kontrolörünün pilota niyetinin ne olduğunu sorduğunu, fakat hiçbir yanıt alınmadığını ifade etmiştir.

NTSB üyesi Homendy’e göre; radar verileri helikopterin 1,400 feet irtifadan 2,300 feet irtifaya tırmandığını, sonra sola doğru alçalarak bir dönüşe girdiğini göstermektedir. Hemen sonrasında helikopter ile temas kaybolmuştur. Helikopterin yere çarptığı yer deniz seviyesinden 1,085 feet yüksekliktedir. Çarpma sonrasında helikopterin gövdesi, ana rotoru ve kuyruk bölümünün bir parçası yaklaşık 500-600 feet uzunluğunda bir alana yayılmış durumdadır.

NTSB’den Homendy açıklamasında helikopter üzerinde kazayla ilgili önemli bilgiler verebilecek bir ‘‘Kara Kutu’’ olmadığını ve bu cihazların helikopterlere takılmasının zorunlu olmadığını ifade etmiştir. Kaza yerinde incelemelerde bulunan uzmanlar, helikopterin pilotu Ara Zobayan tarafından uçuş planı ve diğer bilgiler için kullanılan bir iPad bulmuşlardır.

Homendy yaptığı açıklamada, NTSB ekibinin kaza incelemesinde ‘‘insan, makine ve çevre’’ yaklaşımını kullanacağını dile getirmiştir. Homendy kazayla ilgili bilgisi olanların ve kaza anındaki hava durumuyla ilgili elinde fotoğraf olanların NTSB ekibine iletmelerini talep etmiştir. Homendy, NTSB tarafından yapılacak incelemenin beş gün sürebileceğini ifade etmiştir.

• Kobe Bryant ve kızı Gianna’yı taşıyan helikopter, pilot dâhil dokuz kişiyle Orange County’de bulunan Santa Ana’dan 09:06’da kalkış yapmıştır.
• Kendi helikopterlerinin uçuşunu kesen Los Angeles polisine göre hava durumu uçuş için elverişli değildir.
• Pilot Görerek Uçuş Kurallarında (VFR-Visual Flight Rules) uçmaktadır, bunun anlamı aşağıdaki araziyi görebilmek için kendi yeteneklerine güveniyor olmasıdır.
• Radar verilerinin gösterdiğine göre; saat 09:20 civarında helikopter Glendale yakınlarındaki 5 Numaralı Eyalet Yolu üzerinde yaklaşık 15 dakika dolaşmıştır.
• Hava trafik kontrolörleri helikopteri Burbank’a serbest kılmadan önce diğer trafikler nedeniyle 11 dakika bekletmiştir. 
• Ara Zobayan isimli pilot, ATC (Air Traffic Control) ile temas kurup, bulut içinde uçabilmesini sağlayacak alet uçuş şartlarına (IFR-Instrument Flight Rules) geçiş talep edebilecekken bunu yapmamıştır.
• Fakat IFR şartlarda uçmak, özellikle Güney California’nın yoğun hava trafiğinde zaman alıcı bir iştir.
• Helikopter görerek şartlarda uçuşa (VFR) devam eder yaklaşık 09:40 sularında 101 Numaralı Ventura Otoyolunu takip etmek için batıya doğru döner.
• 09:44 civarında helikopter güneydoğuya istikametine döner ve yerle helikopter arasına mesafe koyma girişimi gibi görünen 2.400 feet irtifa alır.
• Sonra alçalır ve Flightradar24 verilerine göre yaklaşık 1.400 feet irtifadaki bir tepenin yamacına çarpar.
• 41 yaşındaki Bryant, 13 yaşındaki kızı Gianna ile helikopterde bulunan pilot dâhil toplam dokuz kişi hayatlarını kaybederler.
• NBA efsanesinin helikopteri kaza meydana geldiğinde varacağı Mamba Sports Academy merkezine sadece 17 mil uzaklıktadır.

ADS-B – (Automatic Dependent Surveillance – Broadcast): Hava araçlarının takip ve izlenmesi maksadıyla kullanılan sistem. Automatic-Otomatik; mesajların periyodik olarak kesintisiz biçimde gönderilmesi anlamına gelmektedir. Dependent-Bağımlı; pozisyon ve hız bilgileri küresel konumlama sisteminden alınmaktadır. Surveillance-Gözlem; asıl hedef hava trafik kontrol ünitelerinin hava aracının nerede olduğunu bilmesidir. Broadcast-Yayın; mesajlar, spesifik alıcılardan ziyade herkese yayınlanır.

Bryant’ın özellikle Los Angeles trafiğinden kurtulmak için özel bir helikopter kullandığı herkes tarafından bilinmektedir, helikopteri doktor randevularına yetişmeleri için takım arkadaşlarının hizmetine de sunmaktadır. Kaza sonrası göze çarpan en önemli hususlardan bir tanesi helikopterde sadece tek bir pilot olmasıdır.

Kaza sonrası alevler içinde kalan helikopter. Kaynak Planet.fr

S-76 helikopteri ticari maksatlı kullanılmak üzere imal edilse de tasarım ilhamını Birleşik Devletler ve dünyanın birçok ordusu tarafından kullanılan UH-60 modeli Genel Maksat helikopterinden (UH-Utility Helicopter) almıştır. Helikopterin havacılık çevrelerinde uçuş emniyeti açısından öne çıkması iki türbinli motora sahip olması ve bazı diğer sivil modellere nazaran daha zor pilot eğitim standartlarını gerektirmesi ve birçok sivil helikopterin aksine genel olarak iki pilotla uçurulmasıdır.

Bryant’ın özel helikopter kullanma nedenlerinden bir tanesi de basketbol maçlarına zinde olarak gidebilmektir. Helikopteri genellikle Los Angeles basketbol takımının Orange County’de kendi evinde yaptığı maçlara gitmek için kullanmaktadır.

Bryant’ın kullandığı helikopter, 1977 yılında gerçekleştirdiği ilk uçuşundan beri güvenli bir helikopter olarak bilinen ve kabul edilen Sikorsky S-76 model bir helikopterdir. Helikopter Island Express Holding Corp. adlı bir helikopter şirketine aittir ve gövde imal yılı 1991’dir.

Sikorsky S-76 modeli helikopter özellikle petrol endüstrisinde kıyı ile petrol platformları arasındaki off-shore uçuşlarında kullanılan uçuş emniyet geçmişi oldukça iyi olan orta sınıf bir helikopterdir.

Kobe Bryant kariyeri boyunca beş kez NBA şampiyonluğu sevincini yaşamıştır. Kaynak: CNR

Kazanın meydana geldiği anda bulut tavanı düşük ve hava sislidir. Helikopter ‘‘Özel VFR’’ şartlarında uçmaktadır. Özel VFR, meteorolojik koşulların görerek meteorolojik koşulların daha altında olduğu durumda kontrol bölgelerinde uçuşuna ATC tarafından müsaade edilen özel bir VFR uçuş şeklidir. Özel VFR’ın anlamı pilotun bulutlar ve sisten uzak durması anlamına gelmektedir. Pilot, ona bulutların içinden geçmesinde yardımcı olacak Alet Uçuş Şartlarında (IFR-Instrument Flight Rules) uçuş yerine, otoyol ve yerdeki belirli noktaları referans olarak kullanarak seyrüsefer yapmaktadır.

Kaynak: Rules of the Air, Annex 2 to the Convention on International Civil Aviation

Los Angeles Yangın Söndürme Ekip Şefi Daryl Osby yaptığı açıklamada; kaza-kırım inceleme ekibinin sert ve engebeli araziyle uğraşmak zorunda kalacağını, oldukça dik bir araziyi tırmanmak zorunda kalan yangın söndürme ekibinin kaza yerine ulaşmasının dokuz dakika aldığını ifade etmiştir.

NTSB’den Homendy yaptığı açıklamada kaza-kırım incelemesinin 18 kişilik bir ekip tarafından yürütüleceğini ifade etmiştir. Homendy açıklamasında; her ne kadar hava şartları kazaya neden olan asıl faktör olarak görülse de inceleme ekibinin birçok potansiyel faktörü de dikkatle inceleyeceğini ifade etmiştir. Homendy, Pazar günü yaptığı basın konferansında kaza-kırım inceleme ekibinde operasyon, insan performansı,  uçuşa elverişlilik, gövde ve motor uzmanları olacağını açıklamıştır. Homendy kaza-kırım ekibinin ayrıca pilotun uçuş geçmişinin yanı sıra helikopterin bakım kayıtları ve hava aracının sahibi ve işleticiyle ilgili kayıtları da inceleyeceğini ifade etmiştir.

Sikorsky modeli helikopterlerin üreticisi Lockheed Martin firması da yaptığı açıklamada kaza-kırım inceleme ekibine her türlü yardımı yapmaya hazır olduklarını ve inceleme sonucunda ortaya çıkacak bütün bulguları müşterileriyle paylaşacaklarını ifade etmiştir.

Çevirenin Notları: Öncelikle Sun Savunma Net ailesi olarak kazada hayatlarını kaybedenlere rahmet, basketbol camiası ile geride kalan akraba ve dostlarına baş sağlığı ve sabır diliyoruz.

Çeviren tarafından, David Slotnick tarafından kaleme alınan ve Business Insider’de yayımlanan yazıya bazı ilaveler yapılmıştır. Yazının orijinal metnine aşağıdaki link üzerinden erişebilirsiniz.

Kobe Bryant was famous for using his Sikorsky S-76 private helicopter, a type that has a strong safety record

The basketball icon Kobe Bryant was killed in a crash of his private helicopter on Sunday in Calabasas, California. Pepperdine Graphic, Pepperdine University’s student-run newspaper, published a tweet Sunday that showed what appeared to be an image of the helicopter and smoke in the distance.