Mi-17 Helikopterleri ve Orman Yangınları ile Mücadele

Ercan Caner, Sun Savunma Net, 17 Ağustos 2017

Türkiye 1995 yılında Rusya’dan 19 adet  Mi-17 modeli genel maksat helikopteri  tedarik etmiştir. Bu helikopterler o tarihten günümüze kadar, Jandarma Genel Komutanlığı envanterinde kullanılmaktadır. Bu helikopterler birçok ülke tarafından askeri ve sivil maksatlı olarak yaygın bir şekilde kullanılmaktadır. Türkiye bu helikopterleri, üzerlerinde elektronik harp karşı koyma sistemleri olmadığı için askeri maksatlı olarak, personel ve malzeme taşıma dışında kullanmamıştır.

Mi-17 genel maksat helikopterlerinin sivil maksatlı olarak en yaygın kullanım alanı; orman yangınları ile mücadeledir. Nitekim Türkiye de yıllardır açtığı ihaleler ile bu helikopterleri milyonlarca dolar ödeyerek kiralamaktadır.

Orman yangınları ile mücadele kapsamında tedarik edilecek 20 adet Sikorsky helikopterinin 2021 yılından itibaren Orman Genel Müdürlüğüne teslim edilmesi planlanmıştır. 20 adet Sikorsky helikopteri, Sikorsky ile TAI arasında imzalanan 109 adet helikopter üretimiyle ilgili anlaşma kapsamında Orman Genel Müdürlüğüne teslim edilecektir. 109 adet helikopterin üretiminin 10 yılda tamamlanması beklenmektedir. Bunun anlamı ise Orman Genel Müdürlüğünün daha uzun bir süre orman yangınları ile mücadele etmek için yurt dışından helikopter kiralayacak olmasıdır.

Oysa yukarıda da belirtildiği gibi Mi-17 helikopterleri, dünyanın her yerinde orman yangınlarına karşı etkin ve verimli bir şekilde kullanılmaktadır. Orman Genel Müdürlüğü envanterine 2021 yılında girmeye başlayacak olan 20 adet Sikorsky helikopteri teslim alınana kadar, bugüne kadar yapıldığı gibi yurt dışından helikopter kiralamak yerine, Türkiye’de halen İçişleri Bakanlığı Jandarma Genel Komutanlığı envanterinde bulunan 17 adet Mi-17 modeli genel maksat helikopterinin kullanılması çok daha maliyet-etkin bir çözüm olacaktır.

20 adet Sikorsky helikopteri Orman Genel Müdürlüğü  envanterine alınana kadar, bu helikopterlerin iki bakanlık arasında devir teslim işlemleri  yapılarak Orman Genel Müdürlüğüne devredilmesi kısıtlı ülke kaynaklarının verimli ve maliyet-etkin kullanımını sağlayacaktır.

2920 Sayılı Türk Sivil Havacılık Kanunu, Tanımlar başlıklı 3’üncü maddesinin c bendinde Devlet Hava Aracı; ‘‘Devletin askerlik, güvenlik, gümrük ve orman yangınları ile mücadele hizmetlerinde kullandığı hava araçları’’ olarak tanımlanmıştır.

Kiralık bir helikopter ve yabacı mürettebat bir orman yangınına müdahale için helikoptere binerken. Helikopterin arkasındaki portakal renkli ‘‘Bambi Bucket’’ su taşıma ve yanan bölge üzerine bırakma maksadıyla kullanılmaktadır.

Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü tarafından yayımlanan UOD-2016/2 sayılı Genelgeye göre; 17 adet ‘‘Devlet Hava Aracı’’ statüsündeki 17 adet Mi-17 modeli genel maksat helikopteri İçişleri Bakanlığı envanterinden Orman ve Su İşleri Bakanlığına devredilmesi durumunda, yukarıdaki tanım kapsamında, devlet hava aracı statüsünde orman yangınları ile mücadele hizmetlerinde kullanılabilecektir.

İhale Adı: 2017 (Dahil) – 2021 (Dahil) Yılları Arası 5 Yıl Süre İle 12 Adet Genel Maksat Helikopteri Kiralaması İşi.

İşin Yeri: Türkiye geneli ile gerektiğinde K.K.T.C. ve komşu ülkelerde çıkacak orman yangınları.

Yukarıda, orman yangınlarında kullanmak üzere helikopter kiralamak maksadıyla açılan bir ihale örneği görülmektedir. Sizce elimizde bu kadar Mi-17 helikopteri varken her yıl milyonlarca dolar harcamaya gerek var mı?

Örneğin; Adana Milletvekili Sayın Kürşat Atılgan’ın 7/6495 esas sayılı soru önergesine o zamanki adıyla Çevre ve Orman Bakanlığının verdiği yazılı SORU ve CEVABI aşağıda sunulmuştur.

Soru: Geçen 10 yıl içinde helikopter ve uçaklara verilen saat ücreti nedir? Bugüne kadar toplam kira gideri ne olmuştur?

Cevap: Geçen 10 yıl içerisinde yurt dışından kiralanan uçak ve helikopter kiralama saat ücretleri aşağıdaki tabloda belirtilmiştir.

Tablo: 1998-2008 Yılları Arasında Helikopter ve Amfibik Uçak Bir Uçuş Saati Kiralama Ücretleri

Yurtiçi ve dışından kiralanan uçak ve helikopterlere, 1995-2008 yılları arasında ödenen toplam kiralama ücreti, KDV hariç 128.403.623.00 ABD dolarıdır.

Sonuç: Mi-17 modeli genel maksat helikopterlerinin yurt dışından kiralanmasına derhal son verilmesi ve 20 adet Sikorsky genel maksat helikopteri, Orman Genel Müdürlüğü envanterine alınana kadar, İçişleri Bakanlığı ile Orman ve Su İşleri Bakanlığı arasında yapılacak bir protokol ile Jandarma Genel Komutanlığı bünyesindeki 17 adet Mi-17 helikopterinin, orman yangınları ile mücadele maksadıyla Orman Genel Müdürlüğüne devredilmesi en uygun çözümdür.