Ercan Caner, Sun Savunma Net, 11 Ekim 2021
Yahudi burnu, 12’nci yüzyılda Avrupa’da, Yahudilerin düşmanca bir karikatürü olarak seçilen, dışbükey bir burun köprüsü ve burnun ucunun aşağı doğru kıvrıldığı çengel buruna atıfta bulunan etnik bir klişedir.
Moshe Phillips tarafından kaleme alınan ve 01 Ekim 2021 tarihinde JEWISH PRESS haber sitesinde paylaşılan bir yazıda Yahudi burunlarıyla ilgili şakaların komik olmaktan ziyade tehlikeli oldukları anlatılmaktadır.
Yahudi burnu klişesinin neden olduğu tehlike kesinlikler hafife alınmamalıdır. Belirgin ve diğerlerinden farklı bir ‘‘Yahudi burnu’’ olduğu düşüncesi en eski Yahudi karşıtı yanlış kanılardan bir tanesidir. Yahudilerden nefret edenler tarafından 12’nci yüzyılda Yahudileri aşağılamak ve toplumdan ayrı tutmak maksadıyla icat edilmiştir.
Nazi Almanyası hükümet propagandacıları nefret borazanlığı yaparken çok sık olarak Yahudi burnu klişesini kullanmıştır. 1940 yılında çevrilen ve gerçek Yahudiyi ifşa ettiğini iddia eden ‘‘The Eternal Jew – Ebedi Yahudi’’ adlı Nazi propaganda filminde defalarca Yahudi yüzlerine odaklanılmakta ve Yahudileri itici ve iğrenç göstermek için kamera burunlarına odaklanmaktadır.
Büyük burunlu Yahudi görüntüleri Hitler rejiminin haber medyasında, kültürel yayınlarda ve çocuk kitaplarında sıklıkla yer almıştır. Nazi gazetesi Der Stummer’in yayıncısı olan Julius Streicher tarafından yayınlanan Yahudi karşıtı bir çocuk kitabı olan Der Giftpilz’de ‘‘Bir Yahudi Nasıl Anlaşılır’’ adlı bir bölüm bulunmaktadır. Filmde 7’nci sınıf öğrencisi Karl Schulz tahtaya kalkarak; ‘‘Bir Yahudiyi en kolay burnundan tanıyabilirsiniz. Yahudi burnu bu noktada eğrilir. Altı rakamına benzer. Biz ona Yahudi altısı deriz’’ dediği görüntüler yer almaktadır.
Charles Dickens’in Oliver Twist adlı 1948 yılı yapımı filminde, Londra merkezli bir cepçi çetesinin lideri rolündeki Fagin karakterinin uzun burnunun, Naziler tarafından ortaya atılan Yahudi karşıtı klişeleri hatırlattığı ileri sürülmüştür. Makyaj sanatçısı Stuart Freeborn Fagin karakterinin burun ve dağınık saç görümüyle harika bir iş çıkarmıştır.
Günümüz Müslüman dünyasının çoğunda, karakteristik burunlu Yahudilerin karikatürleri düzenli olarak Siyonizm ve İsrail karşıtı medya organlarında yer almaktadır.
Sydney Teknoloji Üniversitesinden Profesör Jonathan Kaplan Yahudi burnu gibi klişeleri sürdürmenin sadece rahatsız edici olmadığını ve tehlikeli sonuçlar doğurabileceğini de söyleyerek, Pittsburgh sinagog katliamının faili Robert Bowers’in İnternetteki saçmalıklarında klasik Yahudi karşıtı klişeleri paylaşmasına dikkat çekmektedir. Pittsburgh katliamı 27 Ekim 2018 tarihinde gerçekleşmiş ve 46 yaşındaki katil Bowers 11 masum insanı katletmiştir.
Prof. Kaplan’a göre basın ve sosyal medyada başkaları hakkında söylenenler ve tasvirler, uzun süreden beri devam eden klişeleri sürdürmekte ve içlerinde nefret olan bireyleri cesaretlendirmektedir.